Оқулық " Экология"мамандығы
Кеңістіктегі таралу типтері
жүктеу/скачать 7.62 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- * • • • • • •
| Кеңістіктегі таралу типтері. Популяциядағы особьтардың кеңістіктегі таралу типтері: біркелкі (үнемі), шашыраңқы (кездейсоқ) және қатаң (топтасып), мозайкалы болып бөлінеді.
Әрбір особьтардың барлық көршілерінен теңдей алынуы; особьтар арасындағы үлкен арақашықтық табыладырыққа сәйкес келетін өзара қанаушылықтың басталғанын білдіреді. Аумақтық таралудың бұл типі ресурстарды толық пайдалану дәрежесіне көбірек сәйкес келеді, егер бәсекелестік дәрежесі төмен болса. Шын мәнісінде , бұл таралу типі табиғатта сирек кездеседі. Іс жүзінде біркелкі (үнемі) кеңістіктегі таралу особьтар арасындағы дисперсия үлкендігі орташадан аз б2/м//1 болған жағдайда ғана есептеуге болады. Осыған жақын таралу қасиеті, мысалы бірқатар өсімдіктерге тән. Таралудың шаршыраңқы типі табиғатта жиі кездеседі. Онда особьтар кеңістікте біркелкі таралмаған, кездейсоқ шаршыраңқы. Санақ бойынша особьтар арасындағы диссперсия үлкендігі орташа арақашықтыққа жақын: m B бұл жағдайда осоьбтар арасы бірдей емес, бірақ ортаның әрлуандылығына байланысты болуы мүмкін. Жануарларға әркелкі таралу тән, кеңістікте олардың әлеуметтік байланысы салыстырмалы әлсіз байқалады.Таралаудың мозойқалық түрі даралар топтасқанда байқалады, әдетте олардың орталығында қатыспаған үлкен аумақтар қалады. Бұл жағдайда дисперсия даралар арасындағы орташа қашықтықтың шамасынан басымырақ болады: 62/т//1. Бұл биологиялық тұрғыдан ортаның әркелкілігіне ғана емес, сондай – ақ даралардың белсенді жақындауы негізінде әрекет ететін әлеуметтік жағынан энергетикалық тиімді.
Рис.29. Популяциядағы особьтардың кеңістіктегі орналасу типтері: А - біркелкі: Б - шашыраңқы; В - мозаикалық (П.А.Шилов, 1997) жүктеу/скачать 7.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|