1. Физика пәні және оның басқа ғылымдармен байланысы. Физикалық шамалардың ӛлшемділігі және ӛлшеу бірліктері
жүктеу/скачать 2.69 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тұрақты күштің жұмысы.
| 4 лекция
Жұмыс және энергия 4.1. Энергия, жұмыс және қуат. 4.2. Кинетикалық энергия. 4.3.Консервативті және консервативті емес күштер. Потенциалдық энергия. 4.4.Механикалық энергияның сақталу заңы. 4.5. Шарлардың орталық соқтығысы. 4.1. Энергия, жұмыс және қуат. Энергия – материяның барлық түрлерінің әсерлесуінің және қозғалыстың жалпы (әмбебап) сандық ӛлшеуіші. Материя қозғалысының әр- түрлі формалары энергияның әр-түрлі формаларымен байланысқан: механикалық, жылулық, электромагниттік, ядролық және т.б. Қандайда бір құбылыстарда материяның қозғалыс формасы ӛзгермейді (мысалы, ыстық дене суық денені қыздырғанда), басқа бір құбылыстарда басқа формаға түрленеді (мысалы, үйкеліс кезінде механикалық қозғалыс жылулық қозғалысқа айналады). Бірақ, барлық жағдайларда да басқа денеге берілген энергия екінші дене алған энергияға тең болады. Энергия ешқайда жоғалмайды да пайда болмайды да, ол бір түрден екінші түрге ӛзгеріп отырады. Бұл заңдылық толық энергияның сақталу немесе түрлену заңы деп аталады. Тұрақты күштің жұмысы. Ӛзара әсерлесу нәтижесінде денелердің энергиясы ӛзгеріске түсуі мүмкін. Ӛзара әсерлесуші денелер энергияcы ӛзгерісін сипаттау үшін, арнайы физикалық шама- күш жұмысы енгізілген. Егер күш тұрақты болса F =const, онда жұмыс мына формула арқылы ӛрнектеледі ⃗ ⃗ мұндағы – күш бағыты мен орын ауыстыру арасындағы бұрыш; – орын ауыстыру бағытындағы күш проекциясы Егер тің графиктік тәуелділігі берілсе, онда тұрақты күштің жұмысы штрихталған фигура ауданына тең болады (тік тӛртбұрыш). Берілген сурет бойынша жұмыс мынаған тең: Берілген заңдылық тәуелділігінің кез-келген сипаттамасында да орындала береді. Егер күш айнымалы болса, онда жол әрбір элементар участоктың ішінде ⃗⃗⃗ болатындай етіп элементар участоктарға бӛлінеді. Онда барлық жолдағы жұмыстың қосындысы ∫ Егер тәуелділігі график түрінде берілсе, онда толық жұмыс қисықсызықтық фигураның ауданымен анықталады. |