Педагогика теориясы
Есту қабілеті бұзылған оқушыларды коррекциялық тәрбиелеу
жүктеу/скачать 0.77 Mb.
|
| Есту қабілеті бұзылған оқушыларды коррекциялық тәрбиелеу. Есту қабілетінің бұзылуының себептері, олардың жіктелуі. Қалыпты емес балалардың арасында әртүрлі дәрежедегі есту қабілеті бұзылған балалар көп. Есту – болмыстың дыбыстық құбылыстар түрінде бейнеленуі, адамның (тірі жаратылыстың) дыбыстарды түсіну және ажырату қабілеті. Есту есту мүшесінің немесе дыбыс анализаторының (дыбыс әсерлерін қабылдап, ажырататын күрделі жүйке жүйесі) көмегімен жүзеге асырылады.
Көп жағдайда есту қабілетінің жоғалуы тұрақты болып табылады. Мысалы, ортаңғы құлақтың пайда болуы, суық тию, күкірт тосқауылдарының пайда болуы, сыртқы және ортаңғы құлақтың аномалиялық құрылымы (жүрекшенің болмауы немесе жеткіліксіз дамуы, есту жолының бітелуі, құлақ қалқанындағы ақаулар) т.б.) жылы. мұндай жағдайлар. Қазіргі заманғы медицинада оларды емдеудің тиімді әдістері бар. Олардың арасында консервативті және оперативті әдістер болуы керек. Есту қабілеті әдетте тиімді емдеу арқылы қалпына келтіріледі, кейде ұзақ уақыт бойы. Жұқпалы аурулар, улану, акустикалық немесе контузия жарақаттары да есту қабілетінің бұзылуына әкелуі мүмкін. Саңыраулық немесе құлақтың ауырлық себептері бойынша ол түрлерге бөлінеді: тұқым қуалайтын, туа біткен және жүре пайда болған. Жас кезіндегі есту қабілетінің бұзылуының себептерінің ішінде мыналарды бөліп көрсетуге болады: жүктіліктің алғашқы үш айындағы ананың вирустық аурулары (қызылша, соқырлық, тұмау, гепатит вирустары және т.б.), дамудың туа біткен ақаулары (мысалы, Ерін мен таңдайдың жырықтары), мысалы, мерзімінен бұрын босану, салмағы аз (1500-ден аз) және нашар туылу. Ананың жүктілік кезінде алкогольді, есірткіні және антибиотиктерді тұтынуы да есту қабілетінің бұзылуына әкелуі мүмкін. Саңыраулық сирек тұқым қуалайды. Есту қабілетінің бұзылуын келесі түрлерге бөлуге болады: 1) есту қабілетінің бұзылуының деңгейі; 2) есту қабілеті бұзылған кездегі сөйлеудің даму деңгейі; 3) есту қабілетінің бұзылуының пайда болу уақыты. Жоғарыда аталған критерийлер бойынша есту қабілетінің бұзылуы ауыр және кереңдік сияқты топтарға бөлінеді. Саңырау – есту қабілетінің ауыр жоғалуы, бала өз бетінше сөйлеуді игере алмайды және құлаққа өте жақын жерде сөйлесе де анық естімейді. Бірақ кейбір сөйлеу дыбыстарын жақын қашықтықта қабылдауға мүмкіндік беретін есту қабілеті өзгеріссіз қалады. Тиннитус - есту қабілетінің күрт төмендеуі (80 децибелден аз), ал қалған есту қабілетінің көмегімен құлақтың алдында қатты дауыс айтылған кезде бала сөйлеуді ести алады. Бала минималды сөздік қорын өз бетінше игере алады. Саңырау және нашар еститін адамдар сөйлеуді қабылдау тәсілімен ерекшеленеді. Саңыраулар сөйлеуді көру арқылы (әңгімелесушінің ерні мен бетіне қарау) және есту арқылы (дыбысты күшейтетін құрылғының көмегімен) қабылдайды. Есту қабілеті нашар адамдар қоршаған адамдармен табиғи қарым-қатынас процесінде қатты дыбыста сөйлеуге негізделген сөйлеуді тыңдайды және қабылдайды. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердегі есту қабілеті бұзылған балаларды коррекциялық оқыту. Сурдопедагогика есту қабілеті бұзылған балаларды оқыту мен тәрбиелеу мәселелерімен айналысады. Сурдопедагогика (грек тілінен аударғанда «surdus» - керең) есту қабілеті бұзылған балаларды оқыту мен тәрбиелеу процесін зерттейтін коррекциялық (арнайы) педагогиканың тағы бір маңызды саласы. Есту анализаторының қалыпты жұмысы баланың жалпы дамуы үшін ерекше маңызға ие. Есту анализаторы зақымданған кезде баланың сөйлеу және психологиялық дамуы нашарлайды, танымдық белсенділігі мен жалпы дамуы артта қалады. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, нашар еститін және саңырау балалардың саны үнемі өсіп келеді. жүктеу/скачать 0.77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|