Сабақ соңында студент қабілетті болады: Дəрілердің өнеркəсіптік өндірісін ұйымдастырудың негізгі қағидаларын зерттеу. ҚТ

Практикалық сабаққа арналған əдістемелік ңұсқаулар
Тақырыб: Ампулаларды толтыруға дайындау. Ампулалық шынының химиялық жəне термиялық
тұрақтығын тексеру. Тұрақтандыруды қажет ететін жəне жеңіл тотығатын заттармен шаншуға
арналған ерітінділер дайындау (новокаин гидрохлориді, натрий кофеин-бензоаты ерітінділері).
Шаншуға арналған ерітінділерді сүзгілеу. Сапасын бағалау.
Курс: 3
Пəн: Дəрілердін өндірістік технологиясы
Сабақ №5
Ампулаларды толтыруға дайындау. Ампулалық шынының химиялық жəне термиялық
тұрақтығын тексеру. Тұрақтандыруды қажет ететін жəне жеңіл тотығатын заттармен шаншуға
арналған ерітінділер дайындау (новокаин гидрохлориді, натрий кофеин-бензоаты ерітінділері).
Шаншуға арналған ерітінділерді сүзгілеу. Сапасын бағалау.
Тезистер:
Парентеральды қолдануға арналған дəрілік формалар-инъекция, инфузия немесе
имплантация арқылы адам ағзасына енгізуге арналған стерильді дəрілік формалар (асқазан-ішек
жолын айналып өтіп, терінің немесе шырышты қабаттардың тұтастығын бұза отырып).
Парентеральды қолдануға арналған дəрілік формаларға мыналар жатады:
– инъекциялық жəне инфузиялық дəрілік нысандар (инъекцияға арналған ерітінді,
инъекцияға арналған эмульсия, инъекцияға арналған суспензия, инфузияға арналған ерітінді,
инфузияға арналған эмульсия);
- инъекциялық жəне инфузиялық дəрілік нысандарды дайындауға арналған
концентраттар;
– инъекциялық жəне инфузиялық дəрілік нысандарды дайындауға арналған қатты дəрілік
нысандар (ұнтақ; лиофилизат, оның ішінде "лиофилизацияланған ұнтақ");
- имплантациялауға арналған дəрілік нысандар (имплантат, имплантациялауға арналған
таблетка жəне т.б.).
Инъекцияға арналған ерітінді (оның ішінде "инъекцияға арналған гель") –инъекцияға
арналған тиісті еріткіштегі дəрілік заттың/заттардың сулы немесе сулы емес ерітіндісі.
Инъекцияға арналған Эмульсия-инъекцияға арналған "Судағы май" немесе "майдағы су"

эмульсиясы.
Инъекцияға арналған Суспензия-инъекцияға арналған суспензия.
Енгізу əдісіне байланысты инъекциялық дəрілік формалар тері астына, бұлшықет ішіне,
көктамыр ішіне, буын ішіне, жүрек ішіне, қуыс ішіне, субконъюктивалық жəне т. б. болып
бөлінеді.
Инфузияға арналған ерітінді-көлемі 100 мл жəне одан көп тамырішілік енгізуге арналған
сулы ерітінді.
Инфузияға арналған Эмульсия-көлемі 100 мл немесе одан да көп "Судағы май" түріндегі
тамырішілік енгізуге арналған эмульсия.
Инъекциялық немесе инфузиялық дəрілік нысандарды дайындауға арналған Концентрат-
тиісті еріткішпен сұйылту арқылы инъекциялық немесе инфузиялық дəрілік нысанды алатын
сұйық дəрілік нысан.
Инъекциялық немесе инфузиялық дəрілік нысандарды дайындауға арналған ұнтақ-
парентеральді қолдануға арналған ерітінді немесе суспензия дайындауға арналған сусымалы
қасиеті бар, қосымша заттар қосылған немесе қосылмаған қатты дозаланған дəрілік нысан.
Инъекциялық немесе инфузиялық дəрілік нысандарды дайындауға арналған Лиофилизат
(оның ішінде "лиофилизацияланған ұнтақ") – парентеральді қолдануға арналған ерітінді немесе
суспензия дайындауға арналған лиофилизация əдісімен алынған қатты дозаланған дəрілік нысан.
Имплантациялауға арналған дəрілік нысандар-имплантациялауға арналған жəне белгілі
бір (ұзақ) уақыт ішінде дəрілік затты (заттарды) босататын дəрілік нысандар.
Парентеральді қолдануға арналған дəрілік препараттар шыны масса (ампулалар, Құтылар)
немесе полимерлі материалдар (Құтылар, икемді контейнерлер, шприц-ампулалар) негізінде
дайындалған арнайы бастапқы қаптамаларда шығарылады.
Ампула-парентеральды препаратты сақтауға жəне тасымалдауға арналған жəне оның ұзақ
уақыт бойы стерильділігін сақтауды қамтамасыз ететін корпус (кеңейтілген бөлік) жəне бір
немесе екі капиллярдан тұратын əртүрлі сыйымдылықтағы (көлемдегі) бір дозалы шыны
капсула. Өнеркəсіп 1, 2, 3, 5, 10 жəне 20 мл ампулаларды шығарады. ең көп тарағандары 1 – ден
5 мл-ге дейінгі ампулалар. ампуладан айырмашылығы, бөтелке 50-ден 500 мл-ге дейінгі көп
дозалы контейнерлердің типтік өкілі болып табылады.
Технологиялық процестің ажырамас құрамдас бөлігі ампулалық əйнектің сапасын
бақылау болып табылады, ол химиялық жəне термиялық төзімділікке, қалдық кернеудің
болуына, жеңіл балқуға, механикалық беріктікке, ампуланың түрлі-түсті сақинасының сыну
күшіне, радиалды соққыға жəне т. б.
Кейбір жағдайларда əйнектің химиялық тұрақтылығын ампулалардың пайда болуымен
анықтауға болады. Шыны сақтау кезінде ылғал пленкасы пайда болады, ол біртіндеп
силикаттардың сілтіге өтуіне ықпал етеді. Шыны бетіндегі сумен əрекеттесу кезінде, ең
алдымен, гидролиз кезінде пайда болатын немесе əйнектің бетінде бос күйде болатын сілтілер
ерітіндісіне ауысумен бірге силикаттардың гидратациясы жəне гидролизі жүреді. Ауа
көмірқышқыл газы сілтілермен əрекеттесіп, сілтілі жер металдарының карбонаттарын түзеді,
олар су пленкасы құрғағаннан кейін тозады жəне лас жабын немесе кристалдар қалдырады,
əсіресе ампулалардың ішкі бетінде. Қышқылдардың, тұздардың, сілтілердің əсері таза судың
əсерінен ерекшеленбейді. Сонымен қатар, сілтінің əсер ету күші концентрацияға байланысты.
Бұл жағдайда қышқылдың сұйылтылуы ерітіндіге өткен негізді бейтараптандырады,
соңғысының əсерін əлсіретеді. Мұндай ампулалар жарамсыз болып саналады.
Сумен, қышқылдармен, сілтілермен байланыста өзгермейтін əйнектің бірде-бір бренді
жоқ. Алайда, жоғары сапалы əйнекте сілтілеу тек контактілі ортаның ұзақ əсер ету жағдайында
ғана жүреді, ал сапасы төмен əйнекте бұл құбылыс терең қабаттарды да қамтиды. Бұл жағдайда
əйнектің барлық құрамдас бөліктері еритін жалпы шаймалау жəне əйнектің жеке компоненттері
(негізінен сілтілер) ерітіндіге ауысқан кезде ішінара шаймалау ажыратылады.
Эксперименттік жолмен ампулалық əйнектің химиялық тұрақтылығы келесі əдістердің
бірімен анықталады: индикатор (түсінің өзгеруі бойынша), Потенциометриялық (РН өзгеру
шамасы бойынша); салмақ (үлгінің массасының өзгеруі бойынша, судың əсерінен
компоненттерді шаймалау арқылы). Айта кету керек, барлық əдістерде инъекцияға арналған су
жəне белсенді заттардың ерітінділері бақылау ерітінділері ретінде алынады.
Өнеркəсіп химиялық төзімділігімен ерекшеленетін ампулалық əйнектің əртүрлі
маркаларын шығарады:
I класты бейтарап əйнек-УСП-1, НС-1 жəне НС-3;
ІІ сынып-НС-2 жəне сайлаусыз АБ-1.
Ампулаларды ерітінділермен толтыруға дайындау келесі операцияларды қамтиды:
капиллярларды ашу, ампулаларды кассеталарға жинау, ампулаларды жуу, оларды кептіру, жəне
зарарсыздандыру.
Капиллярлардың ашылуы. Ампулаларды ашу процесі екі кезеңнен тұрады: кесу
құралымен капиллярдың сыртқы бетіне ойық жағу жəне оны кесу орнында сындыру. Кесу
əртүрлі конструкциялардағы карборунд дискілерін немесе есектерді қолдану арқылы жүзеге
асырылады.
Кассеталарға ампулалар жиынтығы. Үлкен көлемдегі ампулалар (5, 10, 20 мл)
кассеталарға қолмен, аз көлемде – автоматты түрде теріледі.
Ампулаларды жуу. Процесс ампулалардың сыртқы жəне ішкі беттерін жуу
операцияларын қамтиды. Ампулаларды сыртқы жуу көбінесе құрамында еріген жуғыш заттар

бар ыстық сумен (50-60°С) тұншықтыру арқылы жүзеге асырылады. Ампулаларды ішкі жуу
вакуумдық, термиялық, ультрадыбыстық, контактілі-ультрадыбыстық немесе бу конденсациялық
əдістермен жүзеге асырылады.
Ампулаларды кептіру жəне зарарсыздандыру. Жуылған ампулалар тазалығын
тексергеннен кейін кептіру шкафтарында 120-130°C температурада 15-20 минут ішінде ыстық
ауамен кептіріледі. кейбір фармацевтикалық кəсіпорындарда кептіру жəне зарарсыздандыру
операциялары біріктіріледі, ал туннельді камералық кептіргіштер қолданылады, онда
кассеталардағы ампулалар тізбекті тасымалдаушы арқылы 25 минут ішінде қозғалады. 87
инфрақызыл сəулемен қыздырғанда (кейбір фармацевтикалық кəсіпорындарда). туннельдің
кептіру бөлігі 270 °С дейін, ал зарарсыздандыру бөлігінде 300 °С дейін). Жоғары сапалы
стерильді препараттарды өндіруге қойылатын талаптар GMP-дің жақсы өндірістік тəжірибесінің
ережелерінде көрсетілген.
Инъекциялық дайын дəрілік заттарды өндіру технологиясы GMP талаптарына сəйкес
жүзеге асырылады жəне негізгі жəне қосалқы жұмыстарды қамтитын күрделі көп сатылы
технологиялық процесс болып табылады. Инъекциялық ерітінділерді алудың принципті
технологиялық блок-схемасы мынадай кезеңдерді қамтиды: өндірісті дайындау, Дəрілік жəне
қосалқы заттарды дайындау, ыдыстарды толтыруға дайындау, ерітіндіні дайындау жəне тазарту,
ерітіндіні ампулалау, зарарсыздандыру, сапасын бақылау, дайын өнімді буып-түю жəне таңбалау.
Өндірісті дайындау келесі операцияларды қамтиды: өндірістік үй-жайларды санитарлық
дайындау; стерильді желдету ауасын дайындау; технологиялық жабдықтар мен жабдықтарды
дайындау; технологиялық киімдерді дайындау; қызметкерлерді дайындау. Қажетті заттар мен
еріткіштерді дайындау кезінде ҚҚ (фармакопеялық бап, МКК, технологиялық шарттар жəне
ГОСТ) талаптары ескеріліп, орындалуы тиіс.
Инъекциялық дайын дəрілік заттарды өндіру технологиясы GMP талаптарына сəйкес
жүзеге асырылады жəне негізгі жəне қосалқы жұмыстарды қамтитын күрделі көп сатылы
технологиялық процесс болып табылады. Инъекциялық ерітінділерді алудың принципті
технологиялық блок-схемасы мынадай кезеңдерді қамтиды: өндірісті дайындау, Дəрілік жəне
қосалқы заттарды дайындау, ыдыстарды толтыруға дайындау, ерітіндіні дайындау жəне тазарту,
ерітіндіні ампулалау, зарарсыздандыру, сапасын бақылау, дайын өнімді буып-түю жəне таңбалау.
Өндірісті дайындау келесі операцияларды қамтиды: өндірістік үй-жайларды санитарлық
дайындау; стерильді желдету ауасын дайындау; технологиялық жабдықтар мен жабдықтарды
дайындау; технологиялық киімдерді дайындау; қызметкерлерді дайындау. Қажетті заттар мен
еріткіштерді дайындау кезінде ҚҚ (фармакопеялық бап, МКК, технологиялық шарттар жəне
ГОСТ) талаптары ескеріліп, орындалуы тиіс.

жүктеу/скачать 4.65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: