418
«Сөз мəдениетін коммуникативті-прагматикалық, когнитивтік жəне лингвомəдениеттік,
этикалық, лингвоэкологиялық тұрғыдан қарастырудың концептуалдық негіздерін анықтау,
сөздің коммуникативтік сапаларын анықтау – сөзбен өрілген қазақ мəдениетін
жаңғырту
ісіндегі өзекті мəселе» [7], – деген тұжырымдары осыған дəлел.
Сондай-ақ, үйренушілерге «дастарқан» концептісінің аясында тілімізде ертеден қалып-
тасқан
ақ дастарқан, кең дастарқан, ақ бата, ас қайыру, т.б. тілдік бірліктерге түсіндірме-
лер берілсе, қазақ елінің мəденитанымдық жəне елтанымдық құндылықтарынан хабардар
етіп отыратыны сөзсіз. Мысалы,
Ас қайыру – тамақтанып болғаннан кейін дастарқан басындағы ең үлкен əрі құрметті
адам асқа бата береді. Мұны астан кейін
айтылатын бата болғандықтан, шартты түрде
ас
қайыру деп атайды.
Кең дастарқан – қазақ өзінің кең пейіліне қарай дастарқанын да кең жайып ұстайды.
«Дастарқаның мол болсын, пиғылың кең болсын!» деп келетін бата да халқымыздың бай-
шүлен көңілінен туса керек. Содан да үйіне қандай қонақ келсе де дастарқанын молынан
жаяды.
Осындай қазақ халықының ұлттық болмыс-тіршілігін бейнелейтін түрлі концептілердің
астарында жатқан мəдени ұғым-түсініктерді үйрету арқылы үйренушілердің
танымдық
көзқарастарын қалыптастырып, қызығушылығын, арттырып, логикалық ойын дамытып, қа-
тысымдық əрекеттерге тартуға болады.
Сонымен ата-бабамыздың білгірлігімен, көрегенділігімен мирас болып келе жатқан төл
мəдениетімізді, ондағы орындалатын дəстүрлерімізді, жосын-жоралғыларымызды ұмыттыр-
май, сақтап қалу, оны сабақ үрдістерінде ұтымды пайдалану – қазіргі қазақ тілін оқыту əді-
стемесінде өзекті мəселелердің бірі болып саналмақ.
Əдебиет
1. Оразбаева Ф. Тіл əлемі. Алматы: Ан Арыс, 2009. – 368 б.
2. Қадашева Қ., Асанова У.О., Ашикбаева Б.Г. Қ 15 Қазақ тілін туыс тіл ретінде оқыту
əдістемесі (түркі тілдерінде сөйлейтіндер үшін). – Алматы: «Кантана-пресс», 2012. – 400 б.
3. Əлметова Ə.С., Лингвомəдениеттану негіздері. - Алматы, «Кие» баспасы, 2011.
4. Қазақтың дəстүрлi ас-тағам мəдениетi.
–Алматы: ҚМӨҒЗИ, 2002.
5.
Садықов Б., Сариев И., Отарбаев А. Ақ дастарқан.
–Алматы: Қайнар, 1987.
6. Бопайұлы Болат Жотақажы. Қазақ кəдесі.
– Алматы: Бастау, 2003.- 192 б.
7. Уəли Н. Қазақ сөз мəдениетінің теориялық негіздері: филол.ғыл.докт. дисс.авторефе-
раты. – Алматы, 2007. -56 б.
«Қазақ тіл білімі: жаңа ғылыми бағыттар жəне оқытудың заманауи əдістері» атты ха-
лықаралық ғылыми-əдістемелік
конференцияға қатысушының
ӨТІНІМІ
Аты-жөні (толық)
Сейтбекова Айнұр Аташбекқызы
Жұмыс орны
Санкт-Петербор Гуманитарлық Кəсіподақтар Университеті
Алматы
филиалы
Қызметі
оқытушы
Ғылыми дəрежесі, атағы
филол.ғыл.кандидаты, доцент
Мекенжайы, индексі
-
Байланыс
телефоны
87751032800
Электронды мекенжай
Ainurseit@mail.ru
419
Бағыт (секция)
Əдістеме ілімінің өзекті мəселелері жəне жаңа
технологиялары
Баяндаманың тақырыбы
Дастарқан» концептісінің лингвомəдени
сипаты
Техникалық құралдардың
қажеттігі
-
Қонақүй қажеттігі (санаты,
ұйғарынды құны)
-
Достарыңызбен бөлісу: