Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж
жүктеу/скачать 2.94 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жиынтық ұсыныс (AS) қисығы
- Ұзақ мерзімді кезең
| мының жылдамдығы деген факторлар да жатады.
Жиынтық ұсыныс (AS) – бұл экономикада бағалардың əртүрлі деңгейінде өндірушілердің нарыққа ұсына алатын (не- месе өндірілуі тиіс) соңғы тауарлары мен қызметтерінің жалпы саны. AS-ті (ағылшын тілінен, aggregate supply) басқаша, нақты ЖІӨ деп те атайды. Жиынтық ұсыныс (AS) қисығы – бұл ұсыныс көлемі- нің елдегі бағалардың орташа деңгейіне тəуелділігін көрсететін графи калық көрініс. AS қисығының сипатына бағалық жəне бағалық емес фак- торлар əсер етеді. Біріншісі жиынтық ұсыныс көлемін өзгертеді (AS қисығының бойымен жылжу), ал екіншісі (технологиядағы, ресурстар бағаларындағы, қолданылатын ресурстар көлемін- дегі, фирмаларға салық салудағы, нарықтар құрылымындағы өзгерістер жəне т.б.) AS қисығын оңға немесе солға өзгертеді. AS қисығы статикалық жəне динамикалық тұрғыдан қарас- тырылады. Алайда статикалыққа қарағанда AS-ң динамикалық қисығы ұлттық өндіріс көлемінің өзгерісіне инфляция қарқынын бағалау үшін қолданылады. AS қисығы классикалық жəне кейнстік мектептер тұрғысы- нан əртүрлі түсіндіріледі. Мысалы, қандай да бір фактордың өзгеруінен жиынтық ұсыныс шамасының өзгерісі бірдей бол- майды, себебі бұл жағдай уақыт факторына тəуелді, яғни жиын- тық ұсыныстың уақыттың қай мерзімінде (қысқа жəне ұзақ мерзімдерде) қарастырылып отырғандығы маңызды болып та- былады. Классикалық үлгі экономиканы ұзақ мерзімде қарастырады. Ұзақ мерзімді кезең – бұл экономикада толық жұмысбас- тылықтың орын алуын қолдай отырып, тауар бағаларының өз- герісіне ресурстар бағаларының бейімделе алуын сипаттайтын кезең. 62 Классикалық үлгі тұрғысынан ұзақ мерзімдік AS қисығы елдің өндірістік мүмкіндіктерін анықтайды жəне мынадай шарттарға негізделіп құрылады: • өндіріс көлемі тек өндіріс факторларының санына жəне қол- дағы бар технологияға байланысты анықталады, ал баға деңгейіне тəуелді емес; • өндіріс факторларындағы жəне технологиялардағы өзге ріс- тер өте баяу жүзеге асырылады; • экономика өндіріс факторлары толық қамтылған жағдайда жұмыс істейді, жəне сəйкесінше, өндіріс көлемі өзінің потенци- алды көлеміне тең болады; • бағалар мен атаулы жалақы икемді, олардың өзгерістері нарықтардағы тепе-теңдікті ұстап тұрады. Классикалық үлгіде AS қисығы тік сызық түрінде болады. Ол өндіріс көлемінің табиғи (потенциалды) деңгейін сипаттайды (3.3-сурет), яғни жұмыссыздық деңгейі өзінің табиғи деңгейінде болатын, ал өндіріс көлемі ресурстар толық қамтылатын жағ дай- да қарастырылады. Жиынтық сұраныстың өзгерістері бағалар деңгейін өзгертеді (3.4-сурет). Мысалы, ақша ұсынысының төмендеуі кезінде AD 1 қисығы солға (төмен) AD 2 жағдайына ығысады. Экономикалық тепе-теңдік E 1 нүктесінен E 2 нүктесіне ауысады, бірақ өндірілген өнім көлемі AS ұзақ мер. өзінің бұрынғы деңгейінде сақталып қалады. Ұзақ мерзімде жиынтық ұсыныс қисығындағы өзгерістер өндіріс факторлары мен технологияларды өзгерту кезінде орын алуы мүмкін. жүктеу/скачать 2.94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|