Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж



Pdf көрінісі
бет107/309
Дата12.12.2023
өлшемі2.94 Mb.
#486256
түріОқулық
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   309
Макроэкономика

6.5-суретАқша нарығындағы тепе-теңдік
Табыс өскенде ақшаға сұраныс өседі жəне ақшаға сұраныс 
қисығы оңға-жоғарыға жылжиды (6.6-сурет).
6.6-сурет. Ақшаға сұраныс қисығының жылжуы


156
Ұлттық банк ақша ұсынысын қысқартқан жағдайда ақша 
ұсынысының қисығы солға жылжиды, пайыз мөлшерлемесі өседі 
(6.7-сурет).
6.7-сурет.  Ақша ұсынысы қисығының жылжуы
Ақша нарығындағы тепе-теңдіктің ұзақ уақыт сақталуы ба-
ғалы қағаздар нарығы жақсы дамыған жағдайда ғана мүмкін бо-
лады.
Енді бағалы қағаздар нарығына біршама тоқталып өтсек. 
Макро экономикада бағалы қағаздар нарығын əдетте, облигация-
лар нарығы деп атайды. Бағалы қағаздар нарығы – бұл құнды 
қағаздар (облигациялар) айналымы арқылы қаржы ресурста-
рына деген ұзақ мерзімдік қажеттіліктерді қанағаттандыратын 
жəне жинақ ақшаларды инвестицияларға айналдыратын қаржы 
нарығының құрамдас бір бөлігі.
Бағалы қағаздар – бұл пайыз немесе дивиденд түрінде табыс 
көзін төлеуді қарастыратын сол құнды қағазды шығарушы мен 
оның иесі арасындағы қарым-қатынастармен анықталатын қарыз 
құралдарын иемденумен байланысты қаржылық құжат. Осын-
дай құжаттардың төңірегінде тұлғалар арасында ақшалай жəне 
ақшалай емес құқықтармен алмасу мүмкіндіктері жүріп отырады.
Макроэкономикада бағалы қағаздар нарығы екіге бөлінеді:
1. Бірінші реттік нарық – жаңа құнды қағаздардың эмиссия-
сы жасалатын нарық жəне құнды қағазды шығарушы-эмитенттің 
атаулы бағамен сол құнды қағаздарды нарықтағы инвесторларға 
сатуын сипаттайтын қатынастар.
2. Қайталама нарық – бұрын шығарылған құнды қағаздарды 


157
қайта сату-сатып алу қатынастары орын алатын нарық. Мұндай 
нарықта көбінесе облигациялардың нарықтық (курстық) бағасы 
анықталады. Облигацияның курстық бағасы мына формуламен 
анықталады:
В = а / i
мұнда, В – облигация курсы; а – облигациялар бойынша 
табыстың тіркелген сомасы; і – пайыздың ағымдық қойылымы.
Алайда, макроэкономикада ақша нарығында тепе-теңдік 
орын алғанда біз бағалы қағаздар (облигациялар) нарығындағы 
тепе-теңдікті де ұмытпағанымыз жөн. Кейбір отандық əдебиет 
көздерінде ақша нарығы мен облигациялар нарығы өзара бір-
бірімен байланысқан «сыбайлас тамыр жүйесі» секілді деп си-
патталады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   309




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет