Оқулық Орал 015 44. Г жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық техникалық



Pdf көрінісі
бет203/228
Дата29.09.2023
өлшемі7.93 Mb.
#479238
түріОқулық
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   228
Ауылшаруашылық дақылдарының аурулары

 
6.2.5 Шабдалының ақ ҧнтағы 
Шабдалының ақ ұнтақ ауруы барлық жерде кездеседі, әсіресе 
оңтүстік облыстардың кӛшеттіктері мен жас бақтарында кең таралған. Ақ 
ұнтақ ауруымен шабдалының жапырағы, жемісі, ӛркендері залалданады. 
Кеселдің белгілері жаздың бастапқы кезінде білінеді. Жапырақтар мен 
ӛркендерде ақ ұнтақ ӛңез түзіліп, кейін түci сұрғылттанады. 
Жапырақтардың жиегі үстіне қарай "қайықша" тәрізді қайырылып, 
астыңғы бетінде қалың ақ түсті ӛңез пайда болады (167-сурет). Қатты 
залалданған жапырақтар түсіп қалады. 
Ақ ұнтақ ауруына шалдыққан жас жемістердің бетінде қалың ӛңез 
түзіліп, нәтижесінде жемістер жетілмей қурап, мезгілінен ерте түседі, ал 
жетілген жемістердің қабығы жарылып, шіриді. Залалданған ӛркендердің 
ұшын жаздың соңында киізді ӛңез басып, саңырауқұлақтың конидиялы 
спора тасушылары түзіледі. 
Шабдалының ақ ұнтақ ауруының қоздырғышы – Sphaerotheca 
pannosa Lev.f. persicae Woronich. саңырауқұлағы. Жіпшумақ залалданған 
мүшенің бетінде дамиды. Конидиялары бip клеткалы, пішіні сопақша, жаз 
бойы бірнеше ұрпақ беріп, кейін жіпшумақ бетінде пiшінi шар тәрізді, 
түссіз, қысқа, қарапайым қосымшалары бар бip калталы клейстотецийлер 
түзіледі. Қалтада 8 аскоспора болады. 


275 
167-сурет. Шабдалының ақ ҧнтақ ауруы: сол жақта – залалданған 
жапырақтары; оң жақта – дерт шалған шабдалы жемістері 
Саңырауқұлақ жіпше түрінде залалданған ӛркендерде қыстап, 
кӛктемде жіпшумақта конидиялар түзіліп, бастапқыда жас жапырақтарды, 
кейін ӛркен мен жемістерді залалдайды. Ауруға шалдыққан ӛркендер 
қурап қалады. 
Ақ ұнтақ дертіне шалдыққан ағаштардың фотосинтезі тежеліп, 
ӛнімінің сапасы мен мӛлшері тӛмендеп, суыққа тӛзімсіздігі артады. 
 
6.2.6 Гоммоз 
 
Сүйекті жемістілерде кездесетін, барлық жерде кең таралған ауру. 
Ӛсімдіктің қолайсыз жағдайларға – қоректенуінің бұзылуы, жоғары 
ылғалдылық немесе оның тапшылығы, тӛменгі температура, механикалық 
жарақаттар, телігіш пен телінушінің сәйкессіздігі, микроорганизм 
токсиндерінің әсері және басқалары – қарсы реакция ретінде ағаш діңі мен 
бұтағындағы жапырақтардан немесе жемістерден қою, сарғыш желім 
тәрізді сұйық шырыш бӛлінеді. 
Жеміс ағаштарының монилиоз, клястероспориоз, күйік, рак 
аурулары гоммоздың тууына ықпал етеді. Қышқылды, ылғалы мол 


276 
топыраққа шамадан тыс кӛп мӛлшерде енгізілген тыңайтқыштар 
гоммоздың қарқынды дамуьша қолайлы жағдай туғызады. 
Шырыш кӛбіне камбий аймағындағы клетка мен клетка қабығының 
еруінен пайда болып, құрамы түрлі қанттардан тұрады. 
Гоммоздың салдарынан жеке бұтақтар, әcipece жас ӛркендер 
қурайды. Ауруға шалдыққан жас ағаштар жойылады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   228




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет