1. Физика пәні және оның басқа ғылымдармен байланысы. Физикалық шамалардың ӛлшемділігі және ӛлшеу бірліктері


Қуат Жұмыстың жылдамдығын сипаттау үшін қуат түсінігін енгіземіз. N қуат физикалық шама, ол ∆А жұмысының осы жұмысты істеуге



Pdf көрінісі
бет18/59
Дата25.04.2024
өлшемі2.69 Mb.
#499822
түріЛекция
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   59
Механика

Қуат
Жұмыстың жылдамдығын сипаттау үшін қуат түсінігін енгіземіз.
N қуат физикалық шама, ол ∆А жұмысының осы жұмысты істеуге 
кеткен ∆t уақытқа қатынасына тең.
Егер дене 
⃗ күшінің әсерінен тұрақты ⃗ жылдамдықпен қозғалатын 
болса, онда қуат мына формуламен ӛрнектеледі 
демек қуат күш проекциясы мен дене жылдамдығының кӛбейтіндісіне 
тең. 
Егер куат тұрақты болса, онда белгілі бір уақыт аралығындағы 
істелінген жұмыс былай анықталады 
демек жұмыс N=
; t=
t= 
түзулерімен шектелген тік 
тӛртбұрыштың ауданына тең. Егер айнымалы қуат үшін N=N(t) тәуелділік 
графигі берілген болса, онда жұмыс N=N(t) қисығымен шектелген 
фигураның ауданына тең болады 


Суретте кӛрініп тұрғандай,
уақыт аралығы екі суретте де 
бірдей болса да 1-суреттегі фигураның ауданы 2-суреттегі фигураның 
ауданына қарағанда үлкен. Сондықтан бірінші жағдайдағы жұмыс артық.
Айнымалы қуат жағдайын (бірдей 

t уақыт аралығында бірдей емес 
жұмыс орындалады) қорытындылай келе лездік қуат түсінігі енгізіледі: 
Егер лездік қуат тұрақты болмаса, онда 
формуласы орташа қуатты анықтайды.
Қуттың ӛлшем бірлігі – ватт (Вт): 1 Вт – 1 с уақыт аралығында 1 Дж-ға 
тең жұмыс істеу кезіндегі қуат (1 Вт = 1 Дж/с). 
4.2 Кинетикалық энергия.
Дененің 
кинетикалық 
энергиясы 
оның 
механикалық 
қозғалысының өлшемі болып табылады және осы денені қозғалысқа 
келтіру үшін істелінген жұмыспен анықталады.
 
Егер ⃗ күші тыныштықта тұрған денеге әсер ететін болса және оны 


жылдамдықпен қозғалтатын болса, онда ол жұмыс істейді, ал қозғалыстағы 
дененің энергиясы жұмсалған жұмыстың шамасына дейін ӛседі. Осыдан 
дененің, жылдамдығын 0 ден ⃗ дейін арттыруға кеткен уақыт аралығында 
жүріп ӛткен жолындағы ⃗ күшінің жұмысы дененің кинетикалық энергиясын 
арттыруға жұмсалады 
Ньютонның екінші заңының
скалярлық ӛрнегін пайдалана 
отырып және екі теңдікті де ds орын ауыстыруына кӛбейте отырып мынаны 
аламыз
. болғандықтан
Және

Бұдан, 

жылдамдықпен қозғалатын, массасы m дененің кинетикалық 
энергиясы 
Формуладан кӛрініп тұрғандай, кинетикалық энергия дененің массасы 
мен жылдамдығына тәуелді, демек жүйенің кинетикалық энергиясы оның 
қозғалыс күйінің функциясы.


Формуланы қорыту кезінде қозғалыс инерциялық санақ жүйесінде 
қарастыралады деген болжам болған, олай болмағанда, Ньютонның заңын 
қолдану қажет емес болар еді. Бір біріне қатысты қозғалатын әр түрлі 
инерциялық санақ жүйелеріндегі дененің жылдамдығы және кинетикалық 
энергиясы әр түрлі болады. Бұдан, кинетикалық энергия таңдап алынған 
санақ жүйесіне тәуелді болады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   59




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет