Оқу сауаттылығЫ 1022-нұсқа Нұсқау
жүктеу/скачать 2.73 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1157-нұсқа
1-мәтін Мінез Мінез - саналы өмір жүйесінде нәзік болмыспен қабаттас дарыган, адамның табиғи қалпы, сыр- сипат, іс-әрекет, бет-әлпеті ерекшеліктерінің психологиялық жиынтығы. Көркем мінез - адамның эстетикалық-этикалық сәні мен мәні. Бұл ретте әдептілік, ұят, намыс сияқты ерекше қасиеттерді атаған жөн. Кез келген адамды бір көргенде-ақ онын көзі, қасы, беті, кұлақ-мұрны, дене бітімі саған әр қилы әсер етеді. Онымен танысып, әңгімелесіп, араласып кетпей тұрып-ақ, ол қандай адам, сол жөнінде өзіндік пікір де калыптастырып үлгіресің. Бұл - адамды адамның сыртқы келбеті арқылы-ақ танып, білу қасиеті. Содан, әлдекімді бір көргенде-ақ: «Әдемі киінуді ұнататын сәнқой екен», «Күлкісі қандай жасанды», - деп те жатамыз. Әйтеуір, адамның сыртқы келбеті не сүйсіндіреді, не жағымсыз әсер қалдырады, тіпті, таң-тамаша да қалдырады. 1. Мәтін мазмұнына сай мақал A) Көз көрсетеді, ой танытады. B) Киім пішсең кең піш, тарылтуың оңай. C) Жақсы болсаң - жақын көп. D) Сырлы аяқтың сыры кетсе де, сыны кетпейді. Е) Талапты ерге нұр жауар. 2. Мәтіндегі адам мінезіне көркемдікті ұялататын қасиет A) Әдептілік B) Алғырлық C) Адалдық D) Білімділік Е) Еңбекқорлық 2-мәтін Албанның Айжан руынан шыққан көкжал Хангелді батырдай атасынан тәлім алған Райымбектің жаужүректілігі жастайынан байқалган. Жиендерінің жанарынан от байқаған Жалайыр Орақ батыр ұрпақтарына бәсіреге жүйріктің тұқымын, қолга ұстарға шымболаттан құйылған қылыш сыйлауы содан болса керек. Әке, баба. нағашы жұрт ортасында бұлаң салған баланың бәйгеде өз атын өзі ұрандағаны жұртқа аян. Осы өр рух кейіннен жоңғарға қарсы алдаспан боп сермелді. Он жеті жасынан Көкойнағын ойнатып. қалмаққа қырғын салған Райымбек Түкеұлы ерліктерінің арасында ерекше аталатыны - қазірде Алматы- Нарынқол тасжолының 167 шақырымында тұрған Ойрантөбеде қалын қалмақгы жекпе-жекке шакырып, бөрі тиген қойдай дүрліктіруі. Бадам өзені туралы естігендер көп. Бірақ, соның Райымбек батырдан жеиілген қалмақ нояны Балам- бахадүрдің есімімен байланысты екенін көп адам біле бермейді. Кеген деген жер атауын да қалмақ тайшысы Гегенге теңейді. Кей деректерде Геген діни лауазым дейді. Райымбек батыр 1729 жылы Аңырақайдағы шайқаста Наурызбай, Өтеген, Қабанбай, Богенбай сынды қазақ ерлерімен үзенгі түйістіре отырып, Сары Мыңжанын әскерін талқандаған. 3. Райымбектің ерекше ерлігін танытқан шайқас A) Гегенмен шайқас B) Сары Мыңжанмен шайқас C) Ойрантөбедегі шайқас D) Аңырақай шайқасы Е) Бадам-бахадүрмен шайқас 4. Баланын бәйгеде өз атын өзі ұрандаған әрекеті нені білдіреді? A) Баланын атаққұмарлығын B) Баланын бәйгеге деген сүйіспеншілігін C) Баланын өрлігі мен рухының биіктігін D) Баланың өзімшілдігін Е) Баланың бәйгеде озғандығын 5. Мәтіннін екінші азатжолы бойынша түйін A) Қазақтың көптеген жер атауларына елін қорғаған батырлар есімі берілген. B) Алматы-Нарынқол тасжолының бойында тарихи деректер көп. C) Райымбек батырдың жастайынан байқалған жаужүректілігі. D) Қазақтын кейбір жер атаулары жоңғар-қалмақ шапқыншылыгымен байланысты. Е) Алматы жақта Райымбек есімімен аталатын елді мекен бар. 6. Орақ батыр Райымбекке кім болады? A) Жиен B) Нағашы C) Әке D) Бала Е)Аға жүктеу/скачать 2.73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|