94
əрекеттерінің айрықша белсенділік танытуы – олардың ұйымдық құрылымының
қалыптасуына негіз болмақ.
Жастар клубы жұмыстарының мазмұны мен формасы олардың профильдеріне
байланысты анықталатын [4]. Мəселен, көптеген жасөспірімдер
клубтарында моральдық-
этикалық тақырыптарына диспутттар ұйымдастырылатын, оқырмандар конференциялары,
тақырыптық кештер, əдебиеттік оқулар, концерттер, спектакльдер, түрлі конкурстар,
байқаулар,
көрмелер, олимпиадалар өткізілетін. Клуб активі кəсіпорындарының, ғылыми
мекемелердің музейлеріне, көрмелеріне ұжым болып баруды ұйымдастыратын, ал жазғы
уақыттарда туристік жорықтар, саяхаттар, экспедициялар өткізілетін. Осының бəрі жастардың
шығармашылық
өнерінің дамуына, оларды тəжірибемен зерттеу жұмыстары дағдыларымен
қаруландыруға мүмкіндік жасайтын. Клубтар жастардың демалысын дұрыс ұйымдастыруға,
олардың шығармашылық қабілеттері мен ғылымға, техникаға, өнерге деген ықыласын
дамытуға жəрдемдеседі.
Жастардың ұйым іс-əрекетіне араласуын өзбеттілікті, ұйымдастырушылық дағдылырды
жəне басқарушылық икемділіктерді, коммуникабельділікті жəне бастамашылдықты, белсенді
өмірлік ұстанымдарды дамытуға саналы бағытталу ретінде қарастырады. Бұл əрине, болашақ
кəсіби іс-əрекетте азаматтық белсенділіктің дамуына кепіл бола алады.
Жастардың азаматтық белсенділігін дамытуда іс-əрекеттің əртүріне араласу деңгейінде
жас ерекшеліктерге тікелей байланысты болып келеді. Мұнда əрине
азаматтық белсенділік
көріністеріне жағымды қатынас орнайды. Белгілі бір технологияларды пайдалана отырып,
студенттердің өзін-өзі басқару жүйесінің жағымды əсері арқылы олардың азаматтық
белсенділігін жəне белгілі бір құндылықты-нормативтік бағыдарлануын дамытуға болады.
Бұл технологияларға мыналар жатады [5]:
- оқыту (көптеген ғалымдар мен практиктер бұл əдісті лидерлерге арналған
тренингтермен теңестіреді);
- конкурстар;
- тағылымдамалар;
- жастардың тəжірибе алмасуы;
-креативті (шығармашыл) орта құру.
Жастар ұйымдары көптеген сол жас кезеңінде көрініс беретін іс-əрекетке айналушы
қажеттіліктерді қанағаттандыруға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар, əлеуметтік əрекетке
бағытталған азаматтық белсенділікті дамытады.
Бүгінгі күні жастар ұйымдары мемлекеттің маңызды жəне қозғаушы бөлігі болып
табылады. Осы жастар ұйымдары арқылы өскелең ұрпақтың бойында азаматтық белсенділікті
дамыту жолдарын анықтау маңызды мəселелердің бірі болып табылады. Сондықтан жастар
ұйымдарын тұлғаның табысты əлеуметтенуіне жағдай жасайтын жəне азаматтық белсенділікті
дамытушы қоғамның бір бөлігі ретінде зерттеу мəселесі алға шығады.
Жастар қоғамдық бірлестіктері жас ұрпақтың əлеуметтік белсенділік таныту формасы
ретінде бүгінгі таңда сапалы ерекше деңгейде дамып келеді. Еліміздің түрленуімен байланысты
қалыптасудың жаңа кезеңін өткере отырып олар біртіндеп ресми түрде заңдастырылуда, жұмыс
атқарудың арнайы ережелері мен механизмдері бар бірыңғай құрылымға жинақталуда.
Олардың ауқымы, мақсаттары мен дүниетаным ерекшеліктері бойынша алуан түрлілігі жоғары
қызығушылыққа ие.
Жастар бірлестіктерінің санының өсуі, іскерлік мақсаттары мен бағыттары бойынша
олардың алуан-түрлілігі қоғамның сындарлы дамуының белгілері, жас буынның бастамасының
көріністері болып табылады. Дегенмен көптеген бірлестіктер əзірге тұрақсыздықпен,
жеткіліксіз кəсіпқойлықпен, «алдамшы» белсенділікпен сипатталады.
Осыған байланысты
маңызды теориялық жəне тəжірибелік мағынасы осы кездегі бірлестіктердің тиімділіктері
туралы сұрақ тудырады. Олардың іскерліктерінің тиімділігін кешенді түрде жəне əр түрлі
деңгейлерде қарастыру керек. Жастар ұйымдарының тиімділігі туралы сөз қозғаған кезде
олардың деңгейлерін де атап өткен жөн: