Оқулық Алматы, 013 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»



Pdf көрінісі
бет51/113
Дата11.04.2024
өлшемі3.34 Mb.
#498392
түріОқулық
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   113
burunbetova-genetika

15-кесте
Моногенді жəне дигенді
*
 тұқым қуалауда белгілердің кейбір ажырау 
типтері
Ажырау типтері фенотипі бойынша
Ғ
1
Ғ
талдаушы
Моногенді (бір 
жұп аллелі 
бойынша 
айырмашылығы 
бар)
3А:1а – толық доминантты
1АА:2Аа:1аа – толымсыз 
доминантты, кодоминантты
1:1 – аллельдердің 
барлық əрекеттесу 
типтеріне тəн: 1А:1а 
немесе 1Аа:1а
Дигенді (екі жұп 
аллелі бойынша 
айырмашылығы 
бар)
І. Комплементарлы 
əрекеттесу
9АВ:3Ав:3аВ.1ав
9АВ:6(Ав+аВ):1ав
9АВ:3Ав:4(аВ+ав)
9АВ:7(Ав+аВ+ав)
ІІ. Эпистаз
13(Ав+Ав+ав):3аВ
12(АВ+Ав):3аВ+1ав
ІІІ. Полимерлі (кумулятивті 
емес)
15(9а
1
А
2
+3А
1
а
2
+3а
1
А
2
):1а
1
а
2
1АВ:1Ав:1аВ:1ав
1Ав:2(Ав+аВ):1ав
1АВ:1Ав:2(аВ+ав)
1АВ:3(Ав+аВ+ав)
3(АВ+Ав+ав):1аВ
2(АВ+Ав):1аВ+1ав
3(А
1
А
2

1
а
2

1
А
2
):1 а
1
а
2
*-тіркеспеген гендердің қатысуымен жүретін белгілердің ажырау типтері 
қарастырылған.
Сонымен қандай да болсын бір белгінің көрінуіне (қалыптасуына) 
бірігіп əсер ететін аллельді емес гендерді полимерлі гендер деп атай-
ды, ал ондай гендердің өзара əрекеттесуін полимерия деп атайды. 
Полимерия көбіне сандық белгілерге əсер етеді. Ондай белгілерге 
фенотиптік кластарға дəл бөліп жіктеуге болмайтын, тек өлшеу, са-
нау, талдау арқылы ғана баға беруге болатын белгілер (биіктік, мас-
са, өсу жылдамдығы, өсімталдығы, т.б.) жатады.


117
Полимерлі гендер принциптері бойынша тұқым қуалауға тағы 
бір мысал ретінде адам терісі түсінің ақтан (альбинос) қараға дейінгі 
аралықта болатындығын айта кеткен жөн. Егер негр мен ақ түсті адам 
некелессе, олардан туатын баланың түсі аралық сипат алады, яғни 
мулат туады. Ал мулаттар некелессе олардан туатын балалардың 
терісінің түсі ақ пен қараға дейінгі аралықта болады. Ақ жəне қара 
нəсілді адамдардың терілерінде пигмент түзілуіндегі айырмашылық 
үш немесе төрт түрлі аллельді гендердің əрекетіне байланысты де-
ген ұғым бар. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   113




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет