Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары

405 
ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ БЕРУ МАЗМҦНЫ –
БҼСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІ ҦРПАҚ КЕЛЕШЕГІ 
 
Муханбетжанова М.С. 
Информатика пәнінің мҧғалімі, «Арқалық қаласы әкімдігі білім бӛлімінің
Б.Майлин атындағы №3 жалпы орта білім беретін мектебі» ММ 
Қазақстан, Арқалық 
Аннотация. На сегодняшний день обновление содержания образования находится на 
стадии очень важных преобразований. Обновление содержания образования-это 
качественное образование, основанное на светлом будущем, примерный образец и сочетание 
учебно-воспитательного процесса всесторонне новыми методами и способами, 
предложенными формулой достижений. 
Ключевые слова: обновленное содержание образования, методы и приемы, опыт. 
Summary.To date, the updating of the content of education is at the stage of very important 
transformations. Updating the content of education is a quality education based on a bright future, 
an exemplary model and a combination of the educational process comprehensively with new 
methods and techniques proposed by the formula of achievements. 
Keyword: updated content of education, method, experience. 
М.Әуезовтың «Халық пен халықты ел мен елді теңестірген білім» деп 
айтқан сӛзі адамзаттың тіршілігінің негізгі тҧғырнамасы болып табылады. 
Тәуелсіздік алғалы бері білім жҥйесін енгізіліп отырған реформалар біздің 
болашағымыздың жарқын бейнесі.Себебі қай мемлекет болмасын оның дамуы 
білімді,білікті азаматтарға иек артады. Яғни,болашақта бәсекеге қабілетті жас 
маман мойнына жҥктелетін абыройлы да,жауапты міндет болып отыр. Бҥгінгі 
жастар - ертеңгі мемлекетті дамытушы білімді,білікті маман,ел тағдырын 
шешуші азаматтар. 
Елбасымыздың жолдауында айтқандай болашақта ӛркениетті дамыған 
елдердің қатарына ену ҥшін, заман талабына сай білім қажет. Қазақстанды 
дамыған 30 елдің қатарына жеткізетін – білім. Ғылым мен техниканың кҥн 
санап ӛсуіне байланысты педагогика ғылымының теориясы мен оқыту ҥрдісі де 
тҥбегейлі ӛзгерістерге ҧшырауда. Соған орай оқытудың парадигмасы ӛзгерді. 
Білім берудің мазмҧны жаңарып, жаңаша кӛзқарас пайда болды. Осыған 
байланысты ҧстаздар алдында оқытудың әдіс-тәсілдерін ҥнемі жаңартып отыру 
және технологияларды меңгеру, оны тиімді қолдана білу міндеті тҧр. Осы 
тҧрғыда әр пән мҧғалімдерінің оқыту әдістерін, жаңа технологияларды таңдап 
пайдалану және авторлық ҥлгілерді қолдану мҥмкіндігі берілген. 
Кез келген ата-ананың кӛкейінде«Бҧл бізге не береді?» дегенжаңартылған 
білім беру мазмны жайлысауалдың болуы заңды. Қолданыстағы білім 
мазмҧнымен салыстырып кӛретін болсақ, мәселен, қолданыстағы білім 
«Мектепте нені оқытады?» деген сҧрақ аясында болып, баланың теориялық 
біліміне, яғни, бала біледі және тҥсінеді дегенге бағытталған. Ал қазіргі 
жаңартылған білім мазмҧны «Мектепте не ҥшін оқу керек?» деген сҧрақ 
аясында болып, білім мазмҧны кҥтілетін нәтижеге және баланың 
бойындағытҥрлі дағдыларды қалыптастыруға бағытталады [1]. 

406 
Қазіргі білім беру жҥйесінде жаңа технологияларды енгізу кҥннен-кҥнге 
басты талапқа айналып, осы әдістерді жетілдіре тҥсу қажеттігі кҥшейіп келеді. 
Мҧғалімнің шеберлігі қандай жоғары болса да, мҧғалім оқушының ӛз 
белсенділігін туғыза алмаса, берген білім кҥткен нәтиже бермейді. Оқушының 
тҧлға ретінде қалыптасуы белсенділік арқылы жҥзеге асады. 
Жаңа бағдарлама бойынша жаңаша кӛзқарас қалыптасып, білім деңгейі 
биікке кӛтеріліп келеді. Жоғарғы мектеп тҥлектері қазақ, орыс және ағылшын 
тілдерін меңгеріп шығулары тиіс. Оқытудың нәтижесі сын тҧрғысынан ойлау, 
ӛздігінен зерттеу және ақпаратты терең талдау дағдыларын меңгеруге 
тиіс.Бағдарламаның мақсаты: Жаңартылған оқу бағдарламасының қҧрылымын, 
мақсат-міндеттерін меңгерту. Курста жаңартылған оқу бағдарламасы, оқу 
жоспарлары, тілдік дағдылар, педагогикалық әдіс-тәсілдер және белсенді оқыту 
техникалары қарастырылды. 
Ҧстаздарға ҥлкен жауапкершілік міндеттелді. Оқушылардың бойына ХХІ 
ғасырда ӛмірдің барлық салаларында табысты болу ҥшін, қажетті дағдыларды 
дарыту ҥшін, мҧғалімдер тынымсыз еңбектену керек. Жаңартылған оқу 
бағдарламасы аясында тек ӛз пәнін, ӛз мамандығын шексіз сҥйетін, бала ҥшін ҧстаз 
ғҧмырын қҧдіретті деп санайтын білімді мҧғалімдер ғана жҧмыс істей алады. 
Ҥйреніп жатқан әдістер оқушылардың ынтымақтастықпен бірігіп жҧмыс 
жасауына, ойын еркін жеткізуіне және шығармашылық қабілеттерін дамытуына 
септігін тигізетініне кӛзім жетті. Әр мҧғалімнің шеберлігін шыңдайтын, жас ҧрпақтың 
білімі нәтижелі болуға жҧмыс атқаруға кӛмектесетін курстың берері кӛп екен. 
Ертеңінен ҥміт кҥткен Мәңгілік еліміздің ҧрпағы білімді, білікті болу 
ҥшін нақты жоспар, нақты қадам керек. Әр мҧғалім әзірленіп жатқан жаңа 
мазмҧнды бағдарламаны игеруі маңызды.Әр мҧғалім тиімді оқу мен оқыту 
тәсілдерімен таныса отырып, ӛзінің педагогикалық қызметіне белсенді оқу 
қағидаттарын енгізеді. Оқу мен оқытудағы әр іс-әрекет мақсатқа жетуге 
бағытталатынын тҥсінді. Егер ҧстаз тәжірибесінде ҥйреніп жатқан белсенді 
әдіс-тәсілдерді тиімді қолдана білсе, оқушылардың сын тҧрғысынан ойлау 
қабілеттері дамып, білімнің қажеттілігін тҥсінеді. Яғни, «Не ҥшін?», «Қалай?», 
«Неліктен?» деген сҧрақтарға жауап іздей бастайды [2]. 
Бҧл бағдарламаның дәстҥрлі бағдарламадан ерекшелігі — пәндер бойынша 
ортақ тақырыптардың болуы. Жаңадан енгізілген пәндер қатарында, ағылшын тілі, 
жаратылыстану және ақпараттық технология сынды заманауи қажеттіліктерге 
байланысты жҥргізілетін пәндер бар. Жаратылыстану пәнінде (химия, физика және 
биология пәндері) дҥниетану пәнінде (география, тарих, қоғамтану) алғашқы 
ҧғымдары қалыптастырылады. Жекеленген пәндерде ҥш тілділік мақсатын жҥзеге 
асыруда тақырыпқа қажетті тірек сӛздердің қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде 
сабақта қолданылуы жҥзеге асады. Оқу мақсаттарының белгіленіп беріліп, сол 
мақсаттар бойынша оқушылардың оқу жетістігін «жетті», «талпынды» деп бағалау 
жҥргізіледі. Әрбір оқушы ҥшін оқу мақсатына жетудегі оқушының ҥлгерімін 
кӛрсететін портфолио жинақталып, ол қалыптастырушы бағалау ҥшін 
қолданылады. Бҧл бағдарлама бойынша жетістіктермен қатар, жекелеген пәндер 
бойынша қиындықтар да кездесіп жатқаны рас. Атап айтсам, ағылшын тілі, орыс 
тілі пәндерінен кезекші сӛздерін қолдануда қалыптастырушы ортаның жоқтығынан 

407 
оқушыларда тілге тӛселу баяулық танытуда. Әйтсе де пән мҧғалімдерінің 
шеберлігімен оқушыларға жеке жҧмыстар жҥргізіліп, оқушыларды алға жылжыту 
ҥшін саралау жҧмыстары атқарылуда. 
Мен ӛзімнің іс тәжірибемде «Сын тҧрғысынан ойлау технологиясын» 
пайдалана отырып,бағалаудың қалыптастырушы тҥрін кеңінен қолданамын. 
«Оқу мен жазу арқылы сын тҧрғысынан ойлау» бағдарламасының 
стратегияларын ҧтымды пайдалану оқушылардың шығармашылық қасиетін 
анықтауда, кҥшейтуде, оқытудың тиімділігін, сапасын арттыруда ерекше 
маңызды. Бҧл бағдарламаның мақсаты – барлық жастағы, соның ішінде 
бастауыш сынып оқушыларының кез келген мазмҧн тҥсінікке сыни тҧрғыдан 
қарап, ең керекті пікір, ҧйғарым таңдауға , шешім қабылдауға,ӛзін-ӛзі 
бағалауға, бірін-бірі бағалауға ҥйрету. Оқушылардың білім деңгейін кӛтеруге, 
шығармашылыққа баулуға, ойларын еркін айтуға жетелеу. Сын тҧрғысынан 
ойлау сынау емес, шыңдалған, бірін – бірі толықтырған ойлау. Ең бастысы 
жекелей, топта, сыныпта оқушылардың білім деңгейін кӛтеруге ретімен 
сҧрыптап қолданған стратегиялардың қай – қайсысы болсын сабақтың сапасын 
арттыруда ҥлесі зор деп ойлаймын. 
Қазақстанда білімнің стратегиялық міндеттері ҧлттық білім беру 
жҥйесіндегі жетістіктерді сақтай отырып, оны әлемдік білім беру ҥрдісінің ең 
озық ҥлгілеріне сәйкестендіруге негізделеді. 
Сабақ барысындағы немесе атқарылған барлық жҧмыстарға кері 
байланыс беріп отырумыз керек. Себебі менің мектебімде, менің немесе 
әрітестерімнің сабағында оқушыға не тиімді болды,не тиімсіз болғанын білу 
келесі сабаққтың мақсаттары мен міндеттерін шешуге кӛмегін тигізетіні анық 
деп шештім. Біздің пайдаланып жҥрген кері байланысымыз қаншалықты 
тиімді? Біздің кері байланысымыз қандай? Ҧтарымыз не? Дәптердегі қып-
қызыл сиямен тҥзетілген қателер, кҥнделіктегі бастырыла қойылған 3 немесе 2 
деген сандар. Оқушыға осы қателерді тҥзету жолдарын кӛрсетпек тҥгілі не 
ҥшін 2 немесе 3 қойғаны туралы тҥсінік те берілмейді. Ал ондай дәптерлер мен 
кҥнделікті ашуға ешкімде қҧштар бола қоймас. Осы тҧста мҧғалімнің іс-
әрекетін мектептегі мҧғалімдерге егжей-тегжейлі тҥсіндіріп, оны кҥнделікіті 
сабақта пайдалану керек. Кері байланыс жасаудың тҥсініктеме беру әдісін 
менің мектебіме ендіру керек деп ойлаймын. Ӛйткені, тҥсініктеме беру арқылы 
оқушыларды тек қана ауызша тиянақты жауап берумен қатар, жазбаша да 
тапсырмаларды дҧрыс орындауға бағыт - бағдар алып отырады деп ойлаймын. 
Ӛзара бағалау және ӛзін- ӛзі бағалауды біз мектепте ішінара қолданып жҥрміз, 
бірақ ҥнемі емес. Бағдарлама барысында ӛзінің жеке жҧмысына немесе бір-
бірінің жҧмысына жәй ғана баға қойғаннан гӛрі, ӛзара бағалаудың маңызы зор 
екендігін білдік. Осындай зерделеуден кейін мен ӛз мектебімде сындарлы 
оқытудың теориясын толық енгізу керек деген ой тҥйдім. Мҧғалімнің білім 
деңгейінің тҥрлі дәрежедегі оқушыларды зерттеу арқылы оларға оқытудағы 
әсер етуші кедергілер факторын анықтап, оқушыны ілгері дамуға ынталандыру, 
бағыт беру, алға жылжуға итермелеу. Бҧл мҧғалімдердің міндеті бірлесіп сабақ 
жоспарын жасай отырып бір - бірімен тәжірибе алмасу, сабақтың ӛтілу деңгейін 
жақсарту, ӛз әдістерін тарату [3]. 

408 
Қорыта айтқанда, аталмыш бағдарламаның мәні баланың функционалды 
сауаттылығын қалыптастыру. Оқушы ӛзінің мектеп қабырғасында алған білімін 
ӛмірінде қажетке асырып, пайдаға асыра білуі керек. Сол ҥшін де бҧл 
бағдарламаның негізі — «Ӛмірмен байланыс» ҧғымына қҧрылған. 
Б.Момышҧлы «Ҧстаздық – ҧлы қҧрмет. Себебі ҧрпақтарды ҧстаз 
тәрбиелейді», – дегендей, сапалы білім, саналы тәрбие берген қоғамдағы ҧстаз 
қауымының орны ерекше екенін ҧмытпай, қоғамның әр мҥшесі жан-жақты 
қолдау кӛрсетуі қажет деп ойлаймыз. 
Ата-бабамыз «Оқу – инемен қҧдық қазғандай» демекші, шығармашыл, 
ізденімпаз ҧстаз ғана табысты болады, нәтижеге жетеді [4]. 

жүктеу/скачать 5.34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: