Педагогика теориясы
Дамудың жас және өзіне тән ерекшеліктері
жүктеу/скачать 0.77 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кіші мектеп жасы
| Дамудың жас және өзіне тән ерекшеліктері. Белгілі бір жас кезеңіне тән анатомиялық, физиологиялық (физикалық) және психологиялық сипаттамалар жас ерекшеліктері деп аталады. Оқу-тәрбие жұмысы осы жас ерекшеліктерін ескере отырып ұйымдастырылады. Сонда баланың дамуына тәрбиенің әсері күшті болады. Бала тәрбиесіне дұрыс көзқараспен қарау және оны табысты оқыту үшін баланың дамуындағы әртүрлі жас кезеңдерінің ерекшеліктерін білу және ескеру маңызды. Өйткені бала ағзасының өсуі мен дамуы, психикалық дамуы әр жас кезеңдерінде әртүрлі болады. Әбу Әли Ибн Сина, Ян Амос Коменский, К.Д.Ушинский, Абдулла Авлони де балаға білім беру керектігін баса айтқан.
Баланың өзіндік ерекшеліктерін ескеру өте қиын. Өйткені бір жастағы балалардың ақыл-ойы әртүрлі болуы мүмкін. Мысалы, көру және есту, белсенділік, тез қабылдау, баяу ойлау, екпінділік немесе ұстамдылық, көп немесе аз сөйлеуі, қайраттылық немесе ынтасыздық, жалқаулық немесе еңбекқорлық, ебедейсіздік немесе жігерсіздік, жинақылық немесе болбырлық т.б., сияқтылар жүйке жүйесінің әсерлері болып табылады және оларды мұғалім немесе тәрбиеші білуі керек. Баланың жеке қасиетін білу үшін темпераменттің жалпы түрлерін және бала мінездемесін зерттеу әдістемесін білу маңызды. Сондай-ақ әртүрлі жас кезеңдерінің дамуының нақты заңдылықтары бар. Мысалы, 5-сынып оқушылары мен 10-сынып оқушыларын теңестіруге болмайды. Сондықтан баланың физикалық және психикалық дамуы келесі кезеңдерге бөлінеді: 1. Нәрестелік кезең - шақалақтық кезеңнің аяқталуынан (1 ай) бір жасқа дейінгі кезең. 2. Балабақшаға дейінгі жас – 1 жастан 3 жасқа дейін. 3. Мектепке дейінгі оқу жасы – 3 жастан 7 жасқа дейін. 4. Кіші мектеп жасындағы оқушылар – 7-11-12 жасқа дейін. 5. Орта сынып оқушылары (жасөспірімдер) 14-15 жас. 6. Жоғары сынып оқушылары (жеткіншектер) – 16-18 жас. Кіші мектеп жасында ойын әрекеті енді оқу әрекетімен ауыстырылады. Бұл өте қиын өтпелі кезең, ал баланың сыртқы келбеті бойы мен салмағы бойынша аз ерекшеленеді. Сүйектері қатаймағандықтан оңай жарақат алады. Бұлшық еттердің тез өсуіне байланысты қозғалыс көп болады. Ми тез дамиды. Физикалық өсудің бұл ерекшеліктері тәрбиешіден сақтықты талап етеді. Бұл жаста бала оқуға, білімге деген қызығушылық танытады. Балалардың қызығушылығын қанағаттандыратын қызықты кездесулер, серуендер, шоулар, экскурсиялар ұйымдастыру қажет. Бұл жастағы оқушылар эмоционалды, ойлауы бейнелі болады, сезімдерінің мазмұны өзгереді. Олар адамдармен араласуға қызығушылық танытады. жүктеу/скачать 0.77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|