Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж

151
6.2 - 6.4-суреттерінен көріп отырғанымыздай, жыл бойындағы 
индивидтің қолындағы ақша сомасының орташа жылдық шама-
сы оның банкке бару санына тəуелді болады. Банкке барудың 
оңтайлы саны (N*) мына формуламен анықталады:
N* = √iY/2F, 
мұнда, N* - банкке барудың оңтайлы саны; Y – қажетті ақша 
сомасы; i – пайыз мөлшерлемесі; F – банкке барудың шығындарын 
ақшалай бағалау.
Олай болса, N саны кезіндегі қолға қажетті ақшаның орташа 
сомасы мынаған тең болады:
Y/2N* = √YF/2i.
Банкке барудың оңтайлы санын анықтау кезінде ақшаны 
өтім ділік тұрғысынан сақтаудың жиынтық шығындарын ескеру 
қажет. Бұл шығындар баламалылықты сипаттайтын екі түрде 
көрініс табады:
а) алынбай қалған пайыз шамасы; 
ə) банкке барудағы уақыттың шығынын ақшалай бағалау.
Банкке барумен байланысты жиынтық шығындар мына фор-
муламен анықталады:
iY/(2N) + FN,
мұнда, iY/(2N) – алынбай қалған пайыз; N – банкке бару саны; 
F – банкке бару шығындары.
Экономикалық жағынан ұтымды субъект өзі үшін жиынтық 
шығындары минималды болып табылатын банккке барудың са-
нын анықтайды.
ХХ ғасырдың 50-жылдары жасалған Баумоль-Тобин үлгісі 
ақшаға трансакциондық сұраныстың ерекше бір түрі болып та-
былады жəне ақшаға сұраныс теориясының аса дамыған үлгісі 
ретінде қарастырылады. Мысалы, егер индивид өзінің активтерін 
тек ақшалай нысанда ғана емес, сондай-ақ ақшалай емес (акция, 
облигация түріндегі) нысанда да сақтай алса, онда бұл үлгінің 
тəжірибелік қолданылу аясы кеңейе түседі.
Баумоль-Тобин үлгісі ақшаның айналым құралы ретіндегі 

152
қызметін ғана мойындайды. Осы үлгіге сəйкес, ақшаға сұраныс 
табысқа тура тəуелділікте, ал пайыздық қойылымға кері тəуел-
ділікте болады.

жүктеу/скачать 2.94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: