Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік фармацевтика академиясы

1.Тамыр ішілік шашыраңқы қан ұю синдромының негізіне келесі патологиялық процесстер жатпайды:

А) тамыр ішілік қан ұюдың жайылуы

Б) тромбтардың түзілуі

В) геморрагиялық синдромның дамуы

Г) эндотелидің дистрофиясы және дисфункциясымен микроциркуляция бұзылысы

Д) қан ұюдың туа пайда болған VIII және IX факторының жетіспеушілігі
2. Тамыр ішілік шашыраңқы қан ұю синдромының этиологиялық факторы бола алмайды:

А) бактериалды және вирусты инфекциялар

Б) аллергиялық аурулар

В) ацидоз және гипоксия

Г) рахит

Д) жарақат

А) гиперкоагуляция

Б) өспелі коагуляциялық қажеттілік пен фибриноколитикалық активтілік

В) қан ұйыту факторларының төмендеуімен фибриногенизацияның төмендеуі

Г) блокада мен тромбоз кезеңі

Д) екінші жедел кезең

А) гемодинамикалық бұзылыс

Б) қан ұйытудың активтенуі

В) СМФ-мононуклеарлы фагоциттердің клеткалық блокадасы

Г) антиген+антидене реакциясы

Д) коагулопатия

А) тамыр эндотелиінің бұзылуымен нейтрофилдердің деструкциясы мен дегрануляциясы

Б) тромбоциттер тромбоцитарлы микротромбтар түзеді

В) Х11 фактор активациясы

Г) көкбауырдың гиперфункциясымен байланысты тромбоцитопения

Д) жоғарылаушы коагулопатия

А) жедел, жеделдеу, созылмалы ағымы

Б) комбинирленген компенсация, субкомпенсация, декомпенсация кезеңдері

В) таралуы локализацияланған, диссеминирленген

Г) 4 кезеңге бөледі

Д) біріншілік түрлері

7. Тамыр ішілік шашыраңқы қан ұю синдромының компенсация кезеңінің басталуына тән емес:

А) қанайналымның орталықтануы

Б) гипертермия 39⁰С

В) беттің қызаруы мен бозаруы

Г) қол фалангаларының цианозы

Д) брадикардия

А) гипертромбоцитоз

Б) терінің бозаруы мен мраморлығы

В) жгут салған жердегі петехия,инъекция орнындағы экхимоз

Г) гипертермия 40⁰С-қа дейін

Д) тахикардия

А) мраморлы суретпен терінің көгеруі,ак дақ симптомының оң болуы,құрғақтық

Б) реттелмейтін гипертермия

В) гипертензия немесе гипотония

Г) ОЖЖ-нің зақымдалауы,кома

Д) гиперкоагуляция

А) перифериялық қан жағындысы

Б) перифериялық қанда бласттардың анықталуы

В) Ли –Уайт бойынша қанның ұю уақытын анықтау

Г) коагулограмма

Д) тромбоциттер санын сесптеу

Сұрақтар: 1. Сіздің диагнозыңыз?

2. Зерттеу жоспары?

3. Емдеу жоспарыңыз?

Сұрақ: Сіздің диагнозыңыз?

Сұрақтар: 1. Сіздің диагнозыңыз?

2. Сіздің емдеу жоспарыңыз?

Нефрология
1.Тақырыбы: Несеп шығару жолдарының инфекциясы (НЖИ)

2.Оқу сағат саны – 7,2 сағат.

3.Тақырып өзектілігі.

Несеспшығару жолдарының инфекциясы-НЖИ, несеп жүру трактысынде 1 мл зәрдегі бактериялардың 10 т колониядан көп өсуі. Кәзіргі кезде НЖИ-ның классификациясына сай НЖИ-на: асимптомды бактериурия, жедел пиелонефрит, жедел цистит, созылмалы пиелонефрит, қуық-несепағар рефлюксы (ҚНР). НЖИ, ЖРВИ, пневмониялар және басқа жедел инфекциялар фондарында біріншілік болуы мүмкін, балалар аурулары құрылымында, әсіресе неонатальды кезеңде алдыңғы орында тұр. НЖИ –ның таралуы, барлық зәршығаружүйесі аурулурының популяциясындағы орны, жеткілікті орасан және 80% -ке дейін құрайды. Барлық аурулардың ішінде өзінің жиілігі жағынан НЖИ ЖРВИ-нан кейінгі екінші орынды алады.

Балардағы НЖИ-ын білу. НЖИ-ның классификациясы мен анықтамасы. НЖИ-ның этиологиясы, патогенезі, диагностикалау әдістері, басты клиникалық синдромдары. Дифференциалды диагностикасы, емдеуі. НЖИ ауруларының диспансерлік бақылауы және реабилитациясы

• 
  НЖИ –ның классификациясын. Анықтамасы.
  
• 
  НЖИ-ның этиологиясы, қауіпті факторлары
  
• 
  НЖИ-ның клиникасы. Диагностика
  
• 
  НЖИ-ның дифференциалды диагнозы.
  
• 
  НЖИ-ын емдеудің негізгі принциптары
  
• 
  Балардағы циститтер. Этиологиясы. Патогенезі. Классификациясы. Клиникасы. Диагностикасы. Емі.
  
• 
  НЖИ-ның прогнозы, профилактикасы, диспансеризациясы.
  

- ауру баланың ата-анасынан анамнез жинау

- ауруды тексеру жоспарын құрастыру

- клиникалық, лабораториялық және инструменталды зерттеулердің нәтижелерін салыстыра отырып, диагноз қою.

- ауруды емдеу жоспарын құрастыру.
5.Сабаққа дайындалу сұрақтары.

- негізгі білімдері бойынша:

- әр жастағы балалардың зәр шығару жүйесінің АФЕ-ін.

- несеп шығару ағзалары патологиясының семиотикасы симптомдары, синдромдары;

-балардағы клинико-лабороториялық тексеру өдістерінің ерекшеліктері,

-зәршығару ағзалары аураларының фармокотерпиясы ерекшеліктері.

- тақырыпқа байланысты сұрақтар.

НЖИ –ның классификациясын. Анықтамасы.

НЖИ-ның этиологиясы, қауіпті факторлары

НЖИ-ның клиникасы. Диагностика

НЖИ-ның дифференциалды диагнозы.

НЖИ-ын емдеудің негізгі принциптары

Балалардағы циститтер. Этиологиясы. Патогенезі. Классификациясы. Клиникасы. Диагностикасы. Емі.

НЖИ-ның прогнозы, профилактикасы, диспансеризациясы.
6.Ақпараттық-дидактикалық блок.
Несепшығару жүйесінің инфекциясы (НЖИ)

НЖИ дегеніміз, несепшығару жүйесіндегі ағзалардың қабыну деңгейі көрсетілмей және бүйрек паренхимасын зақымдамай өтетін инфекциялану.

Несеспшығару жолдарының инфекциясы-НЖИ, несеп жүру трактысынде 1 мл зәрдегі бактериялардың 10 т колониядан көп өсуі. Бактериурия – зәрде қуықтан бөлінген бактерилардың болуы.

Екіншілік ҚНР - несепағар немесе уретраның артқы клапанының обструкциясынан туындайтын, гипо немесе гиперрефлекторлы типті қуықтың нейрогенді дисфункциясының динамикалы бұзылысы.

ІІ деңгейі – астаушаға кеңеюінсіз және астаушалардың деформациясыз несепағарға, тостағанша лақтыру. Рентгеноконтрасты зат несепағарда, астауша мен тостағаншаларда, бірақ олар кеңейіп, деформацияланбаған;

ІІІ деңгейі – несепағардың аздаған дилатациясы және қисықтығы, астауша тостағаншалардың аздап кеңеюі.

ІУ-деңгейі – несепағардың аздаған дилятациясы және қисықтығы, астауша, тостағаншаның аздап кеңеюі және толық күмбездің тік бұрышының облитерациялануы.

У-деңгейі несепағар, астауша, тостағаншаның анық дилатациялары, астаушаларда капиллярларлық ойыстықтың жоғалуы.
НЖИ терминін, бүйрек паренхимасын қамтымайтын және несеп жүйесінің зақымдану деңгейін көрсетпейтін зәр жолдарының инфекциялык жұқтырылуы деп түсінеміз. 1 жасқа дейінгі балалардағы несеп жүйесінің инфекцияларымен сырқаттанушылық 7:1000 тең және эпидемиологиясы тұрақты.

НЖИ ЖРВИ, пневмония және басқа да жедел инфекциялар кезіндегі біріншілік ауру болуы мүмкін, олар балалық шақтағы аурулар құрылымында басты орынға ие болады, әсіресе неонатальдық кезенде: нәрестелердегі НЖИ — ұлдарда (1,4%), кыздарда (0,5%), мерзіміне жетіп туылғандарда (1%), шала туылғанда (2 — 3%).

Сонымен қатар НЖИ себептері несеп жүйесі мүшелерінің аномалиялары мен функ- ционалдық бұзылыстары болуы да мүмкін.

НЖИ қоздырғыштары: ең жиі Еsсhеrісhіа соlі, одан кейін Епtеrососсus (Stгерtососсus fаесаlіs), КІеЬsіеllа, және Рrоtеus. Несеп жүйесінің аномалиялары болғанда сонымен қатар Рsеudomonas, Staрћуlососсus аuгеus немесе S. еріdегmitis аnd Наеmорћіlus іnfluenzae анықталады. Қабынудың басқа этиологиясы: вирусты НЖИ, саңырауқүлақты НЖИ, геморрагиялық цистит (токсикалық), паразитоздық (шистосомоз).

Балалардағы НЖИ даму қаупінің факторларының арасындағы ең маңыздылары мыналар:

• 
  жүкті әйелдердегі пиелонефрит;
  
• 
  анасында созылмалы инфекциялардың болуы;
  
• 
  жүктіліктің 1-ші және 2-ші жартысындағы токсикоздар;
  
• 
  бүйрек патологиясы бойынша тұқымқуалаушылық ауыртпашылығы;
  
• 
  ата-анасы мен туыстарында зат алмасу ауруларының болуы;
  
• 
  анасының жүктілігі кезіндегі кәсіптік зияндықтар.
  

• 
  гематогендік;
  
• 
  жоғарылайтын;
  
• 
  лимфогендік.
  

Жалпы симптомдар мен белгілер:

• 
  Сәбилік жастағы балаларда тыныс жолдары зақымдануының белгілерінсіз және басқа да бейспецификалық объективті мәліметтерсіз қызбаның, интоксикацияның байқалуы - осы патологияга күдік, секем тудырады;
  
• 
  Дене салмагының нашар қосылуы, құсу, жиі жылау немесе тәбетінің нашарлауы, терісінің бозаруы, адинамия, диспепсиялық бұзылыстар. Үлкен жастагы балаларда; жиі зәр шығару, энурез, дизуриялық құбылыстар, ішінің ауыруы;
  
• 
  Гипертензия;
  
• 
  Сепсис, менингит, сарғаю.
  

Клиникалық симтомдар жиынтығынсыз өтетін бактериурияның жиі тіркелуін ескере отырып, асимптоматикалық және симптоматикалық бактериурия ұғымдарын ажыратады.

НЖИ-ң кезіндегі сырқаттанушылық пен өлім бактериялық әсерге емес, мыналарға тәуелді болады:

• 
  НЖИ-ң басталған кездегі жасына;
  
• 
  диагноздың кеш қойылуына;
  
• 
  зәр жолдарының аномалиясының және қызметі бұзылуының дәрежесіне;
  
• 
  қосымша патологияға.
  

• 
  Бүйрек пен қуықтың УДЗ (бірден НЖИ басталған кезде, кідірместен). Микциялық цистография (УДЗ-де патология анықталған барлық жағдайда) әдетте,
  
• 
  антибактериалдық емнің соңғы тәуліктерінде, зәр тазарған кезде.
  
• 
  Шатүстілік пункция қауіпсіз және дәл.
  
• 
  Науқас балаларда екіншілік скрининг мақсатымен зәрді тез зерттеуге арналған тест- жолақтармен жиі тексеріп түру.
  

Цистит — қуықтың шырышты қабатының қабынуы және оның қызметінің бұзылуы. Қыз балалар циститпен ұл балаларға қарағанда жиі ауырады.

Несеп жүйесінің қалыпты анатомиялық тұтастығы мен физиологиялық қызметі кезін- де қуықтың уротелийінің резистенттілігі жоғары болады.

Қуықтың қабыну үрдісінің пайда болуына жағдай жасап, септесетін ықпалдар:

• 
  Зәр шығару жүйесінің туа біткен және жүре пайда болған аурулары кезінде төменгі зәр жолдарының уродинамикасының бұзылуы;
  
• 
  Кристаллурия; химиялық заттардың, улардың, дәрілік заттардың токсикалық әсері; гипо- және авитаминоз және т. б. кезіндегі қуықтың шырышты қабатының функ- ционалдық бұзылыстары;
  
• 
  Қуық қабырғасында, кіші жамбас астауында қанайналымның бұзылуы;
  
• 
  Организмнің жалпы реактивтілігінің төмендеуі (гиповитаминоз, суык тигізу, зорығу, ұзақ инфекциялық және инфекциялық емес аурулар, дистрофиялар, экссудативті- катаральды диатез және т. с. с. кезінде).
  

Балалардағы циститтердің этиологиясында инфекциялық (спецификалық және бей- спецификалык), химиялық, токсикалық, дәрі-дәрмектік, радиациялық және басқа да ық- палдар рөл атқарады. Көбінесе ішек таяқшасы, стрептококк, протей, хламидиялар, стафи- лококк анықталады. Вирусты этиология жағдайында аденовирус, герпес жиі анықталады. Микоздық этиологиялы циститтер әдетте жайылмалы үрдіс кезінде анықталады. Специ- фикалық этиологиялы циститтер (гонореялық, трихомонадалық) ересектерге қарағанда, балаларда сирек кездеседі. Инфекцияның қуыққа өтуі жоғарылайтын, төмендейтін және гематогендік жолмен жүзеге асырылуы мүмкін.

Клиникасы

Жедел цистит баланың мазасыздануынан, қасағаүстіндегі ауырсыну синдромынан және дизуриялық бұзылыстардан басталады. Кейде зәрді ұстап тұра алмау байқалады. Зәр лайлы, кейде қызылдау түсті болады. Ағымы жеңіл түрден, интоксикациямен, қызбамен өтетін ауыр түрге дейін болуы мүмкін. Дұрыс емдеген кезде 3-5 күннің ішінде жақсару байқалады. Егер 2 — 3 аптаның ішінде зәрі қалпына келмесе, урологиялық зерттеу өткізу қажет.

Цистит пен пиелонефрит арасында ажырату диагнозын жүргізгенде, клиникалық кө- рінісінен басқа, бірқатар ерекшеліктерді ескеру қажет. Мысалы, цистит кезінде зәр пор- циясындағы ірің әдетте түбіне тез тұнады да, тұнбаның үстіндегі зәр айтарлықтай таза- рып, кейде тіпті мөлдір болады. Ал пиелонефрит кезінде зәр жаппай лайлы болады, ірің мен шырыштан тұратын, әртүрлі қалыңдықтағы тұнба пайда болады, тұнбаның үстіндегі зәр тазармайды да, лайлы күйінде қалады. Егер ірінді зәрдегі нәруыздың мөлшері 1% асса, бүйректің зақымдануы туралы ойлау керек.

Асқынулары

Асқынулары: пиелонефрит, несеп шығаратын өзектің дистальды бөлігінің стенозы, қуық мойнының склерозы, парацистит, қуық қабырғасының тесілуі, перитонит.

Циститпен науқастанғандарды емдеудің ерекшеліктсрі

Жедел циститтің кешенді емінде мына ережелерді сақтау қажет: төсектік тәртіп, де- нені бірқалыпты және ұзақ жылыту, тыныштық, жан-жақты, дәрумендерге бай тамақ, ащы және тітіркендіруші тағамдардан бас тарту. Минералды сулар мен дәрілік шөптердің тұндырмасын қоса, көп мөлшерде сүйықтық ішу керек.

Циститпен науқастанғандарға жүргізілетін антимикробтық емнің ерекшеліктері

Антибактериалдық дәрі-дәрмектер нефротоксикалығы мен несеп микрофлорасының сезімталдығын ескере отырып көрсетіледі (пиелонефрит кезіндегідей). Емдеу курсы 10 — 14 күн.

Цистит кезінде дәрілерді парентеральды тағайындау ақталмайды, негізінен бүйрек арқылы шығарылатын және қуықта дәрінің жоғары концентрациясын қамтамасыз ететін уросептиктер қолданған дұрыс. Жедел циститті Ко-тримоксазолмен (Бисептолмен) ем- деу жоғарылайтын инфекцияға және пиелонефрит дамуына жол бермейді. Бұрынғысын- ша, нитрофуран препараттары тиімді болып қалуда, микробтық флораның левомицетин- ге сезімталдығы сақталып отыр. Алайда оны тағайындаған кезде баланың преморбидтік күйіне көңіл аудару қажет (лейкопения мен анемия кезінде пайдаланбау керек), емнің ұзақтығы 4 — 5 күннен аспауы тиіс.

Асқынбаған жедел циститті емдеу үшін бактерицидтік қасиеті бар, ауыз арқылы қабылдағанда белсенді әсер ететін монуралды қолдануға болады. Ол барлық дерлік грам-теріс бактерияларға, соның ішінде көкірің таяқшасына қарсы кең антимикробтық спектрге ие. Бүл дәрі, сондай-ақ, грам-оң бактерияларға қарсы да белсенді болып табылады: стафилококктарға (алтын түсті, эпидермальдық) және стрептококктарға (сапрофитті, фекальды). Монуралдың маңызды қасиеті оның антиадгезивтік қабілеті болып табылады, бұл әсіресе «зәр жолдарының Е. Соlі» жұқтырылуы кезінде маңызды. Монуралды тағайындауға қарсы көрсетілім бүйрек жетіспеушілігі болып табылады.

Жедел цистнт кезінде налидикс қышқылының препараттарын қолданбаған жөн. Қабы- ну үрдісінде оң динамика болмағанда, өткізіліп жатқан антибактериальдық емнің тиімсіз- дігінің себебін анықтау үшін тексеру өткізу қажет.

Циститтің жедел кезеңіндегі физиотерапия айтарлықтай емдік әсер етеді (қуық тұсына УЖЖ (УВЧ) өткізу). Үй жағдайында, физиотерапия өткізе алмаған жағдайда, жылы ваннаға отыруды, қуық тұсына жылытқыш қоюды ұсынуға болады. Фитотерапия қуық- тағы қабыну үрдісінің жедел кезеңінде де, азайған кезінде де сәтті қолданылады. Бұл әр- түрлі фармакологиялық әсері бар жеке шөптер немесе олардың жиынтығы: антисептика- лық, қабынуға қарсы, зәр айдаушы, регенерациялаушы. Жедел циститте инстилляциялар өткізілмейді.

Циститтердің алдын алуға көптеген шаралар жатады, олар жедел жұқпалы аурулардың алдын алу мен дер кезінде емдеуге, туа біткен уропатияларды ерте анықтауға және емдеуге, шынықтырушы шараларды қолдануға, жеке бас гигиенасын сақтауға бағытталады — осының барлығы организмнің тез сауығуына қолайлы жағдай жасайды.

• 
  Өз бетімен атқаратын жұмыс (аурулармен атқаратын жұмыс, тәжірибелік дағдыны меңгеру және бекіту, анамнез жинау, клиникалық тексеру және т.б.), диагностика кабинетіндегі жұмыс және т.б.
  
• 
  Оқытушымен бірге атқаратын жұмыс ( жеке немесе топпен; өз бетімен өткізген жұмыс қорытындысын талдау, аурулардың клиникалық талдауы және т.б.).
  
• 
  Негізгі және қорытынды білім деңгейін бақылау (тест, ситуациялық есептер, тәжірибелік дағдылар т.б.).
  

а) Ішек таяқшасы

б) Стафилококк

в) Стрептококк

г) Микоплазмалар

д) Пневмококк

а) гематурия

б) лейкоцитурия

в) протеинурия

г) дизурия

д) бактериурия

А) 1-3 ай

Б) 3-6 ай

В) 6-9 ай.

Г) 9-12 ай

Д) жаңа туылған

А) уретро-реналды

Б) пиело-реналды

В) рено-реналды

Г) цисто-уретралды

Д) гематогенды жолмен

5. 4 жасар қызбаланың анасы, баланың кіші дәретін ұстай алмайтын эпизодтарына шағымданды.

Анамнезі: жүктіліктің Ш триместрі пиелонефритпен өткен П-ші жүктіліктен. Уақтылы босанған. Массасы - 3050 г, бойы - 49 см. Атопиялық дерматитпен ауырады. Цитрус дәндері мен шоколадқа- тағамдық аллергия. Жиі вульвитпен балалар гинекологында емделеді. Бұрынғы жасалған зәр анализдерінде - транзиторлы лейкоцитурия.

Объективті: ішкі ағзалар жағынан патологиялық өзгерістер табылмаған. Зәрдің жалпы анализінде: белок - 0,06%_о, лейкоциттер - көру аймағында 10 - 15, эритроциттер - көру аймағында 1-2, бактериялар, аздаған сілемейлер.Бүйрек УДЗ-і: екі жақ бүйректеде тостағанша-астаушалар аздап кеңейген, сол жағында көбірек, қуық қабырғалары қалыңдаған, қалдық зәр бар.

Болжам диагнозы қандай?

А) Созылмалы гломерулонефрит

В) Жедел пиелонефрит

С) Қуық-несепағар рефлюксы

D) Зәршығару жолдары жүйесінің инфекциясы

Е) Жедел гломерулонефрит
6.Зертханалық көрсеткіштердің қайсысының жоғарылауы бүйрек функцияларының бұзылғандығын көрсетеді?

А)Натрий

С)Холестерин

D) Креатинин

Е)Калий
7.5 жасар ербалада жиі қозумен өтетін қылкүпек (фимоз) анықталды. Зәрінде-кезеңдік асимптомды бактериурия. Несептің жалпы анализы қөалыпты. Бүйрегінде патологиялар жоқ. Ауруды жүргізудің ең тиімді тактикасы:

А) Ұзақ антибактериалды терапия

В) Операция – піштіру

С) Урография, цистография

D) Бүйректің томографиясы

Е) Бүйректің биопсиясы
8.Баланың зәрінде оксалаттар табылған, жалпы анализінде – транзиторлы лейкоцитурия.

Ауруды жүргізудің ең тиімді тактикасы:

А) Сұйықты көп ішу

В) Картофельдік емдәм тағайындау

С) В₆ дәруменін тағайындау

D)Антибактериалды терапия

Е) Фитотерапия
9. Зимницкий сынамасын жүргізу үшін зәрді жинаудың уақыт аралықтары:

а) 1сағат

б) 2сағат

в) 3сағат

г) 5сағат

д) 6сағат

1. 
   Қуықтың УДЗ
   
2. 
   Цистоскопия
   
3. 
   Экскреторлы урография
   
4. 
   Микционды цистография
   
5. 
   Радиоизотопты цистография
   

11.Бүйректің функционалды сынақтарына жатады:

A) Амбурже

B) Зимницкий

C) Нечипоренко

D) Аддиса-Каковский

E) Ортостатикалоық протеинурияға
12. Созылмалы пиелонефриттен созылмалы циститті ажырататын лабороториялық белгіні табыңыз.

А) Лейкоцитарная цилиндрурия

В) Нейтрофилы в осадке мочи

С) Лейкоцитурия

D) Бактериурия

Е) Нейтрофиллез

А) Зәрдің осмолярлығының т өмендеуі

В) Бағынбайтын лейкоцитурия

С) покрытые антиденелермен жабылған бактериялар

D) Зәрдегі белсенді лейкоциттер

Е) Зәрдің электрөткізгіштігінің жоғарылауы