Найновите научни постижения - 2023 ★ Volume 9
8
посткеңестік реформалаудың алғашқы жылдарындағы тәжірибе Мемлекеттік
меншікті басқарудың шетелдік әдістерін басқарудың пысықталған ұлттық
тұжырымдамасы болмаған кезде базалық ретінде баламасыз қабылдау, сондай-
ақ жүргізіліп жатқан институционалдық қайта құрулардың мақсаттары,
міндеттері мен салдарын нақты түсіну қаупіне сендіреді.
Қазіргі уақытта мемлекеттік меншік институты мемлекеттік басқарудың
либералды-демократиялық парадигмасы шеңберінде жұмыс істейді, бұл терең
әлеуметтік-экономикалық және саяси өзгерістерді, басқарудың түбегейлі
өзгерістерін болжайды. Кеңес дәуіріндегі мемлекеттік меншік институтының
монополиясы кезінде қолданылатын басқару әдістері қазіргі кезеңде
қолданылмайтыны белгілі болды. Басқарудың заманауи әдістерін қолдану
мүмкіндіктері қажетті құқықтық өрістің болмауымен шектеледі. Осыған
байланысты туындайтын мемлекеттік меншікті басқарудың төмен, кейде теріс
тиімділігімен байланысты өткір проблемалар Мемлекеттік мүліктік саясат
саласында жаңа әдіснамалық және тұжырымдамалық-теориялық зерттеу
міндеттерін қояды. Қазіргі Ресей жағдайында оның тиімділігін арттыруға ықпал
ететін мақсаттар мен міндеттердің барабар кезеңдеріне негізделген мемлекеттік
меншікті басқарудың жаңа әдістері қажет[1].
Мемлекеттік мүлікке меншік құқығын іске асыру процесінде туындайтын
қатынастарды зерттеудің әдіснамалық құралдарының негізін басқару
классиктерінің, ең алдымен А.Файоль, М. Вебердің жұмыстары құрайды.
Қоғамдық сектор экономикасына Нобель сыйлығының лауреаты Дж.Э. Стиглиц
ерекше көңіл бөлген. Оның кітабында, таза қоғамдық тауарлардың екі негізгі
қасиеті бар делінген. Біріншіден, оларды пайдалануды шектеу мүмкін емес.
Екіншіден, мұндай шектеу қою - орынсыз. Меншік құқығының мазмұнына назар
аударсақ, ол құқықтар мен міндеттердің жиынтығымен анықталады. «Меншік
иелерінің өз құқытарын жүзеге асыру көлемі мен шектері, оларды қорғау
кепілдіктері заңмен белгіленеді». Яғни, мемлекет, мемлекеттік меншік
объектілерінің бірден-бір меншік иесі ретінде, азаматтық құқықтарды, сондай-ақ
|