Оқулық Алматы, 012 ƏӨж ббк ə Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 7.14 Mb. Pdf көрінісі
|
| Географиялық карталардың маңызы. Географиялық карталар
мемлекеттік стандарт бойынша жасалатын өте күрделі құрылымды, ғылыми мазмұнды ұжымдық жұмыс. Географиядан білімді де білікті маман дайындауда картаның маңызы өте зор. Өйткені карта арқылы адам аяғы жете алмайтын объектілер туралы толық мағлұмат алуға жəне кейбір құбылыстар мен заңдылықтардың өзгеруі мен дамуы жайлы болжамдар да жасауға мүмкіндік туады. Карта мазмұны ғылым мен білімнің бүгінгі жетістігіне сəйкес деңгейде жасалуы тиіс. Ондағы барлық мəліметтер картаға түсірілген объектінің нақты бейнесін, сипаты мен сапалық қасиеттерін ғылыми тұрғыдан нақты беруі тиііс. Картаны оқу барысында табиғат құбылыстары мен компоненттері арасындағы өзара байланыстар туралы қорытынды жасау мүмкіндігі де болуы шарт. Осы байланыстарды анықтауда корреляция коэффициенті басшылыққа алынады. Кезкелген жалпы географиялық немесе тақырыптық карта түрлі құбылыстардың белгілі бір тарихи-географиялық уақыт кеңістігіндегі жағдай мен өзгерістерді сипаттайды. Уақыт өте келе бұл карта мəліметтері ескіреді, сондықтан жаңа деңгейдегі карталар жасау қажеттігі туындайды. 40 Ескі жəне жаңа карталар мəліметтерін салыстыра отырып, түрлі құбылыстардың өзгеру немесе даму динамикасын картографиялық салыстыру тəсілімен анықтауға болады. Картометриялық əдістер көмегімен құбылыстар динамикасын талдау барысында салысты- ратын карталардың жинақтау сипатын, зерттейтін құбылыстың классификациялық ерекшеліктерін есепке алу қажет. Карта бойынша ғылыми болжам жасау барысында жергілікті жердегі құбылыстардың өзгеру жəне даму динамикасы талдау жасалынған аймақтар таңдап алынады. Болжам жасау белгіленген аумақтағы əр уақыт аралығындағы карталарға бір мезгілде салы- стырмалы талдау жасау негізінде жүзеге асады. Синоптикалық карталар арқылы мұндай болжам жасауға толық мүмкіндік бар. Адам аяғы жете алмайтын қиын аумақтарға əуе- ғарыштық фотосуреттер арқылы экстрополяция əдісімен, яғни белгілі құбылыстар мен заңдылықтарды соған ұқсас аумақтарға қондыру көмегімен жүзеге асырылады. Болжамдардың ғылыми нақтылығы зерттеудің қаншалықты дəрежеде жүйелі жүргізілуіне, картографиялық мəліметтердің дұрыстығына тікелей байланысты. Географиялық ақпарат алудың басты жолдарының бірі айнала қоршаған ортадағы барлық географиялық нысандар мен табиғат құбылыстарына байқау жасай білу, бағыт-бағдар анықтай білу бо- лып табылады. Осы мақсатта жергілікті жерге қарапайым түсірілім жасаудың жолдарын, ол жұмыстарды жүргізу үшін қажетті құрал- жабдықтармен жұмыс істеудің əдіс-тəсілдерін білу қажет. жүктеу/скачать 7.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|