Исмаил Раджи әл-Фаруки ислам өркениетінің Өнері мерзімді басылымдардың 24-топтамасы
жүктеу/скачать 4.76 Mb. Pdf көрінісі
|
| ЕСКЕРТПЕЛЕР
1. Бұл теріс көзқарасты келесі тұжырымдар мазмұндайды: «Ал- ланың бірлігі туралы ислам ілімі және оның сәйкестігі, ширк неме- се тәңірлік қауіп барлық бейнелеу өнерін тыйым салуды талап етті. Ғибадат саласында ислам көбінесе пуритандық қатаңдықпен пішін мен бейнедегі, музыка мен иконографиядағы көркемдік қуанышқа толық вето қояды». (Кеннет Крагг, Ислам үйі [Белмонт, Калифорния: Wadsworth Publishing Co., 1975], 15 б.) 2. Құдайдың сыфаты немесе сипаттары дәстүрлі түрде тоқсан тоғыз болып саналады, дегенмен олардың шексіз екендігі пайымда- лады. 3. Исмаил Р. ә л-Фарукидің, Ислам және мәдениет (Куала-Лумпур: Angkatan Belia Islam Malaysia, 1980), б. 44. 4. «Арабеск» ең тар мағынада арабтар/мұсылмандар жасаған стильдендірілген жапырақ пен жүзім дизайнының белгілі бір түрі ретінде анықталады. Эрнст Кюнельдің (Арабеска: ою-өрнектің мағы- насы мен түрленуі, аударған Ричард Эттингхаузен [Graz, Austria: Verlag für Sammler, 1949], б. 4) айтуынша, дәл он тоғызыншы ғасы- рдың аяғында Алоис Ригль ол бұл терминді дизайнның осы нақты категориясымен шектеді. Ол әдетте каллиграфиялық, геометриялық және өсімдік мотивтерін қоса алғанда, сәндік дизайнның барлық спектрін қамтитын әлдеқайда кең мағынаға ие болды. Бұл термин- нің бұдан да кеңірек мәнін Лоис Ибсен аль Фаруки «Араб импрови- зациялық музыкасындағы ою-өрнектер: өнердің өзара байланысын зерттеу», The World of Music, 20 (1978), 17-32 беттерінде мәлімдеген; idem, «Ая София жоспарын исламдандыру», Ислам өнерінің ортақ принциптері, формалары және тақырыптары бойынша симпозиумда жарияланған мақала, Стамбул, сәуір, 1984-ж.; Исмаил Р. ә л-Фаруки- дің, «Ислам және өнер», Studia Islamica, 37 (1973), 102-103 беттер. 5. Кюнель, Арабеск. 6. Эрнст Кюнель, «Арабеск», Ислам энциклопедиясы, жаңа ба- сылым. (Лейден: E. J. Brill), том. I, 558-561 беттер. 7. Толығырақ талқылау үшін қараңыз, Лоис Ибсен ә л-Фарукидің, “Өнердегі символизмге исламдық көзқарас: бейнелі бейнелеу туралы жаңа ойлар”, Өнер, шығармашылық және дін, ред. Дайан Апостолос Кападона (Нью-Йорк: Crossroad Pub. Co., 1983), 164-178 беттер. 8. Франц Боас, Қарапайым өнер. (Осло: Instituttet for Sammenlignende Kulturforskning, 1927) 9. Надер Ардалан мен Лалех Бахтиярдағы Исфахан қаласының сипаттамасын қараңыз, Бірлік сезімі: Парсы архитектурасындағы со- пылық дәстүр (Чикаго, 1973), 97-бет. 10. Сол жерде, б. 95. 11. Исламның бастамасы (Чикаго: Чикаго университеті баспасы, 1974) кітабында Маршалл Г. С. Ходжсонның Джаллуддин Румідің Матнауиының сипаттамасын қараңыз. II, 248–249 беттер. 12. Эрнст Диез, «Ислам өнерінің стилистикалық талдауы», Арс Исламика, 5 (1938), б. 36; Артур Упхам Папа, Парсы архитектурасы: пішін мен түстің салтанаты (Нью-Йорк: Джордж Бразиллер, 1965), 81-бет. 13.: Дэвид Талбот Райстың, «Ислам металл өңдеу саласындағы зерттеулер – VI», Шығыс және Африкатану мектебінің хабаршысы (Лондон университеті), 21 (1958), 225-253 беттерін қараңыз. 14. Исмаил Р. ә л-Фарукидің, «Ислам және өнер», 95–98 беттер. 15. Лоис Ибсен аль Фаруки, «Би ислам мәдениетінің көрінісі ретінде», Dance Research Journal, 10 (Көктем-Жаз, 1978), 6-13 бет. 16. Али Б. Усман аль Джуллаби аль Худжуири Кашф аль Махджуб. Аударған Рэйнольд А.Николсон, E. J W. Gibb Memorial Series, 17 (London: Luzac & Co., 1976), 396-397 беттер. 17. Джованни Гарбини, Ежелгі дүниені қараңыз (Нью-Йорк: Мак- Гроу-Хилл, 1966); Андре Паррот, Ассирия өнері, а. Стюарт Гилберт пен Джеймс Эммонс (Нью-Йорк: Golden Press, 1961); Ұлы патша: Ас- сирия патшасы, Чарльз Уилердің фотосуреттері. (Нью-Йорк: Метро- политен өнер мұражайы, 1945) 18. Қараңыз: Рене А. Бравман, Африкалық ислам (Вашингтон, ДС: Smithsonian Institution Press, 1983), тара. 1; және Клиффорд Гиртц, «Өнер мәдени жүйе ретінде», Қазіргі тіл жазбалары, 91 (1976), 1489- 1490 беттер. 19. Мысалы, Мартин Лингс, Құранның каллиграфия және жа- рықтандыру өнері (Лондон: World of Islam Festival Trust, 1976); Ти- тус Беркхардт, Ислам өнері (Лондон: World of Islam Festival Trust, 1976); Надер Ардалан және Л. Бахтияр, Бірлік сезімі (Чикаго: Чика- го университеті баспасы, 1973); Энтони Уэлч, Мұсылман әлемінің өнеріндегі каллиграфия (Остин: Техас Пресс университеті, 1979); Эрика Круикшанк Додд, «Сөз бейнесі», Берит 18 (1969), 35–58 бет- тер; Сейед Хоссейн Наср, «Ислам өнері мен архитектурасындағы бослықтың маңызы», The Islamic Quarterly, 16 (1972), 115-120 бет- тер; Аннемари Шиммель, «Schriftsymbolik im Islam», Aus der Welt der islamischen Kunst: Festschrift für Ernst Kühnel, ред. Ричард Эттингха- узен (Берлин, 1959), 244-254 беттер; Шуйлер ван Р.Камман, «Шығыс кілем үлгілеріндегі символдық мағыналар», The Textile Museum Journal, 3 (1972), 5-54 беттер; idem, «Сангуско тобының кілемдерін- дегі ғарыштық символизм», Ричард Эттингхаузеннің құрметіне Таяу Шығыстағы өнер және әдебиет зерттеулері, ред. Питер Дж. Челков- ски (Солт-Лейк-Сити және Нью-Йорк, 1975), 181–208 беттер. 20. Беркхардт, Ислам өнері, тарау. 4. 21. Камманн, «Символдық мағыналар» және «Кілемдегі ға- рыштық символизм». 22. Лингс, Құран өнері, 76-77 бет. 23. Уэлч, Каллиграфия, б. 23. 24. Сол жерде. 25. Наср, «Бостықтың мәні», 1-бет. 116. 26. Христиандықтың рәсімдері мен индуисттардың либация рәсімдерінен айырмашылығы. 27. Католиктік собордың алтарі және индуизм храмындағы құдай мүсінінің маңызынан айырмашылығы. 28. Томас Арнольд, «Символизм және ислам», Берлингтон жур- налы, 53 (1928 ж. шілде-желтоқсан), 155-156 б. |