в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

Денені көтерумен бір уақыта ішті уқалайтын жеңілдетілген жаттығулар; қолдың бұлшықеттері үшін жеңілдетілген жаттығулар; қол бұлшықеттері үшін жеңілдетілген жаттығулар; қол білегіне арналған жаттығулар; кеуде бұлшықеттеріне жаттығулар; пресске және қолға жаттығулар; мойын бұлшықеттеріне жаттығулар және омыртқа корсетінің бұлшықеттеріне жаттығулар; пресске бір уақыта арқаны уқалайтын жеңілдетілген жаттығулар; сыртқы жамбас бұлшықеттеріне жаттығулар; үстінгі жамбастың бүйір жағына жаттығулары; ішкі жамбас бұлшықеттеріне, бұлшықеттеріне; иық белдеуінің жоғарғы және төмен бұлшықеттеріне; трицепске; үлкен кеуде бұлшықеттеріне және қолға; мойынға және иыққа; жамбастың артқы бұлшықеттері (кезек бойынша екі аяқпен бір уақытта); жамбастың артқы бұлшықеттері; қолдың бағыттаушы бұлшықеттері; іш бұлшықеттеріне салмақ түсірумен қолдың бағыттаушы бұлшықеттері.

1) Қозғалыстағы және бір қаплыптағы ЖДЖ

2) Іш бұлшықеттері үшін:

- жатқан қалыпта 10-15 рет аяқтарды сермеп қозғалту;

- "римдік орындықта" 2 дейін 15 кеудені көтеру;

- 10-12 реттен гантельдермен кеудені оң, сол жақтарға бұру.

3) Арқа бұлшықеттері үшін:

- гантельдермен 6-8 реттен алдыға қарай иілу;

- білдекте 10-12 реттен денені жазу;

- гантельдерді көлбеу тарту.

4) Кеуде бұлшықеттері үшін:

- жатқан қалыпта 2 х 10 - 6 реттен гантельдерді жайлап көтеру;

- 45 градус бұрышта жатқан қалыпта гантельдермен 2 х 12 - 8 реттен қолды екі жаққа ашу;

- «Көбелек» тренажерында 2х12 - 8 рет қолдарды қиыстыру;

5) Иілгіштіке және сымбатқа арналған жаттығу.

Бозбалалар

1. Бастапқы қалып – ең бойынша аяқ алшақ. Алдыға қарай еңкейіп, бір қолмен алып, жоғары көтеру. Еденнен гірді көтеріп алып, гірді артқа аяқ, арқаның және аяқтың екпінді қозғалысымен гірді алдыға және жоғары көтеру бас үстінен, қол түзу қалыпта. Жылдам қарқында. 6-8 рет

2. Б.қ. – тура сол. Гірді екі қолмен тұтқасынын қырынан алындар. Гірді үстіге қарай кеудемен көтеру, арқаны иіп артқа қарай иілу. Орташа қарқынмен. 6-8 рет.

3. Б.қ. – аяқ алшақ. Гірді екі қолмен алып және арқаға қою, гір жауырынға қою. Ақырын барлық табанға отырындар. Арқаны тік ұстауға тырысындар, бас түсірмеу керек. 8-10 рет.

4. Б.қ. – еденге отырырындар, аяқтарды шет жақтарға созындар. Гірді аяқтардың арасында қойындар. Екі қолмен тұтқасынын қырынан көтеріндер, оны астымен үстіге қарай көтер, қолды түзу ұстап. Ақырын қарқында.10-12 рет.

5. Б.қ. – аяқ алшақ. Гірді екі қолмен астын төменге қаратып көтеру. Асықпай қолдарды бүгіп, гірді астыға қарай қаратып кеудеге тарту. Денені тік ұстап. 8-10 рет.

6. Гір арнаулы тартқышта басқа іледі. Б.қ. – аяқтар алшақ, қолдар белде. Асықпай басты көтеру және түсіру, дененің қалпын өзгертпей. 8-10 рет.

7. Б.қ. – еденге отырырып, аяқтарды шет жақтарға созындар. Гірді арқаға қойып, екі қолмен ұстап тұру. Асықпай алдыға қарай еңкею. 6-8 рет.

8. Б.қ. – аяқтар бірге. Гірді кеудеге қойып екі қолмен үстіге қарай көтеру. Иіліп, кезек-кезек сол және оң аяқты бүгу. Орташа қарқында. 8-10 рет әр бір аяқта.

9. Б.қ. – аяқтарды түзу қойып арқада жату. Гірді кеудеге қойып екі қолмен үстіге қарай көтеру. Қолды иіп, гірді кеудеге қарай тарту. 8-10 рет.

10. Б.қ. – аяқ алшақ, отырып бір қолмен гірді тұтқасынан үстіге қарай тарту. Гірді тұтқасынан айналдыру және 2-3 сек. Оны осы қалыпта ұстап тұру; бос қолмен тізеге тірелуге болады. Орташа қарқын. 14-16 рет.

г) жүзу: арқада крольмен жүзудегі аяқ қозғалысының тәсілін үйрету.

Арқада сырғу кейінгі аяқ қозғалыстарымен

Бастапқы қалып кез келген арқада жасалатын жаттығу үшін – дене түзулету, қолдар бастын артында созылған, желке суда, назар нақты жоғарыға оқталған.

1. Арқада жатып, қолдары денеге қысып. Аяқтармен кезектескен қозғалыстар жасау.

2. Сырғу, бір уақытта екі қолмен есу, қолдар денеге қысылған. Аяқтармен кезектескен қозғалыстар жасау.

3. Тура сол, бірақ сол (оң) қолмен есу.

4. Тура сол, бірақ қолдар бас артында созылған.
18 – Апта

35 -36. Тандалған спорт түрлерінің тәсілдерін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: жұпты ойынның қозғалыс әдіс – тәсілі, оқу ойыны;

1. Допты әр түрлі бағыттан қабылдау және сәйкес әдіспен бұру. орташа күшті шабуыл соққысын орындау және шабуыл соққысынын күшін бір қалыпқа келтіре алу.

2. Екпінді шабуыл соққысын байланыстыру арқылы тордын жанындағы жақын аймаққа допты беруді орындауды үйрену.

3. Қарсыластың бастапқы қалыпын өзгертуі және жылдам шабуыл жасау үшін сәттіне жету мақсатында сол жақтан тіректі орындау.

4. Қортынды шабуыл соққысын жасау үшін қиылыс соққысымен қарсыласын ынғайсыз позицияға орналасуға мәжбүр ету.

5. Қиылыс топтамасы + жазып ұру + шабуыл соққысы

6.  Жазып ұрудың топтамасынан кейін қортынды шабуыл соққысын орындауға сәтті тандау.

7. Комбинация; жазу, қию, жоғарыдан беру, комбинация кезінде қортынды соққы үшін сәтті тандау.

8.  Бағыттын өзгеруі және допты айналдыру + қарсы шабуыл + қортынды соққы арқылы бастаманы тартып алу.

б) баскетбол: қорғаныста ойынның әдіс – тәсілі, оқу ойыны;

Мақсаттары:

1. Допты арқа жақтан бір қолмен беру тәсілін жетілдіру.

2. Доптың орташа арақашықтықтан күрделендірілген шарттарда себетке лақтыру тәсілін жетілдіру.

3. 2—I—2 аймақтық қорғалу жүйесіне үйрету. Құрал-жабдық – баскетбол доптары.

Дайындық бөлімі.

Сабақты ұйымдастыру. Қолдарда допты ұстап жүру: доп алдыда, арқа артында, пяқ ұшында – допты жоғарыға оң (сол) қолда; өкшеде, допты екі қолмен баста ұстап тұру; жартылай отыру – доп алдыда.

Қолдарда допты ұстап жүгіру (әдеттегі, қырмен алдыға, арқамен алдыға, допты екі қолмен лақтыру және ұстау, бір қолмен кезек-кезек оң немесе сол қолмен, арқаның артынан екеуімен, секірістермен байланыстырып допты лақырып және ұстау).

Баскетболдың добымен жалпы дамытушылық жаттығулар:

1. Қолдармен артққа серпілу, доп жоғарыда.

2. Түзу қолдармен жан жаққа серпілу, допты қолдан қолға тапсыру.

3. Доп алдыда, аяқтар алшақ. Денені және қолдарды оңға,солға айландыру.

4. Алдыға қарай иілу, допты аяқ ұшына тигізу.

5. Шет жақтарға иілу, допты бас үстінен ұстау.

6. Қолдармен артққа серпілу, доп арқанын артында.

7. Допты оң жақтан (сол жақтан) еденге тигізіп отырып тұру . Доппен ішінара дененің айналасында айландыру, оның қолдан қолға лақтырып.

9. Бір уақытта доптың жүргізумен толық отырған қалыпта секіру.

10. Жеңіл жүгіріс.

Негізгі бөлім.

I. Допты арқа жақтан бір қолмен беру тәсілін жетілдіру.

1. Айналысушылар тең жұптарға бөлінеді бір біріне қырынан тұрады, беттері әртүрлі бағытта. Доптың бір қолмен арқаның артынан қолдан қолға беру. Біреуі оң қолмен орындайды, екіншісі сол жақпен, сосын керісінше.

2. Допты арқаның артынан екі метр арақашықтықтан қабырғаға лақтыруды орындау. Бірте-бірте арақашықтық ұлғаяды.

3. Жұппен арқаның артынан бір қолмен допты беру. Бірте-бірте арақашықтық ұлғаяды. Жаттығу орында орындалады, сосын адымдық қозғалыстармен, жүгірумен.

II. Доптың орташа арақашықтықтан күрделендірілген шарттарда себетке лақтыру тәсілін жетілдіру.

1. Жаттығу 5 адамнан құралған топтармен орындалады (үш шабуылшылар, екі қорғаушылар).

Шабуылшы бір бірінен 3-4 м арақашықтықта орналасады және бір бірінен допты береді, допты себетке лақтыруды орындауға тырысады. Қорғаушылар қозғалыста жүріп, оларға белсенді қарсы әрекетті жасайды. Шабуылшы қорғаншымен добы қағылған немесе үш рет қатарынан сәтсіз доп лақтырса, қорғаушының орынына ауысады, ал қорғаушы шабуылға ауысады.

2. 
   Тура сол, тек шабуылшылар төртеу, ал қорғаншылар үшеу, сосын сәйкесінше бес және төрт.
   

1. Жаттығушылар сәйкесінше 2—1—2 аймақтық қорғалу жүйесінде орналасады және оқытушының белгісі бойынша артқа, солға, оңға, алдыға қарай ауысуды өзара орналасуды және арақашықтықты сақтай отырып орындайды.

2. Бастапқы қалып тура сол, бірақ басқа бес жаттығушылар, шабуылшы рөлін атқарады, бір бірінен әр түрлі бағытта допты береді. Қорғаушылар, доп соңынан қозғалады, сәйкесінше орналасуды сақтап қалуға тырысады.

3. Тура сол, кейбір шабуылшы орталық ойыншының орына ауыстырылады. Қорғаншылар доп алып кетуге тырысады. Егер олардың осы қолынан келсе, онда командалардың рөлдері ауысады.

4. Бір себетке 5x5 ойыны, 2—1—2 аймақтық қорғалу жүйесін қолданып.

IV. Айыппұл лақтыруды орындау тәсілін жетілдіру — 5 мин.

V. Оқу ойыны 2—1—2 аймақтық қорғалу жүйесін қолдану мақсатмен.

Қортынды бөлім.

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

Денені көтерумен бір уақыта ішті уқалайтын жеңілдетілген жаттығулар; қолдың бұлшықеттері үшін жеңілдетілген жаттығулар; қол бұлшықеттері үшін жеңілдетілген жаттығулар; қол білегіне арналған жаттығулар; кеуде бұлшықеттеріне жаттығулар; пресске және қолға жаттығулар; мойын бұлшықеттеріне жаттығулар және омыртқа корсетінің бұлшықеттеріне жаттығулар; пресске бір уақыта арқаны уқалайтын жеңілдетілген жаттығулар; сыртқы жамбас бұлшықеттеріне жаттығулар; үстінгі жамбастың бүйір жағына жаттығулары; ішкі жамбас бұлшықеттеріне, бұлшықеттеріне; иық белдеуінің жоғарғы және төмен бұлшықеттеріне; трицепске; үлкен кеуде бұлшықеттеріне және қолға; мойынға және иыққа; жамбастың артқы бұлшықеттері (кезек бойынша екі аяқпен бір уақытта); жамбастың артқы бұлшықеттері; қолдың бағыттаушы бұлшықеттері; іш бұлшықеттеріне салмақ түсірумен қолдың бағыттаушы бұлшықеттері.

