Павлодар Кереку 2008

8 нұсқа

1.8.1 Мәтінді мәнерлеп оқыңыз, аударыңыз

Выразительно прочитайте и переведите данный текст
Тасымалданатын жүктерді орау мен белгілеу

Жүктерді тасымалдағанда оны жоғалудан немесе бұзылудан сақтау керек кезде, жүк көлігін бұзғанда немесе басқа жүкке зардап келтіріп, адамдарға немесе қорщаған ортаға зиян тигізсе жүкке жауап беруші жүкті арнайы бөлікте сақтау қажет. Қауіпті жүктерді арнайы бөлікте сақтау керек.

Көліктік немесе жіберілетін белгілеулер жүктерге жабыстырылатын жапсырмалар арқылы немесе өшірілмейтін бояулар арқылы анық әрі түсінікті болуы керек. Жапсырмаға байланысты белгілеу келесі ақпаратты құрауы қажет:

1. 
   орындардың белгісі мен нөмірлері;
   
2. 
   жіберудің жолы мен бекеті;
   
3. 
   белгіленген дол мен бекет;
   
4. 
   жіберуші мен алушының аты;
   
5. 
   ұсақ жіберулердегі орындардың саны.
   

Егер вагонда жүк жіберушімен пломбалар қойылса, онда пломбаларда келесі ақпарат болуы керек:

1. 
   бекет аты (керек кезде қысқартылады);
   
2. 
   бақылаулық таңбалар немесе пломбалардың қойылуының күні;
   

1.8.3 Жіктік жалғау

Берілген мәтіннен жіктелетін сөз табын теріп жазып, жіктеңіз. Выпишите из текста именные части речи, которые могут спрягаться по лицам и проспрягайте их.
1.8.4 Кейінді ықпал

Берілген мәтіннен кейінді ықпал әсерінен өзгеріліп жазылған сөздерді теріп жазыңыз.

Найдите из данного текста предложения, где есть слова, написанные по закону регрессивной ассимиляции и выпишите их.
1.8.5 Берілген мәтіннен үстеулерді тауып, мағыналық түрлеріне қарай ажыратыңыз, оларға сұрақ қойыңыз. Выпишите наречия, определите их семантический разряд и поставьте к ним вопросы.
1.8.6 Мәтіннен есімше мен көсемшелерді теріп жазыңыз. Найдите в тексте причастия и деепричастия. Мәтіннен сын есімді сөз тіркестерін теріп жазып, олардың түрлерін анықтаңыз. Выписать из текста словосочетания с именами прилагательными (определить разряд прилагательных)
1.8.7 Арнайы оқулық, кітаптардан қазақ тілінің 9 төл дыбыстары бар термин сөздерді теріп жазыңыз (сөйлем ішінде кездесетін). Міндетті түрде термин сөздерді жазып алған әдебиеттің атауын, авторын, шыққан жылын көрсетіңіз. Выписать слова – термины с 9 специфическими звуками в предложениях из специальных учебников. Указать название литературы, автора, год издания.

8. 
   Вместо многоточия вставьте нужные а, ә
   

8. 
   Берілген сөздерге тәуелдік жалғауын (оңаша және ортақ түрде) 3 жақта жалғаңыз. Образуйте с данными словами притяжа-тельную форму в 3 лицах в единственном и множественном числе:
   

1.8.10 Сделайте фонетический разбор слов дүйсенбі, демалыс, желтоқсан, қараша, дұрыс, жиһаз

Үлгі: аға – 2 буын, 3 дыбыс, 3 әріп

а – жуан дауысты дыбыс

ғ – ұян дауысты дыбыс

а – жуан дауысты дыбыс

Выразительно прочитайте и переведите данный текст

Көне заманда және орта ғасырларда техника мен өнер деген ұғымдар ажырағысыз болды. «Техника» деген сөздің өзі гректің «технэ» немесе латынның «арэ» деген сөздерінен шығып, өнер деген ұғымды білдірген. Дәуірлеу заманында (14-15 ғасырлар) өнер мен техниканың арасы жіктеле бастайды. Яғни көркемдік пен пайдалылықтың, жаппай ортақтық пен тартымдылықтың іргесі ажырай берді.

Ресейде 19 ғасырдың табалдырығына дейін «көркем» және «өнер» деген сөздер техникаға, қолөнерге, өнердің қазіргі мағынасына тікелей қатысты еді. Мұның мәнісі адам қолымен жасалған заттар әлемі бұрынғысынша жабайы, тұрпайы, әр текті болып қалмай, бір тәртіпке, жүйеге келе бастаған сияқты. Айталық, көне грек жұртының «технэ» және «арэ» деген сөздері техника және өнер деген қарама-қайшы ұғымдарды білдіретін болды. Бұл құбылыс әсіресе 19 ғасырдың екінші жартысында айқындала берді. 19 ғасырдың соңына қарай туған техникалық формалар мен құрылымдар бірегей тұтасып, жүйеге түскенін байқаймыз. Дегенмен, машина формаларын «көрікті» етуге, оларды көркем де сәнді етіп жасау талпыныстары сәтсіз болды.

19 ғасыр мен 20 ғасырдың шегінде машиналар мен техникалық ғимараттардың өзіне тән сәні байқалады. Ал қазір адам өмір сүретін ортаның әсемдігі бүкіл қоғамның әлеуметтік дамуының негізгі шарттарының біріне айналды. Осылайша дизайн және техникалық дизайн эстетикасының жаңа түрі қалыптасты. Бұл күнде техниканың өнерге деген ықпалы арта түсуде.

1.9.2 Тәуелдік, септік, көптік жалғаулары

Берілген мәтіннен тәуелдік, септік және көптік жалғаулы зат есімдерді теріп жазыңыз. Выпишите из данного текста имена существительные с притяжательными, падежными окончаниями и окончаниями множественного числа.

Берілген мәтіннен жіктелетін сөз табын теріп жазып, жіктеңіз. Выпишите из текста именные части речи, которые могут спрягаться по лицам и проспрягайте их.

Берілген мәтіннен кейінді ықпал әсерінен өзгеріліп жазылған сөздерді теріп жазыңыз.

Найдите из данного текста предложения, где есть слова, написанные по закону регрессивной ассимиляции и выпишите их.
1.9.5 Берілген мәтіннен үстеулерді тауып, мағыналық түрлеріне қарай ажыратыңыз, оларға сұрақ қойыңыз. Выпишите наречия, определите их семантический разряд и поставьте к ним вопросы.
1.9.6 Мәтіннен есімше мен көсемшелерді теріп жазыңыз. Найдите в тексте причастия и деепричастия. Мәтіннен сын есімді сөз тіркестерін теріп жазып, олардың түрлерін анықтаңыз. Выписать из текста словосочетания с именами прилагательными (определить разряд прилагательных)
1.9.7 Арнайы оқулық, кітаптардан қазақ тілінің 9 төл дыбыстары бар термин сөздерді теріп жазыңыз (сөйлем ішінде кездесетін). Міндетті түрде термин сөздерді жазып алған әдебиеттің атауын, авторын, шыққан жылын көрсетіңіз. Выписать слова – термины с 9 специфическими звуками в предложениях из специальных учебников. Указать название литературы, автора, год издания.

8. 
   Вместо многоточия вставьте нужные н, ң
   

Қазақстан Республикасы – егеме...ді, тәуелсіз ел. Қазақстанны... Тәуелсіздік кү...і желтоқсанны... он алтысы...да. Бұл мереке және Конституция күні (тамызды... отызы...да), Республика кү...і (қазан...ың жиырма бесінде) – ұлттық ресми мереке кү...дері.

Қа...тардың бір-екісінде тойланаты... Жа...а жыл мерекесі, наурызды... сегізі...де тойланатын тойлар бұрын..ан тойла...ып келе жатқа... ресми ұлттық тойлар.

8. 
   Берілген сөздерге тәуелдік жалғауын (оңаша және ортақ түрде) 3 жақта жалғаңыз. Образуйте с данными словами притяжа-тельную форму в 3 лицах в единственном и множественном числе:
   

1.9.10 Образуйте прилагательные от существительных, составь-те предложения: ұлт (өнер), мұражай (экспонат), мемлекет (театр), мемориал (ескерткіш), техника (көрме)

Выразительно прочитайте и переведите данный текст

Қазіргі кезеңде бүкіл көлік және ауыл шаруашылық техникасының қозғаушы күші – механикалық қуат, негізінен органи-калық отынның қызуынан алынады. Осы мақсатта қолданылатын жылу қозғалтқыштарының басым көпшілігі мұнайдан өндірілетін сұйық отынмен жұмыс істейді.

Автомобиль, трактор, басқа да өндірістік құралдар үшін жылу қозғалтқышының ең көп тараған түрі – піспек, іштен жану қозғалт-қышын пайдаланады. Бұл қозғалтқыштың көлем ықшамдылығы, отын үнемділігі, үлестік қуаты, сенімділігі мен төзімділігі сияқты аса маңызды көрсеткіштері бүгінгі таңда жоғары деңгейде.

Іштен жану қозғалтқышының дүниеге келуі – көптеген ғалым-дар мен өнертапқыштар еңбегінің жемісі. Бұған, әсірісе, бу машинасы жасаушылардың тажірибесі тікелей әсер етті. Тек 1860 жылы ғана француз механигі Ж.Ленуар өндірістік талаптарға бейімделген алғашқы ІЖҚ-ын жасап шығарды. Бұл екі ырғақты айналым бойынша жарықшам газымен жұмыс істейтін қозғалтқыш еді.

ІЖҚ жетілдіру барысындағы елеулі белес – оның жұмысына сығымдау процесін енгізу, яғни төрт ырғақты айналымға көшу болып табылады. Кезінде іске аспаған бұл идеяны әр жылдары Ф.Лебон, С.Карно, А.Бо де Роша т.б. өнертапқыштар ұсынған болатын.

1880-1885ж. неміс инженерлері мен өнертапқыштарының төрт ырғақты қозғалтқышта сұйық отын қолдануы оның қуатын күрт өсірді. ІЖҚ тарихындағы келесі бір маңызды оқиға неміс инженері Р.Дизельдің есімімен байланысты. Ол 1892ж. өздігінен (қысым қызуынан) тұтанатын қозғалтқыштың нұсқасына рұқсат алып, 1897ж. осындай қозғалтқыштың өндірістік үлгісін жасап шығарады.

ХХ ғасырдың басында Батыс елдірінде ІЖҚ жасау мен қолдану аясы кеңейе түсті. Қазіргі заманда қозғалтқыш жасау – ғылым мен техниканың соңғы жетістіктері жинақталған өндірістің озық саласы, ал жыл сайын шығарыалатын қозғалтқыштар саны ондаған миллион-ға жетеді.

Белгілі себептермен Қазақстанда соңғы жылдарға дейін автомобиль және трактор қозғалтқышын шығаратын зауыттар болмады. Тек қазіргі жағдайда ғана бұл саланы дамыту қажет әрі мүмкін болып отыр.

1.10.2 Тәуелдік, септік, көптік жалғаулары

Берілген мәтіннен тәуелдік, септік және көптік жалғаулы зат есімдерді теріп жазыңыз. Выпишите из данного текста имена существительные с притяжательными, падежными окончаниями и окончаниями множественного числа.

1.10.3 Жіктік жалғау

Берілген мәтіннен жіктелетін сөз табын теріп жазып, жіктеңіз. Выпишите из текста именные части речи, которые могут спрягаться по лицам и проспрягайте их.

1.10.4 Кейінді ықпал

Берілген мәтіннен кейінді ықпал әсерінен өзгеріліп жазылған сөздерді теріп жазыңыз.

Найдите из данного текста предложения, где есть слова, написанные по закону регрессивной ассимиляции и выпишите их.

1.10.5 Берілген мәтіннен үстеулерді тауып, мағыналық түрлеріне қарай ажыратыңыз, оларға сұрақ қойыңыз. Выпишите наречия, определите их семантический разряд и поставьте к ним вопросы.

1.10.6 Мәтіннен есімше мен көсемшелерді теріп жазыңыз. Найдите в тексте причастия и деепричастия. Мәтіннен сын есімді сөз тіркестерін теріп жазып, олардың түрлерін анықтаңыз. Выписать из текста словосочетания с именами прилагательными (определить разряд прилагательных)

1.10.7 Арнайы оқулық, кітаптардан қазақ тілінің 9 төл дыбыстары бар термин сөздерді теріп жазыңыз (сөйлем ішінде кездесетін). Міндетті түрде термин сөздерді жазып алған әдебиеттің атауын, авторын, шыққан жылын көрсетіңіз. Выписать слова – термины с 9 специфическими звуками в предложениях из специальных учебников. Указать название литературы, автора, год издания.

8. 
   Вместо многоточия вставьте нужные а, ә
   

1.10.9 Берілген сөздерге тәуелдік жалғауын (оңаша және ортақ түрде) 3 жақта жалғаңыз. Образуйте с данными словами притяжа –

тельную форму в 3 лицах в единственном и множественном числе:

дастарқан, салық

Бақылау жұмысы № 2

(050609 – география, 050731- тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау мамандықтарының студенттері үшін)

1. Менің.....қолым ауырып тұр. Бізде.....оқулык бар.

2. Мына көше өте.... Қазақстанда көптеген.....орындары

бар.

