Оқулық Орал 015 44. Г жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық техникалық
жүктеу/скачать 7.93 Mb. Pdf көрінісі
|
| Кҥріштің пирикуляриозы ауруы. Бұл кесел Қазақстанда күріш
ӛсірілетін негізгі аймақ – Қызылорда облысында – кездеседі. Ауру қоздырғышы ӛсімдіктің топырақ бетіндегі мүшелерін бүкіл вегетация бойына залалдайды. Ауруға шалдыққан ӛсімдіктің алғашында жапырақ бетінде ұзынша, жиегі қара қоңыр, ақшыл-сұр дақтар пайда болады. Ал жапырақтың астыңғы бетінде дақ тұсында сұр ӛңез түзіледі. Ӛсімдік сабағындағы белгілері – пішіні ұзынша дақтар, түсі қоңырлау. Дертті ӛсімдіктердің буындары қарайып, тарамдалып, ыдырап, осы тұсынан сынғыш келеді. Кейде сабақтың жоғарғы бӛлігінде түзілген шашақ басы залалданып, түci қоңырланып, шіриді. Залалданған барлық шашақ немесе жеке масақшалар дән салмайды. Ауру меңдегенде шашақ соңғы жапырақ қынабынан шықпай, ӛсімдік от шалғандай болып қарайып кетеді. 117 Ауру қоздырғышы – Deuteromycetes класының Hyphomycetales қатарына жататын Piricularia oryzae Br.et Gav. саңырауқұлағы (39-сурет). Жіпшумақтары перделі, түcciз, ұлпада жасуша аралықтарында орналасады. Қоңыр түсті конидиятасушылар леп тесіктерінен шығып, жапырақтың астыңғы бетіне ӛңез түзеді. Пішіні цилиндр тәрізді 2-4 данадан топтасқан конидиятасушылардың тӛменгі бӛлігі жуандайды да, ұшында тicтi ӛскіндері болады. Конидиялары түссіз, алмұрт тәрізді, 1-3 перделі, кӛлемі 20-22 10-12 мкм. Саңырауқұлақ конидияларымен тарайды. 39-сурет. Күріштің пирикуляриоз ауруы: а – залалдалған жапырақ; б – кеселге шалдыққан сабақ; в – дертке шалынған күріш гүл шоғыры; г – саңырауқұлақ спораларының түзілуі Азот тыңайтқышының кӛп мӛлшері, топырақ ылғалының жетіспеуі, ыссы және суық ауа райының күрт алмасуы кеселдің қарқынды дамып таралуына ыкпалын тигізеді. Қоздырғыш 15-35°С температура мен 80% ауа ылғалдығы жағдайында жақсы дамиды. Саңырауқұлақ жіпшумағы ӛсімдік қалдықтарында, тұқымда қыстап, келесі жылы ауру таратады. Бұл кеселге күріштен басқа тары, бидай, 118 арпабас, атқонақ және т.б. астық тұқымдас ӛсімдіктер шалдығады. Сондықтан осы аталған ӛсімдіктер аурудың қоры болып табылады. Кесел әсерінен тұқымның ӛнгіштігі тӛмендеп, ӛскіндер мен жеке ӛсімдіктер жойылып, түізілген дәндер әлсіреп, дамымай қалады. жүктеу/скачать 7.93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|