1) Асықпай жүгіру 10-15 мин.

2) Қозғалыстағы және бір қаплыптағы ЖДЖ

3) Іш бұлшықеттері үшін:

- жатқан қалыпта аяқтарды сермеп қозғалту;

- аяқты көтеру 10-15 рет х 2 қайталау;

- денені оң, сол жақтарға бұру.

4) дельта тәріздес бұлшықеттер дамуы:

- 6-8 рет кеудеден гантелді жайлап көтеру;

- 6-8 рет бас жақтан гантелді жайлап көтеру;

- 6-8 рет иектен гантелді жайлап көтеру;

Арқа бұлшықеттерінің дамуы:

- гантельдермен 6-8 реттен алдыға қарай иілу;

- білдекте 10-12 реттен денені жазу;

5) Иілгіштіке және сымбатқа арналған жаттығу

Бозбалалар

Арқа

2х6-8 көлденен штанганың тарту

2х5-6 қатты тарту

Трицепс

Баумен блокта астыға қарай 2х8-12 жайлап көтеру

Қарама-қарсы артпен астыға қарай 2х8-12 жайлап көтеру

г) жүзу: арқада крольмен жүзу кезіндегі қол қозғалысы мен дем алу тәсілін оқыту мен жетілдіру.

1. Бүгілген қалыптан суға сүңгу. 5—6 рет.

2. Кез келген әдіспен үлкен арақашықтықта жүзіп өту мүмкін.

3. Кеудеде және арқада крольмен жүзу кезінде аяқтардың қозғалыстары, борттике қолдармен 2 мин тірелу. Үзілістерде – суға дем шығару.

4. Аяқ көмегімен (тақтайшамен) кеудеде және арқада крольмен жүзу кезінде - дем алу еркін және суға дем шығару. 2 х 25 м.

5. Кролда қолдар қозғалыстармен дем алу байланыстыру (тұрып және су түбінен жүру). 2 мин.

6. Қолдар көмегі арқылы кроль тәсілінде жүзу кезінде дем алу және аяқтардың арасындағы қозғалыстардың келісімленгендігі. 2 х 25 м.
19 - Апта

37 - 38. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: шабуылдағы ойынның әдіс - тәсілдері, оқу ойыны;

1. Допты өз қалауынша беру + қарама-қарсы соққы + 1/2 үстелден сол жақтан қарама-қарсы соққы.

2. Допты өз қалауынша беру + сол жақ тірекке қарсы оң жақтан шабуыл соққысы 1/2 үстелден

3. Допты өз қалауынша беру + қортынды соққы.

4. Бағыт бойынша допты беру + «үшбұрыш» ойыны.

5. Еркін қарқынды допты беру + тірек + жазу + 1/2 және 2/3 үстелдерінде қортынды шабуыл.

6. Шабуылшы соққына қарсы 2/3 үстеліне қиылыспен ойын.

7. Жазу + 2/3 үстелінде қортынды соққы.

8. Оқу ойыны.

б) волейбол: допты қабылдау мен тапсыру тәсілін оқыту мен жетілдіру, оқу ойыны;

1. Кәдімгідей жүріс, ауқымды түзу қозғалыстар және иілген қолдармен, серіппелі және алдыға қарай ұмтылу қозғалыстарымен қолдарды артқа апару, саусақтарды жұдырыққа жұмылдыру.

2. Әр түрлі бастапқы қалыптардан (орында және қозғалыста) иықтарды жоғарыға-төмен, алдыға, артқа қозғалту, иықтармен ауқымның қозғалыстар.

3. Қолды білек буындарда бүгу және жазу және білекпен ауқымды қозғалыстар жасау, қол саусақтарын қиылысқан және түйіскен қалыпқа алдыға, жан-жақтарға, жоғарыға әр түрлі қозғалыстармен тіркескен (жүріс, жылжымалы жүріс).

4. Жоғарғы және төменгі стартан 10-20 м жүгіру бет жақпен алдыға, қырмен алдыға, арқамен алдыға, иілген аяқтарда жылдам қозғалу. Тура сол, бірақ жылжымалы қадамдармен қозғалу оң және сол жақ қырмен алдыға, бет жақпен алдыға, арқамен алдыға, екі адымдап және алдыға қарай ұмтылу.

5. Алаңың аймағы жағалай жүгу. Белгіге бойынша бағананың соңғы тұрған қадамдарын жылдамдатады және бағананы азып өтеді, алдыға қарай жүгіреді. Сосын келесісі озып өтуді бастайды және т. б. Жүгіруден басқа озып өтуде басқада қозғалыстын әдістері қолданылады.

6. Қабырғаның таянып тұрып, бір уақытта және кезектескен қолдың бүгу және жазу білектік буындарды мейлінше сырт жаққа бүгу (алақандар қабырғада саусақтармен жоғарыға қарай орналасады, жан-жақтарға, төмен, саусақтар бірге немесе бөліп қою, қабырғадан арақашықтық ақырындап ұлғаяды). Тура сол, бірақ қабырға саусақтармен сүйену.

7. Әр түрлі бастапқы қалыптардан қолдар бас артында, саусақтар тіркескен, қолдармен басып, басты алдыға ию, мойын бұлшықет кернеуінен қарсылық көрсетіп; басты көтеру және оны артқа ию, қолдармен қарсылық көрсетіп.

8. Жауырында тұрған қалыптан түзу аяқтармен әр түрлі бағытқа алдыға, артқа қозғалыстар жасау; бір уақытта және кезек-кезек тіземен маңдайға тигенше дейін аяқтарды бүгу.

9. Бір аяқта тұрып, екіншісі алдыда, өкшені бүгу және жазу, өкшемен ішке және сыртқа ауқымды қозғалыстар жасау; Тура сол бір уақытта қолдың саусақтарын қиылыстырып және жазу, қолдардың ауқымды қозғалыстары.

10. Әр түрлі бастапқы қалыптардан (бір және екі аяқ тұрып, иілген аяқтарда алдыға қарай ұмтылуда) аяқ ұшында тербелісте серіппілу.

Негізгі бөлім:

I. Екі қолмен жоғарыдан және төменнен допты ұстап алу әдісінің дағдысының жетілдіру

1. Тор арқылы соққыдан жоғарыдан және төменнен допты ұстап алу әдісі.

Соққыны оқытушы орындайды, тіреуде тұрып, немесе оның көмекшісі.

2. Доппен "жонглерлеу" – допты екі қолмен жоғарыға төменге үздіксіз қайтара соғу.

П. Жоғарыға тік беруді үйрету

1. Сабақта толтырылған доппен жаттығу

2. Доптың қабырғаға лақтыру және ұстап алу.

3. Алаң аймағында допты тор арқылы беру. Айналысушылар, кімге жоғарғы түзу беру қиын беріледі, мынадай жаттығу орындай алады: теннистік немесе кішкентай резеңке доптың беруі, допты беру, ұстаушыда орналасқан.

III. Түзу шабылдау соққысына үйрету

1. Жаттығу 1 және 2. алдыңғы сабақтарда.

2. 2 аймақтан 1 аймаққа бағытталған соққы екі лақтыру 3 аймақтан. 3 аймаққа доп 2 және 6 аймақтан жіберіледі.

IV. Волейболда оқу ойыны

Торды ойынның барысында төменірек қоюға болады, бұл ойынның ережелерімен қарастырылған. Шабуылшы соққы тек қана жақсы екінші лақтырудан орындалады. Жоғарғы түзу беруді, оның жақсы меңгерген волейболшыларға рұқсат ету болады.

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру

қыздар

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

Денені көтерумен бір уақыта ішті уқалайтын жеңілдетілген жаттығулар; қолдың бұлшықеттері үшін жеңілдетілген жаттығулар; қол бұлшықеттері үшін жеңілдетілген жаттығулар; қол білегіне арналған жаттығулар; кеуде бұлшықеттеріне жаттығулар; пресске және қолға жаттығулар; мойын бұлшықеттеріне жаттығулар және омыртқа корсетінің бұлшықеттеріне жаттығулар; пресске бір уақыта арқаны уқалайтын жеңілдетілген жаттығулар; сыртқы жамбас бұлшықеттеріне жаттығулар; үстінгі жамбастың бүйір жағына жаттығулары; ішкі жамбас бұлшықеттеріне, бұлшықеттеріне; иық белдеуінің жоғарғы және төмен бұлшықеттеріне; трицепске; үлкен кеуде бұлшықеттеріне және қолға; мойынға және иыққа; жамбастың артқы бұлшықеттері (кезек бойынша екі аяқпен бір уақытта); жамбастың артқы бұлшықеттері; қолдың бағыттаушы бұлшықеттері; іш бұлшықеттеріне салмақ түсірумен қолдың бағыттаушы бұлшықеттері.

1) Қозғалыстағы және бір қаплыптағы ЖДЖ

2) Іш бұлшықеттері үшін:

- жатқан қалыпта 10-15 рет аяқтарды сермеп қозғалту;

- "римдік орындықта" 2 дейін 15 кеудені көтеру;

- 10-12 реттен гантельдермен кеудені оң, сол жақтарға бұру.

3) Арқа бұлшықеттері үшін:

- гантельдермен 6-8 реттен алдыға қарай иілу;

- білдекте 10-12 реттен денені жазу;

- гантельдерді көлбеу тарту.

4) Кеуде бұлшықеттері үшін:

- жатқан қалыпта 2 х 10 - 6 реттен гантельдерді жайлап көтеру;

- 45 градус бұрышта жатқан қалыпта гантельдермен 2 х 12 - 8 реттен қолды екі жаққа ашу;

- «Көбелек» тренажерында 2х12 - 8 рет қолдарды қиыстыру;

5) Иілгіштіке және сымбатқа жаттығу.

Бозбалалар

Көлбеу орындықта жатып жайлап көтеру.
Көлбеу орындықта жатып гантелді жайлап көтеру.
Брусьтарда отжимания жалпақ артпен.

Кеуде Орындықта көлбеу жатып жайлап көтеру 4х6-8
(әр бір жақындағанын соңына екеу қосылады жылдамтылады )
Брусьтарда тартылу жалпақ негатипен тірекпен 2х6-8
(үлкен салмақты пайдалану дұрыс болады, бір рет қайталау үшін)
Жатқан қалыпта жартылай 2х5-6 жайлап көтеру
(Бір қайталаудан көп жасау үшін үлкен салмақ пайдалану!)

Кросовер 1х10-12

Иекті төменгі блокта 1х15-20 жартылай тарту

(Салмақты пайдалану, сендер дұрыс орындап небәрі 4-5 қайталай аласындар)

г) жүзу: арқада крольмен толық координацияда жүзу тәсілін оқыту мен жетілдіру. Арқада жүзу кезіндегі бұрылыс, бастау тәсілі.

1. Бүгілген қалыптан суға сүңгу. 5—6 рет.

2. Кез келген әдіспен үлкен арақашықтықта жүзіп өту мүмкін.

3. Кеудеде және арқада крольмен жүзу кезінде аяқтардың қозғалыстары, борттике қолдармен 2 мин тірелу. Үзілістерде – суға дем шығару.

4. Аяқ көмегімен (тақтайшамен) кеудеде және арқада крольмен жүзу кезінде - еркін тыныстану және суға дем шығару. 2 х 25 м.

5. Кролда қолдар қозғалыстармен дем алу байланыстыру (тұрып және су түбінен жүру). 2 мин.

6. Қолдар көмегі арқылы кроль тәсілінде жүзу кезінде дем алу және аяқтардың арасындағы қозғалыстардың келісімленгендігі. 2 х 25 м.

7. Толық координацияда крольмен жүзудің топтамасының бөлігін орныдау, оны демді ішке тартумен алмастырады. 6 х 8-10 м.

8. Судан старт жасау. Қолдармен бортикқа немесе старттық тұтқаларды ұсталу, аяқтарды айналмалы қалқанына салу және топтасққан топтын қалпын қабылдау. Осы қалыптан бір уақытта қолдармен алдыға сермеп аяқтармен итерілу, иіліп арқада сырғу орындау кейін кезекті кроль тәсілінде аяқтарды қозғалыстар орындау. 4-5 рет.

9. Судан старт орындау және арқада үлкен арақашықтықта жүзіп өту.

1. Допты өз қалауынша беру + қарама-қарсы соққы + 1/2 үстелден сол жақтан қарама-қарсы соққы.

2. Допты өз қалауынша беру + сол жақ тірекке қарсы оң жақтан шабуыл соққысы 1/2 үстелден

3. Допты өз қалауынша беру + қортынды соққы.

4. Бағыт бойынша допты беру + «үшбұрыш» ойыны.

5. Еркін қарқынды допты беру + тірек + жазу + 1/2 және 2/3 үстелдерінде қортынды шабуыл.

6. Шабуылшы соққына қарсы 2/3 үстеліне қиылыспен ойын.

7. Жазу + 2/3 үстелінде қортынды соққы.

8. Оқу ойыны

б) волейбол: допты қабылдау мен тапсыру тәсілін жетілдіру, допты беру тәсілі, оқу ойыны;

Сөлемдесу, сабақтың мақсатының хабарлау. Қарапайым жүріс, аяқ ұшында, жартылай отырған қалыпта. Тапсырманың белгі бойынша орындау, екі қолмен допты бергендей сынайтаныту және аялдау, жоғарыға екі аяқпен серпіліп секіру.

1. Бағытты өзгертумен жүгіру (бағаналапды аяналып жүгіру, толтырылған доптармен немесе жаттығушылар саптық бағана бойынша қозғалады).

2. Аяқтарды алшақ қою қалыптан, қолдар арқаның артында, саусақтарды бірге қиыстыру, түзу қол артқа сермеу: тура сол, бірақ аяқ ұшына тұру, отырп тұру.

3. Әр түрлі бастапқы қалыптардан, орында және қозғалыста (отырғанда, жүгіргенде) тез түзу қолдарды алдыға қарай қиыстыру түйіскен қалыпқа дейін және олар жан-жақтара ажырату, артқа қарай серіпіліс қозғалыс жасау.

4. Әр түрлі бастапқы қалыптардан алдыға қарай иілу, артқа, жан-жақтарға; денені айналдыру, аяқтарды бірге қоспай; бұрылыстармен иілу.

5. Аяқтарды иілген отырғанда, түзу қолдармен артқа сүйену, қолды және аяқты орыннан қозғалпай, иілу, жамбасты жоғарыға көтеру.

6. Тұрып, аяқтар алшақ, қолдар алдыға – сыртқа қарай, оң аяқтың сермеп сол қолқа аяқ ұшын тигізу, тура сол сол аяқпен оң жаққа; тура сол қиылысқан аяқтармен кезектескен адыммен жүру; тура сол тірелген аяқта секіру; тура сол аяқтың астында алаққанды шапалақтау.

7. Бастапқы қалып алдыға ұмтылу, қолдар әр түрлі бастапқы қалыптарда, иілген аяқтарда отырып тұрып серіппілу.

8. Отырып таянған қалыптан, алдыға-жоғарыға иілу, таянып жату қалпына ауысу (еденге қолдарының жанасқанда қолдар бүгу).

9. Қолдарда алдыға қарай қозғалу, аяқтарды серіктес жіліншіктабан буындарды ұстап тұрады.

10. Білекті (өзіне қарай) сырт жаққа бүгу және жазу, толтырылған допты екі қолмен бетке қарай ұстап тұрып (волейболда доптың жоғарыға берудің қозғалыс ақырғы кезеңді елестетеді).

11. Әр түрлі ауыспалы қозғалыстар допты лақтырумен және толтырылған допты ұстап алумен байланыстырлған. Осындай жаттығулар физикалық сапаның дамуымен қатарлас кейінгі волейбол добымен тапсырманың меңгерудіжеңілдетеді, көбінесе, волейболшының әр түрлі қозғалыстарының ауысуына байланысты. Ойыншының 6—3—4 аймақтарында орналастыру; 6—3—2. Лақтыруды бағыттау бұл ретте 6 аймақтан 3 аймаққа, 3 аймақтан 4 аймаққа, 4 аймақтан 6 аймаққа. Лақтырғанан кейін ойыншылар қайда өздері допты лақтырды сол бағанаға ауысады.

12. 20-30 м жүгіруді жетілдіру, сонымен қатар басқада әдістермен жылдамдыққа (уақытқа) қозғалу.

I. Қозғалудың дағдысын жетілдіру

1. Жұптарда, бір бірінің қолдарынан ұстау, әр түрлі бағыттарда жылжымалы қадамдармен қозғалу. Жүргізуші бағытты көрсеттеді (екіден бірі).

2. «Салка» ойыны – қатты иілген аяқтарда жылжымалы қадамдармен қозғалу.

3. Алдыңғы сызықтан торға қарай қозғалу, екі қолмен жоғарыдан алуды әдісін тоқтату мен бергендей сынай таныту. Тордан алдыңғы сызыққа жүгіру, тоқтату мен жоғарыдан бергендей сынай таныту. Тура сол, бірақ 1 кг салмақтағы толтырылған допты лақтыру.

4. 5 (1) аймақтан алдыңғы сызықты жағалай 6 аймаққа жүгіру, тоқтау және торға қарай айналу орташа және аласа тіреуден. Тура сол, бірақ толтырылған допты 3 аймаққа лақтырумен.

5. Толтырылған допты ұстап алу, айналысушыдан әр түрлі арақашықтыққа лақтырамыз, арақашықтыққа сәйкес доптың түсу нүктесіне дейін қозғалудың әдісі тандалады (қос адым, жылжымалы қадамдар немесе жүгіріс).

6. Эстафета. Алдыда тұратын ойыншы қолдарында толтырылған допты ұстайды. Ол белгі бойынша иіліп алдыға қарай айналуды орындайды, торға дейін жүгіріп жетеді және бет жақтан екі қолмен допты тор үстінен лақтырады, ал өзі оның астында жүгіріп өтеді, допты ұстап алып және гимнастикалық орындыққа қарай жүгіреді, тура солай допты қайдан жоғарыға лақтырады, ал өзі орындық арқылы секіріп өтіп және допты ұстайды. Тура соны қайтар жолда орындау қажет, айналғанан кейін доп келесі ойынды екі ойыншыға беріледі, ол өз ретімен ойынды жалғастырады.

II. Жоғару беруді үйрету

1. Допты жоғарыға беру қабыр (қалқан) лақтыру биігін және қабырғадан арақашықтықты өзгертумен, жылжымалы қадаммен қабырғаны жағалай қозғалу.

2. Доп еденнен секіріп түскенен кейін қабырға лақтыру.

3. Бетпен қабырғаға қарай тұру, өз алдынан беру, 180° айналу және өз алдынан беру, арқамен қабырғаға тұрып, тағы да айналу және т.б.

4. Допты жоғарыға беру, нұсқаушымен кейін алдын ала алдыға, оңға және солға қозғалғанан кейін жіберілген.

5. Айналысушылар 36 суретте көрсетілген сияқты тұрады. Нұсқаушы допты алдыға береді, айналысушылар алдыға қарай жүгіреді, қос адыммен тоқтайды,

бетпен нұсқаушыға қарай бұрылады және жоғарыға беруді бағыттайды допты оған қайтарып лақтырады. Нұсқаушы допты 6 аймақтың алдыңғы сызығына жібереді, оқушылар 5 мен 1 аймақтардан допқа шығады, нұсқаушылар допты әр түрлі бұрыштарда торға 3 мен 2 аймақтар арқылы жібереді, айналысушылар торға шығады және екінші лақтыруды торды жағалай орындайды.

III. «Волейболистердің допты беру» ойыны.

Допты түзу лақтыруды үйрету.

1. 1 кг салмақтағы толтырылған доптың тор үстінен лақтыру (тордың төменгі жағы бекітілді) жұппен төменен бір қолмен. Лақтырғанан кейін артта тұрған аяқпен алдыға қарай адым жасалады. ойыншылармен кезек-кезек бір жақтан лақтыру орындалады, сосын келесі жақпен.

2. Теннистік доптың тор үстінен төменгі түзу беру

3. Допты төменгі түзу беруі, ұстағышта орнатылған.

4. Төменгі беріс қабырға және атып кет- доптың әдісіне.

5. Алдыңғы сызықтан торды үстінен төменгі түзу беру.

Айналысушылардың назарын аудару, соққы тек түзу қолмен орындалсын, доп бойынша соққының нүктесі жоғары болуға керекке. Егер артта тұрған аяқ соққы кезінде артқа-жоғарыға көтерілсе қателік болып есептеледі.

IV. Волейболға дайындаушы ойын. Ойын «Тор арқылы екі доп» ("Пионербол" ойынына негізделген).

Ойынға екі команда қатысады 6 адамнан. Ойыншының орналасуы волейболда сияқты. Ұпай алғанан кейін ойыншылар ауысуды жасайды, беруді ұтқанан кейінде. Сосын доп жоғарғы берілістен кейін ойынға енгізіледі.

Ойынның шарттары тағыда көбірек волейболға жақындайды, егер доп тор арқылы екі жанасумен лақтырса.