..............................................................................................................

1 Әсемнің ...демі көйлегі бар.

2 Әсем ...жесіне ш..пан ...келді.

3 Әсима әр айд.......жесін театрға ап..рады.

4 Қан...т ат..сымен қал...ны ар..лады.
2.1.3 Разберите слова по составу: көркемсурет, шаруашылық, бейбітшілік, қиылысында, шығармалар, біреуіне, танысуға
2.1.4 Переведите и напишите предложения. Найдите слова с окончаниями притяжательной формы.

Мой отец и мать живут в колхозе. Отец Гриши живет в городе. Моя сестра свободно говорит по – казахски. Наши студенты хорошо работали. Твоя сестра умеет танцевать?

1) Мұхтар Әуезов 1897 жылы туды. 2) "Абай жолы" кітабы бірнеше тілдерге аударылды. З) Оқушылар жас ақындармен кездесті. 4) Қазақстанда өзендер мен көлдер өте көп. 5) Балқаш көлі – ең үлкен көл.

Үлгі: аға – 2 буын, 3 дыбыс, 3 әріп

а – жуан дауысты дыбыс

ғ – ұян дауысты дыбыс

а – жуан дауысты дыбыс
2.1.9 Переведите текст
Популяцияның экологиялық сипаттамасы

Популяция түрдің тіршілік ету жағдайы және эволюция өлшемі деп қарастырылады. Кез келген популяциядағы даралардың таралу аймағы ондағы даралардың белсенді қозғалғыштығына байланысты ауытқып отырады. Мысалы, сүр кесірткенің бір популяциясы 0,1–ден бірнеше гектарға дейінгі, құндыз бір гектардан жүздеген гектарға дейінгі, ал ақбөкен одан да кеп аймақты қамтиды.

Популяциядағы әр түрдің даралар саны (мөлшер саны) белгілі бір деңгейден төмен болуы мүмкін емес. Ал сан мөлшері шектен тыс қысқарса популяцияның құрып кетуі немесе жойылуы мүмкін. Популяцияның даралар саны маусым ішінде және жыл бойы үнемі өзгеріп отыруы мүмкін.

Кей жылдары ұсақ кемірушілердің, кекқасқа шегірткелердің, колорад қоңызының, ауру тудыратын бактериялардың жаппай көбейіп кеткендігі байқалады.

Жануарлар мен өсімдіктердің ұзақ тіршілік өтетін, әрі ұрпақ беретін түрлерінің сандық мөлшері тұрақты болады.

Популяцияны құрайтын даралар саны неғұрлым аз болса, олардың соғұрлым кездейсоқ себептерден (өрт, су тасқыны, ауа райының күрт өзгеруі, т.б.) саны азайып, жойылып кетуі мүмкін. Сондықтан да саны сирек кездесетін жануарлардың популяциядағы саны 500 ден 1000–ға дейін болса, ондай түрлерді сақтап қалуға болады деген ғылыми пікірлер бар.

Популяция құрамындағы даралардың жасы және жынысы да әр түрлі болады. Популяциядағы жыныстық жағынан жетілген немесе жетілмеген даралардың арақатынасы да әртүрлі және олар тіршілік ету ұзақтығына, жыныстық жетілу мерзіміне, көбею қарқындылығына тікелей байланысты болады. Популяциядағы аналық пен аталық даралар саны да езгеріп отырады.

Популяция бір түрге жататын даралардың топтық жиынтығы болғандықтан олардың өзіне тән ерекшеліктері де болады. Оған сол белгілі бір аймақтағы жалпы даралар саны (кеңістіктің белгілі бір өлшем бірлігіне, яғни ауданы мен келеміне сәйкес келетін даралардың орташа саны) популяция тығыздығы, оны популяция мөлшерінің массасы арқылы ажыратуға болады, көбеюі (белгілі бір уақыт ішінде жас даралардың дүниеге келуі), өлімі (белгілі уақыт ішінде тіршілігін жойғандарының жалпы саны), популяцияның өсімталдығы (туылғандары мен өлгендерінің арасындағы сан-дық айырмашылық және өсу қарқыны), (белгілі бір уақыт ішіндегі өсу саны) жатады. Мұның бәрі де популяция құрамының негізгі көрсеткіштері болып саналады.

1) Мынау – ұя. 2) Ұяда жүмыртка бар. 3) Мынау кара торгай. 4) Мынау – құлын. 5) Мынау не? Ол – бұғы. 6) Бұғы орманда жүр. 7) Бұл не? – Бұл құс. 8) Құс қайда отыр? Құс бұтақта отыр.

Үлгі: аға – 2 буын, 3 дыбыс, 3 әріп

а – жуан дауысты дыбыс

ғ – ұян дауысты дыбыс

а – жуан дауысты дыбыс
2.2.5 Разберите слова по составу: әдебиеттен, мемлекеттерде, келу, келісу, келістік, келісіндер

2.2.6 Образуйте прилагательные от существительных, составьте предложения: ұлт (өнер), мұражай (экспонат), мемлекет (театр), мемориал (ескерткіш), техника (көрме)

Образец: оқып отырмыз оқы – корень смыслового глагола оқу; -ып – суффикс деепричастия; отыр – вспомогательный глагол; -мыз – личное окончание 1 лица, мн. ч.

Бұғы дегеніміз сүтқоректі, аша тұяқты, кәдімгі мүйізді жануар. Тайпаның бұғы деп атануы жөнінде халық арасында тамаша бір ертегі бар. Қара мырза мен Асан Аламышық тауында бұғы аулап жүріп, бір топ маралдың ішінен бір бұғы мүйізді ғажайып сұлу қыз бен баланы көреді. Баланы өлтіреді де, қызды бауырының үстіне құлай кетіп, өлігін құшып, зар еңіреп жатқан жерінде ұстап алады. Мүйізді қыздың қарғысына ұшыраған Қара мырза мен Асан бала көрмей өтіпті, - дейді аңыз.

Сұлуды ру басы Мырзағұлға алып келеді, сонан кейін Мырзағұл оған өзінің Жаманқұл деген немересін үйлендіреді. Кейінгі ұрпақтарының айтуына қарағанда, ру анасы болған бұл әйелдің өзі жай кісі болмапты (киелі, қасиетті деген ұғымда) атаныпты.

Алатау қырғыздары бұл қасиетті Мүйізді ананың есімін күні бүгінге дейін қадір тұтып, ардақтап, бастарына күн туып, қайғылы бір кезенге тап болғанда, соған арнап құрбан шалып, жалбарынып, тілек тілейді. Мүйізді ананы Ыстық көлдің қамқоршысы деп санайды.

(Ш.Уәлиханов)

2.2.9 Составьте подробный словарь слов и словосочетании

Образец: шылбырынан (жетектеп) – имя сущ/ое (зат есім), шылбыр, неодушевленное (жансыз), нарицательное (жалпы), употреблено в форме Исходного падежа единственного числа

(жекеше түрінің Шығыс септігінде тұр), в форме принадлежности (далее – Ф. пр.) 3–лица (Тәуелдік жалғауының 3–жағында), в предло-жении – обстоятельство образа действия (сөйлемде – сын-қимыл пысықтауыш)
3 нұсқа
2.3.1 Придумайте предложения со словами с гласной і: іс-дело, тіс -зубы, киін-одевайся, сегіз-восем
2.3.2 Образуйте притяжательную форму в трех лицах ед. и мн. числа от следующих существительных: әке, шеше, апа, аға, іні, үй, отбасы
2.3.3 Следующие глаголы напишите в повелительном накло-нении и составьте с ними предложения: жуу, бітіру, ілу, қыдыру, айту
2.3.4 Следующие глаголы запишите в отрицательной форме и составьте предложения: бар, көр, оқы, секір, түс, кір, айт, отыр, аудар, көшір
2.3.5 Проспрягайте следующие слова в единственном и во множественном числе: теміржолшы, кәрі, жігіт
2.3.6 Спишите и переведите текст
Табиғи сүрыпталу әрекетінің жүру жайы

Табиғи сұрыпталу – эволюциялық әрекеттің ең негізгі бағыт-таушы жағдайы. Табиғи сұрыпталуға қажетті материал жеке ағзалардағы тұқым қуалайтын өзгерістер. Ол өзгерістердің кейбіреу-лері ағза үшін пайдалы, ал екіншілері зиянды болуы да мүмкін.

Дарвин табиғи сұрыпталу деп сол түр үшін пайдалы белгілері мен қасиеттері бар даралардың нақтылы тіршілік жағдайларында тірі қалып ұрпақ беру мүмкіндігін айтты. Алайда, бұл анықтама табиғи сұрыпталу әрекетінің генетикалық маңызын айқын көрсете алмайды.

Табиғи сұрыпталу әрекетіндегі түбегейлі мәселе даралардың тірі қалуы және олардың әр түрлі жолдармен көбеюге қабілеттілігі болып есептеледі. Өйткені көбеюге қабілетті дара ғана популяция генофондысына нақтылы үлес қоса алады. Көбейіп ұрпақ калдыруға қабілеті жоқ даралардың эволюциялық мәні де болмайды. Ендеше, ағзаның бүл касиеті табиғи сұрыпталудың генетикалық эволюциялық критерийі болып табылады.

Табиғи сұрыпталу әрекетінің жүру жайына айқын мысалдардың бірі – индустриялық құбылыс. Бұл құбылыс бірқатар Еуропалық елдерде, атап айтқанда Англия, Франция, Бельгия, Польша және Америка Құрама Штаттарында байқалады. Әсіресе Англия территориясында XVIII ғ. ортасынан бастап елеулі экологиялык, өзгерістер жүрді. Фабрика және зауыттардан шығатын түтіндермен ауаның ластануына байланысты ағаштар мен жапырақтарды күйе басты. Ағаш діңдері қоңырқайланып, олардың қабықтарын жауып жатқан қыналар біртіндеп тіршілігін жойды. Ең қызығы осы ағаш діндерінде жабысып отыратын ақ көбелектер реңін өзгертіп қошқылдана бастады.

Қазіргі кезде сол Еуропа елдерінде көбелектің 70-тен артық түрінің реңі қошқылданып, ақшыл көбелектерді ығыстырып шығарды. Солардың бірі қайыңның мүр кебелегі. Бұл кебелектің алғашқы түрі қайыңның ақ қабығынан байқалмайтын, боз реңді болатын. Мұндай бастапқы қалыпты түрінің популяциялары қазірде де Англияның шығыс жағындағы ауасы таза, ауыл шаруашылығымен айналысатын аудандарда көп таралған. Генетиктер мен экологтардың осы құбылыстың сырын ашуға бағытталған зерттеулері бұл түрдің популяцияларындаш негізгі сұрыптаушы фактор – құстар деп тапты. Өйткені түтіні мол, лас өнеркәсіпті аудандарда қошқыл реңді кебелектерді құстар аса байқамайды, ал ақшыл көбелектер бірден кезге түсетіндіктен, оларды шоқып, жеп қояды.

Олай болса, тұқым қуалайтын өзгергіштік нәтижесінде пайда болған қошқыл ренді анықтайтын доминантты ген ұрпақтан–ұрпаққа беріле келе күшейіп, көбелектерді жауларынан жаксы қорғайтын бүркеніш реңнің қалыптасуына себеп болды.
2.3.7 Составьте подробный словарь слов и словосочетании
2.3.8 Выпишите из текста и разберите 10–12 существительных

Образец: шылбырынан (жетектеп) – имя сущ/ое (зат есім), шылбыр, неодушевленное (жансыз), нарицательное (жалпы), употреблено в форме Исходного падежа единственного числа

(жекеше түрінің Шығыс септігінде тұр), в форме принадлежности (далее – Ф. пр.) 3–лица (Тәуелдік жалғауының 3–жағында), в предло-жении – обстоятельство образа действия (сөйлемде – сын-қимыл пысықтауыш)
2.3.9 Образуйте от данных слов множественное число и составьте предложения: бала, завод, фабрика, ағаш, жол, жеміс, құс, адам
2.3.10 Из данных простых предложений составьте сложные предложения при помощи союзов. Переведите на русский язык.

1) Ертай алда келеді. Біз соңындамыз. 2) Ағаштар жапырақ жайды. Гүлдер шешек атты. 3) Салық оны төрге шығарды. Өзі мал қарауылдауға кетті. 4) Әншілер іріктелінді. Талай жастар өнер бәйгісіне түсті.

1 Әрбір кафедрада қанша мұғалім бар? ( по 10-15)

2 Сендердің факультеттерінде қанша студент оқиды? (около 700)

3 Ұлттық кітапханада қанша кітап бар? (сотни тысяч)

4 География факультеті қай қабатта орналасқан? (на втором)

5 Сен қашан тудың? (1980 году 31 мая)

б Қазақстанда Наурыз қашан тойланады? (22 марта)
2.4.5 Переведите следующие предложения на казахский язык. Определите разряды местоимений.

1 Об этом известий все знают.

2 Ты вари обед, в магазин я сама схожу.

3 Мы идем в гости. А Вы куда идете?

4 Сегодня к нам никто не пришел.

5 Некоторых студентов отчислили с института.

6 Весь город пришел смотреть эти игры.
2.4.6 Вместо точек поставьте подходящие по смыслу наречия.

1 Менің шешем ...тұрады , ... жатады.

2 Мен ... бірінші курста оқыдым, ... екінші курста оқимын.

3 Құрбым екеуміз сабаққа ... барамыз.

4 Мына жаттығу қиын екен. ... орындадым.

5 Концертке ... адам келіпті, бос орын болмады.

6 ... қатты жел соғып кетті.
2.4.7 Составьте со следующими прилагательными предложения: қап–қараңғы, жап–жасыл, ең сұлу, тым қысқа, өте кеш
2.4.8 Прочитайте и переведите следующий текст. Поставьте к предложениям вопросы на казахском языке (три общих и три специальных вопроса).
Меры по охране атмосферы

Мероприятия по охране атмосферы подразделяются на три больших группы.

К первой группе относятся мероприятия по снижению валового количества загрязнителей, поступающих в атмосферу. Это улучшение качества топлива, в частности снижение содержания серы в жидком топливе, обогащение твердого топлива для его более полного сгорания, использование присадок к топливу, действующих как катализаторы и обеспечивающих его более быстрое сгорание.

В эту же группу мероприятий входит совершенствование техно-логических процессов, включая разработку замкнутых циклов, без выделения вредных веществ в атмосферу. В качестве присадок к топливу используется нагнетание газообразного аммиака для борьбы с выбросами копоти и серы, впрыскивания непосредственно в камеру сгорания или в дымоход магнезии и растворов доломита.

К мерам борьбы с загрязнением воздуха выхлопными газами автомобилей относятся улучшение карбюрации, электронная схема зажигания, использование роторных двигателей, дожигание несгоревшего топлива, перевод автотранспорта на сжиженный газ, спирт или водород, использование автомобилей с электрическими, электротермическими или паровыми двигателями и, наконец, замена одних транспортных средств другими того же типа или более совершенных. К счастью, данные меры по экологизации транспорта проводятся с большим масштабом, особенно крупными конкурирующими автомобильными компаниями (Тойота и Форд).

Вторая группа включает мероприятия по защите атмосферы путем рассеивания, обработки и нейтрализации вредных выбросов. Среди них основными являются следующие:

1) Очистные сооружения (фильтры, пылеулавливатели).

2) Бактериальное разложение загрязнителей. Эту способность бактерий используют при создании биологических очистных сооружений, при производстве дрожжей и фуражного белка (на парафинах). Однако существуют бактерии, которые окисляют углекислый газ, а другие переводят окислы металлов в органоминеральные соединения.

3) Растительное поглощение загрязнителей, отбор культиви-рования активных видов растений на поглощение вредных аэрозолей, растворов, паров и газов. Для нормальной жизни в современных городах на каждого жителя надо иметь 25 кв. км зеленых насаждений.
2.4.9 Составьте подробный словарь слов и словосочетании
2.4.10 Выпишите из текста и разберите 10–12 существительных

Образец: шылбырынан (жетектеп) – имя сущ/ое (зат есім), шылбыр, неодушевленное (жансыз), нарицательное (жалпы), употреблено в форме Исходного падежа единственного числа

(жекеше түрінің Шығыс септігінде тұр), в форме принадлежности (далее – Ф. пр.) 3–лица (Тәуелдік жалғауының 3–жағында), в предло-жении – обстоятельство образа действия (сөйлемде – сын-қимыл пысықтауыш)
5 нұсқа
2.5.1 Переведите следующие предложения на русский язык. Определите виды числительных.

1 Біз уақыттың үштен екісін ғана пайдаланамыз.

2 Қазақ тілі сабағы бес жүз он екінші кабинетте болады.

3 Оқушылар партада екі-екіден отырады.

4 Жамбыл Жабаев жүзге келіп қайтыс болды.

5 Әр қабатта кабинеттер-екеу, аудиториялар-жетеу.

6 Жұмысқа мен отыз бесінші автобуспен барамын.

7 Ондаған студент институттан шығарылды.

Қазіргі кезде ғалымдар Жер ғаламшарының құрылысында ядро, мантия, литосфера, гидросфера, атмосфера және биосфера деген географиялық қабықшаларды ажыратады. Биосфера атмосфераның жоғарғы қабатын қамтитын белсенді тіршілігі бар аймағын алып жатыр. Тірі ағзалар мен олардың айналасындағы орта өзара тығыз байланысты және бір-біріне тәуелді болып үнемі өзгеріп, дамып отыратын біртүтас жүйені құрайды.

Соңғы кездегі ғылыми деректер бойынша биосфераның пайда болуы Жер ғаламшарының пайда болу кезеңін, яғни бізге дейін 4,55 млрд. жыл бұрын басталды деген пікірлер бар. Өйткені Жер бетінде бұдан 3,8 млрд. жыл бұрын пайда болып сақталған ен ежелгі тау жыныстарын зерттеу арқылы ғалымдар сол кездің өзінде-ақ алғашқы тіршілік болған деген тұжырымға келіп отыр. Бұл пікірді алғаш рет Владимир Иванович Вернадский де қолдаған болатын.

Жалпы жер ғаламшарыңдағы тіршілік жағдайында тірі ағзалар негізгі орын алады. Табиғатта болып жатқан заңдылықтар тікелей тірі ағзалардың тіршілік әрекетінің нәтижесінде ғана жүріп отырады. Жер бетіндегі барлық тірі ағзалар жиынтығы ғаламшар биомассасын құрайды.

Тірі ағзалардың тіршілік әрекеті жер қыртысын, гидросфераны, атмосфераны өзгертті және өзгертіп отырады. Жер бетіндегі тіршілік жағдайьшың қазіргі қалпының езі тікелей тірі ағзалардың тіршілік әрекетінің жемісі деп айтуға болады. Мысалы, атмосферадағы газдар қоспасының қазіргі кездегі бір-бірімен проценттік арақатынасы тірі ағзалардың тіршілік әрекетінің нәтижесінде біртіндеп қалыптасқан.

Мысалы, жасыл өсімдіктер миллиардтаған жылдар ішіңде атмосфераны көмірқышқыл газынан тазартып, оны оттегімен байытты және шымтезек, тас көмір қабаттарының түзілуіне мүмкіндік берді.

Эволюция барысында Жер ғаламшарының айналасында тірі ағзалардың тіршілігіне қажетті және қолайлы ерекше қабық немесе сфера пайда болды.

Сонымен Жер ғаламшарының тіршілік аймағы бар қабығы биосфера (грекше. "биос"– тіршілік, "сфера"– шар немесе қабық деген ұғымды білдіреді) деп аталады.

3. 
   Выпишите из текста 10–12 глаголов и разберите их
   

1 Бізге қандай сабақ болмайды, математика ..., тарих ...?

2 Қазақстанның астанасы Астана ..., Алматы ...?

3 Бүгін қыркүйектің он бесі ..., он алтысы ...?

4 Қазақ тілі онай ..., қиын ...?

5 Театрға кім барады, атам ..., әжем ..., Қанат ..., Әсет ...?

2.5.10 Следующие глаголы запишите в отрицательной форме и составьте с ними предложения:

ә - жінішкс дауысты дыбыс; к - катаң дауыссыз дыбыс; е - жіңішке дауысты дыбыс;

Қандай биогеоценоз болса да ол үнемі дамып, белгілі бір эволюциялық деңгейде болады. Еш уақытта өзгермейтін биогеоценоз табиғатта кездеспейді. Әрбір биогеоценоз тұтас бір ағза іспеттес, үнемі өзін-өзі реттеп отырады. Табиғатта биогеоценоздың бір қалыптан екінші жағдайға ауысуының ез заңдылығы мен бағыты болады. Оны білу аркылы табиғаттағы сан алуан түрлі ағзалардың бір-бірімен және айналадағы орта жағдайымен қарым-қатынасын, сонымен бірге жалпы биогеоценозда болатын заңдылықтардын сырын ашып, оны адам ез мүддесі үшін пайдалана алады.

Құрлықтағы биогеоценоздардың ауысу кезінде негізгі орынды өсімдіктер алады. Жағаға жақьш жерлерде су өсімдіктерінің қалдықтары бірте-бірте жиналып, шымтезек қабаттарын түзеді. Сумен бірге ілесіп келген құм мен сазбалшықтар қабаты суқойманы таяздата түседі. Терең жерлердегі планктон қалдықтары су түбіне шөгіп, майда түйіршікті лай түзіледі. Осылайша бір кезде көгілдір көл батпаққа айнала бастайды.

Тіршілік ететін балықтар, т.б. су жәндіктері жойылады. Оның орнын батпақты жағдайға төзімді өсімдіктер мен жануарлар түрлері басады. Бұрынғы суқойманың орнына басқа өсімдіктер өсе бастайды. Біртіндеп ондай жерлерде шалғындык немесе бұталы орман, т.б. биогеоценоз типтері пайда болуы мүмкін

Образец: шылбырынан (жетектеп) – имя сущ/ое (зат есім), шылбыр, неодушевленное (жансыз), нарицательное (жалпы), употреблено в форме Исходного падежа единственного числа

(жекеше түрінің Шығыс септігінде тұр), в форме принадлежности (далее – Ф. пр.) 3–лица (Тәуелдік жалғауының 3–жағында), в предло-жении – обстоятельство образа действия (сөйлемде – сын-қимыл пысықтауыш)
2.6.7 Поставьте вместо точек подходящие по смыслу слова. Обратите внимание на правописание букв н и ң. Переведите предложения на русский язык.

Мерекені... екі түрі бар: бірі – үкіметіміз ресми түрде бекітке... тойлар, екі...шісі – ресми емес, ұлттық мерейтойлар.

Қазақстан Республикасы – егеме...ді, тәуелсіз ел. Қазақстанны... Тәуелсіздік кү...і желтоқсанны... он алтысы...да. Бұл мереке және Конституция күні (тамызды... отызы...да), Республика кү...і (қазан...ың жиырма бесінде) – ұлттық ресми мереке кү...дері.

Қа...тардың бір-екісінде тойланаты... Жа...а жыл мерекесі, наурызды... сегізі...де тойланатын тойлар бұрын..ан тойла...ып келе жатқа... ресми ұлттық тойлар.

1) Ауылдағы балалардың бірі бос емес, бәріміз де оқуда... . 2) Мен әкемнің кенжесі... . 3) Бәріміз бірге окыдық, сабақтас... . 4) Сіз де кәсіподак. мүшесі... ғой. 5) Бұл жерде сен айыпкер... .

Үлгі: аға – 2 буын, 3 дыбыс, 3 әріп

а – жуан дауысты дыбыс

ғ – ұян дауысты дыбыс

а – жуан дауысты дыбыс
2.7.2 Проспрягайте следующие глаголы в прошедшем времени.

Үйрену, сырласу, көшіру
2.7.3 Составьте со следующими глаголами предложения в будущем времени (в ед. числе и во мн. числе): кездесу, құттықтау, сатып алу
2.7.4 Переведите следующий текст на казахский язык.
Загрязнение водных ресурсов

Воздух - не единственная составная часть окружающей среды, страдающая от вредных воздействий. Вода самое распространенное неорганическое соединение, «самый важный» минерал на Земле. «Загрязнены примерно 10% воды рек и озер мира».

Загрязнение вод - основная причина качественного истощения водных ресурсов. Главную опасность представляют сточные воды (промышленные, сельскохозяйственные, бытовые). Даже если больше половины воды, сбрасываемой в реки и водоемы, подвергнется искусственной очистке, стоки портят 12–15 раз больший объем чистой воды.

Сейчас на Земле сбрасываемые воды загрязняют более одной трети всего устойчивого стока. Если же учесть, что водные ресурсы распределены неравномерно и также неравномерно размещены население и промышленность, создающие это загрязнение, не приходится удивляться крайне напряженному положению с водными ресурсами в ряде районов земного шара.

Во многих странах мира, особенно в Африке и Азии, из-за нехватки и загрязненности воды ежегодно болеют и умирают миллионы людей, особенно детей. В центральных, южных и западных районах нашей страны также ощущается нехватка питьевой воды.

Ежегодно в реки сбрасывается около 180 куб. км. промышленных сточных вод, которые загрязняют 2000 куб. км. естественной чистой речной воды, а если учесть, что не все сточные воды очищаются перед их сбросом в реки, то речной сток загрязняется в еще большем объеме - не менее чем до 4000 куб. км. в год. Наибольшую опасность представляют промышленные стоки.

Одним из основных загрязнителей вод является нефть и нефтепродукты. Именно нефтяное загрязнение представляет особую опасность для морских экосистем, так как 20–30 % Мирового океана покрыто нефтяными пленками. Такие тончайшие пленки способны нарушать важнейшие физико-химические процессы в океане, приводящие к нежелательным последствиям глобального масштаба, а также отрицательно воздействовать на гидробиоценоз. Наиболее вероятно в морскую среду поступают около 3. 5 млн. тонн нефти и нефтепродуктов.
2.7.5 Составьте подробный словарь слов и словосочетании
2.7.6 Выпишите из текста и разберите 10–12 существительных

Образец: шылбырынан (жетектеп) – имя сущ/ое (зат есім), шылбыр, неодушевленное (жансыз), нарицательное (жалпы), употреблено в форме Исходного падежа единственного числа

(жекеше түрінің Шығыс септігінде тұр), в форме принадлежности (далее – Ф. пр.) 3–лица (Тәуелдік жалғауының 3–жағында), в предло-жении – обстоятельство образа действия (сөйлемде – сын-қимыл пысықтауыш)
2.7.7 Проспрягайте глаголы тыңдап отыр, жинап жүр в күрделі осы шақ.
2.7.8 Выписать из любого текста 10 предложений и разобрать их по нижеприведенному образцу:

Асқардың досы кеше маған келді – предложение, простое, по цели высказывания – повествовательное, по эмоциональной окраске – невосклицательное, личное (жақты), распрастраненное (по наличию второстепенных членов), полное, неосложненное однородными членами, обращениями, вводными словами.

Үлгі: аға – 2 буын, 3 дыбыс, 3 әріп

а – жуан дауысты дыбыс

ғ – ұян дауысты дыбыс

а – жуан дауысты дыбыс
2.8.2 Переведите следующие предложения на русский язык. Определите виды числительных.

1 Біз уақыттың үштен екісін ғана пайдаланамыз.

2 Қазақ тілі сабағы бес жүз он екінші кабинетте болады.

3 Оқушылар партада екі–екіден отырады.

4 Жамбыл Жабаев жүзге келіп қайтыс болды.

5 Әр қабатта кабинеттер–екеу, аудиториялар–жетеу.

6 Жұмысқа мен отыз бесінші автобуспен барамын.

7 Ондаған студент институттан шығарылды.

Предотвращение эрозии, опустынивания и засоления, а также улучшение земель предполагают целый комплекс различных мероприятий, которые можно разделить на пять больших групп: организационно–хозяйственные, агротехнические, водохозяйственно-эксплуатационные, лесомелиоративные и мелиоративные.

Наиболее распространенными агротехническими приемами являются такие, которые способствуют повышению поглотительной способности почвы, ее устойчивости к размыву, выдуванию и т. д. Это глубокая пахота, валкование зяби, лункование, щелевание, своевременное рыхление почвы после полива, правильный режим орошения и др. Применяется также обработка почв и посев поперек склона, а на сложных склонах – «контурная вспашка» (по направ-лению горизонталей). При такой вспашке и посеве образующиеся на поверхности борозды и гребни будут препятствовать поверхностному стоку и смыву почв, обогащать поля влагой. Среди агротехнических мероприятий особую роль играет применение удобрений.

2.8.4 Составьте подробный словарь слов и словосочетании

Образец: ұрма – глагол (етістік), ұру, переходный (сабақты), действ. залог (негізгі етіс), в отрицательной форме (болымсыз түрінде тұр), повелитель. Наклонение (бұйрық рай), 2 лицо ед. числа (жекеше түрінің 2 жағында), сказуемое (баяндауыш)

1 Бізге қандай сабақ болмайды, математика ..., тарих ...?

2 Қазақстанның астанасы Астана ..., Алматы ...?

3 Бүгін қыркүйектің он бесі ..., он алтысы ...?

4 Қазақ тілі онай ..., қиын ...?

5 Театрға кім барады, атам ..., әжем ..., Қанат ..., Әсет ...?

Үлгі: аға – 2 буын, 3 дыбыс, 3 әріп

а – жуан дауысты дыбыс

ғ – ұян дауысты дыбыс

а – жуан дауысты дыбыс
2.9.6 Прочитайте и переведите следующий текст. Поставьте к предложениям вопросы на казахском языке (три общих и три специальных вопроса).
Меры по охране земли

В комплекс мер по охране земель входит также лесомелиорация. Положительная роль защитных лесных насаждений в сельском хозяйстве общеизвестна. На участках, защищенных лесными полосами, создаются лучшие микроклиматические условия для произрастания культур, снижается скорость ветра, сухость воздуха, испарение влаги с почвы, задерживается больше снега.

Наиболее радикальным средством по удалению из почвы водорастворимых солей являются мелиоративные мероприятия - устройство дренажных сетей на фоне промывок почв. Бездренажное орошение возможно лишь в районах с хорошей естественной дренированностью. Во всех остальных случаях орошение сразу должно проектироваться на основе применения дренажа.

Цель дренажа – удаление избытка воды при поливе, улучшение структуры почвы, углубление зоны распространения корней культурных растений, ослабление эрозии, улучшение условий для усиленного рассоления почв и снятие угрозы их вторичного засоления.

Среди мероприятий по охране лесов первое место занимает правильное ведение и интенсификация лесного хозяйства, основанные на нормировании вырубок и полном использовании лесной продукции.

Нормирование вырубок должно сочетаться с более полным использованием древесины и отходов, что позволяет сократить площади ежегодно вырубаемого леса. При неправильном ведении хозяйства часть деревьев оставляется на корню в лесосеках, не полностью используются срубленные деревья.

Для более эффективного использования потенциального плодородия лесных почв проводятся изменения природного состава лесов - внедрение быстрорастущих пород, лесовосстановление на вырубках, лесокультуры на безлесных площадях, реконструкция малоценных лиственных лесов. Значительных успехов в этом добились некоторые заподноевропейские страны, в которых прирост лесов с 1974 по 1983 гг. составил (в тыс. га): в Испании – 625, Италии – 81, Финляндии – 161 и т. д. Важной задачей является повышение качества существующих лесов и ускорение их созревания, для чего систематически должны проводиться рубки ухода, сохранение срока возобновительного периода на вырубках.
2.9.7 Составьте подробный словарь слов и словосочетании
2.9.8 Выпишите из текста 10–12 глаголов и разберите их.

Образец: ұрма – глагол (етістік), ұру, переходный (сабақты), действ. залог (негізгі етіс), в отрицательной форме (болымсыз түрінде тұр), повелитель. Наклонение (бұйрық рай), 2 лицо ед. числа (жекеше түрінің 2 жағында), сказуемое (баяндауыш)

қашан?

1 Об этом известий все знают.

2 Ты вари обед, в магазин я сама схожу.

3 Мы идем в гости. А Вы куда идете?

4 Сегодня к нам никто не пришел.

5 Некоторых студентов отчислили с института.

6 Весь город пришел смотреть эти игры.
2.10.4 Вместо точек поставьте отсутствующие личные местои-мения.

1 ... Сізді туған күніңізбен құттықтаймыз.

2 Сабақта ... жаттығу жазады, сөйлем құрайды.

3 ... туған жеріңізді сағынасыз ба?

4 ... досың ... (тебе) сәлем айтты.

5 ... (вас) декан шақырып жатыр.

2.10.5 Мына сөздерге синонимдер тауып, сөйлемдер құрасты-рыңыз: есім, жұмыс, ұстаз, белгілі, талантты, оқыту, құлақ салу, оқыту
2.10.6 Прочитайте и переведите следующий текст. Поставьте к предложениям вопросы на казахском языке (три общих и три специальных вопроса).
Охрана окружающей природной среды

Едва ли можно назвать в наши дни более глобальную проблему, чем рациональное использование природных ресурсов и охрана окружающей природной Среды. Много лет стремясь покорить природу и господствовать над ней, человек неожиданно для себя оказался на грани экологической катастрофы. «Парниковый эффект», «озоновая дыра», «кислотные дожди», нехватка чистой воды и продуктов питания, сырьевые и  энергетические кризисы, загряз-нение Мирового океана – все эти проблемы встали перед челове-чеством, грозя гибелью и требуя немедленного решения. Но для этого требуются совместные усилия всех людей, независимо от места жительства и  рода занятий. Необходимо соответствующее перерас-пределение средств, отказ от некоторых материальных благ в пользу экологических программ, перестройка не только производственных технологий, но и образа жизни и мышления.

Великий французский исследователь Жак Ив Кусто сказал: «Раньше природа устрашала человека, а теперь человек устрашает природу». Пришла пора перестать устрашать друг друга, а совместными усилиями всех живущих на Земле – будь то человек или микроорганизм – совершенствовать наш общий дом – биосферу.

Задача Homo sapiens, то есть человека разумного заключается в том, чтобы не подрывать естественные основы своего существования, не мешать прогрессивным процессам в биосфере, растрачивая на это все возрастающее количество энергии, а постараться разобраться в законах и правилах, движущих этими процессами, и согласовать с ними свои цели и действия. К сожалению, этого нелегко достигнуть как из-за высокой степени сложности природных связей, которые предстоит изучать и учитывать, так и в связи с неподготовленностью большой части населения к переходу от психологии покорителей природы и расточительных потребностей ее ресурсов к  психологии ее благодарных детей и союзников. Однако сложность и важность задачи делает ее только более интересной и достойной для человека.

История показывает, что, если человек осознает острую необходимость решения какой-либо задачи и сосредотачивает достаточные интеллектуальные и материальные ресурсы в этом направлении, он может в короткое время достичь значительных результатов.
2.10.7 Составьте подробный словарь слов и словосочетании
2.10.8 Выпишите из текста и разберите 10–12 существительных

Образец: шылбырынан (жетектеп) – имя сущ/ое (зат есім), шылбыр, неодушевленное (жансыз), нарицательное (жалпы), употреблено в форме Исходного падежа единственного числа

(жекеше түрінің Шығыс септігінде тұр), в форме принадлежности (далее – Ф. пр.) 3–лица (Тәуелдік жалғауының 3–жағында), в предло-жении – обстоятельство образа действия (сөйлемде – сын-қимыл пысықтауыш)
2.10.9 Проспрягайте глаголы тыңдап отыр, жинап жүр в күрделі осы шақ
2.10.10 Келесі етістіктерді ауыспалы осы шақта жіктеңіз:

белгілеу, жазалау
Әдебиеттер
Негізгі

1 Ахметов А., Джунусбекова К. Казахский язык для русско-язычных и иностранных студентов. – Алматы, 1995. – 205 с.

2. 
   Аяпова Т.А. Қазақ тілі. – Алматы, 1995. – 180 б.
   

4 Бектуров Ш., Бектурова А. Қазақ тілі: Ана тілі деңгейінде үйрету құралы. – Алматы, 2002. – 288 б.

5 Бектуров Ш., Бектурова А. Қазақ тілі для начинающих: учебник для аудиторных и кружковых, самостоятельных занятий. 2-ое изд. переработ. и доп. – Алматы, 1994. – 400 б.

6 Джунусбекова К. Казахский язык. – Алматы, 1995. – 238 с.

7 Джунисбеков А. 365 уроков казахского языка. – Алматы, 1994. – 300 с.

8 Джунусбекова К., Оразбаева Ф., Сайрамбаев Т. Қазақ тілін тез үйрену сабағы. /Ускоренный курс казахского языка/. – Алматы, 1995. – 238 с.

9 Кожахметова К. 40 уроков казахского языка. – Алматы, 1989. – 285 с.

10 Мұрзалиева Б., Нұркеева С. Қазақ тілі: ересектерге арналған жеделтетіп оқыту құралы. – Алматы, 2003. – 264 б.

11 Мұхамадиева Н.Қ. Кәсіби қазақ тілі. – Алматы, 2005. – 112 б.

12 Молдабеков К. Говорим по казахский. – Алматы, 1995. –138с.

1 Махмудов Х., Мусабаев Г. Қазақша – орысша сөздік. – Алматы, 2001. – 544 б.

2 Оқушыларға, студенттерге арналған қазақша – орысша, орысша – қазақша сөздік /құрастыр., Исмағулова Б., Ережепова Э., Абдижапбарова Г. – Алматы, 2002. – 416 б.

3 Сарыбаев Ш. Русско-казахский словарь. – Алматы, 1987. – 300 б.

4 Сабырбаев Б. Экономикалық терминдердің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. – Алматы: Қазақстан, 1993. – 312 б.

Қосымша А

бақылау жұмысы

(бағасы)

(аты – жөні)

(лауазымы)

(қолы) (күні)

(аты – жөні)

(қолы, (күні)

(тобы )

Кіріспе................ ......................................................................................3

1 Әдістемелік нұсқау .................................................................................4

Методические рекомендации................................................................6

2 Бақылау жұмысы № 1 (050712 – машинажасау, 050713 – транспорт, транспорттық техника және технология мамандықтарының студенттері үшін) .......................................................................................9

3 Бақылау жұмысы № 2 (050609 – география, 050731- тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау мамандықтарының студенттері үшін) ...................................................29

Әдебиеттер .............................................................................................. 50

Қосымша А ...............................................................................................51

БЕКІТЕМІН

С. Торайғыров атындағы

ПМУ-дің оқу ісі

жөніндегі проректоры

__________Н.Э. Пфейфер

2008 ж.«____» __________
Құрастырушы: А.И.Құрманова

Қазақ тілі кафедрасы

Кафедра мәжілісінде бекітілді 2008 ж. « 28 » мамыр №: 9 хаттама­­­

Кафедра меңгерушісі __________ А.Ф.Зейнулина

ФЖжӨ факультетінің әдістемелік кеңесінде мақұлданған

2008 ж. «_______» _____ №_____ хаттама

ӘК төрайымы _____________ М.В.Семенова

КЕЛІСІЛДІ

ФЖжӨФ деканы __________ Ж.Т.Сарбалаев «____»________ 2008ж.

СМ бөлімі н/б ____________ Г. С. Баяхметова «____»_______2008ж.

МАҚҰЛДАНДЫ

ОҮЖ ж ӘҚБ бастығы _________ Л. Т. Головерина «____»____2008ж.

жүктеу/скачать 388.5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: