Педагогика теориясы
жүктеу/скачать 0.77 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «paidos»
| Педагогика – аға ұрпақтың қоғамдық тәжірибені беру және оны жас ұрпақтың белсенді түрде сіңіру заңдылықтарын зерттейтін ғылым.
Педагогика ақиқатты іздеудің, оқытудың, тәрбиелеудің заңдылықтарын ашудың ұзақ та қиын жолынан өтті және білімнің ғылыми негізделген жүйесіне, ал тәжірибеде осы заңдылықтарды пайдалану өнеріне, яғни. көптеген ұрпақтарды тәрбиелеу, оқыту өнеріне айналды. Теория мен практиканың шығармашылық өзара әрекеттесуі педагогиканы ғылым мен өнерге айналдырады. Педагогика өз атауын гректің «paidos» - бала және «ago» - жетелеу деген сөздерінен алды. «Педагогика» сөзі сөзбе-сөз аударғанда «бала жетелеу» дегенді білдіреді. Ежелгі Грецияда қожайынының баласын мектепке ертіп баратын, сыныпта және сыныптан тыс қызмет ететін құлды педагог деп атаған. Қоғамның дамуымен мұғалімнің рөлі айтарлықтай өзгерді, ұғымның өзі қайта ойластырылды, ол баланы өмір бойына жетелеу өнерін – оқыту, тәрбиелеу, рухани және физикалық жағынан дамытуды білдіру үшін кеңірек мағынада қолданыла бастады.. Педагогика элементтері қоғам дамуының алғашқы кезеңінде тәрбиенің пайда болуымен бірге дүниеге келді. Педагогикалық өсиеттер педагогикалық ойдың қалыптасуы нәтижесінде пайда болды. Олар бізге мақал-мәтел, жаңылтпаштар, афоризмдер, қанатты сөздер түрінде жеткен. Жазудың пайда болуымен халықтың пайымдаулары кеңес, ереже, ұсыныс сипатына ие бола бастады. Әдет-ғұрыпта, еңбекте, салт-дәстүрде, ауызша сөйлеуде барынша толық көрінетін педагогикалық ой-пікірлер, көзқарастарды қамтитын халық педагогикасы осылай дүниеге келген. Педагогиканың негізін салушы ғалымдар, ойшылдар мен философтар, мысалы, Августин (354-430), теолог Фома Аквинский (1225-1274), италиян Витторино да Фельтре (1378-1448), француз Франсуа Рабле (1494- 1553), ағылшын Томас Мор (1478-1535), француз Мишель де Moнтeнь (1533-1592), голландиялық Эразм Роттердамский (1467-1536) «Балалардың бастапқы тәрбиесі туралы» педагогикалық трактат жазған неміс ағартушысы Вольфганг Ратке (1571-1635) Еуропада алғашқылардың бірі болып балаларға арналған оқулықтар мен мұғалімдерге арналған оқу құралдарын жазған ағылшын философы Фрэнсис Бэкон (1561-1626). Қазіргі педагогика теоретиктерінің ішінде ұлы чех педагогы Ян Амос Коменский (1592-1670) және ағылшын философы және педагогы Джон Локк (1632-1704) ерекше орын алады. Француздың прогрессивті ойшылдары Д.Дидро (1713-1784), К.Гельвеций (1715-1771), П.Гольбах (1723-1789), Ж.Ж.Руссо (1712-1778), швейцариялық педагог И.Г.Песталоцци (1746-1827). Константин Дмитриевич Ушинский, Антон Семенович Макаренко (1888-1939), Василий Александрович Сухомлинский (1918-1970) осылар қатарында. Өткенде де, қазіргі күнде де педагогика жөніндегі ғалымдар пікірі үш бағытта өрбіген. Бірінші топ ғылым өкілдерінің ойынша педагогика адамзат білімдерінің пəнаралық аймағын құрайды. Осыдан мұндай көзқарас педагогиканың дербес теориялық ғылым екендігін, яғни педагогикалық құбылыстардың идеялық түйіні боларын тіпті де мойындамайды. Бұл жағдайда педагогикалық нысан ретінде əртүрлі күрделі болмыс объекттері (космос, мəдениет, саясат жəне т.б.) қабылданары сөзсіз. Ендігі ғалымдар тобы педагогиканың басқа ғылым салаларынан (психология, жаратылыстану, əлеуметтану жəне т.б.) алынған білімдерді жанама түрде пайдаланып, оқу жəне тəрбие аймағында туындайтын мəселелерді шешуге икемдестірілген қолданбалы пəн рөлін таңдады. Бұлай болғанда педагогикалық практиканың іске асуы мен өзгерістеріне тұғырлы тірек болар тұтастай теориялық негіз қалыптасуы мүмкін емес. Мұндай педагогика мазмұны педагогикалық құбылыстардың жеке тақырыптары жөніндегі кездейсоқ, жүйеленбеген, байланыссыз деректер жиынтығы күйінде көрінері екінің біріне аян. Қазіргі кезеңде ғылым мен практикаға үшінші ғылыми тұжырым өз тиімділігімен танылып отыр: педагогика- өзіндік нысаны (объекті) мен зерттеу пəніне ие салыстырмалы дербес білім саласы («Педагогика» оқулықтарының ең соңғы басылымдары: Б.Т.Лихачев, И.П.Подласый, В.А.Сластенин жəне т.б.). Педагогиканы ғылым ретінде анықтау үшін «ол нені зерттейді?» деген сұраққа жауап беру арқылы оның пәндік саласының шекарасын белгілеу маңызды. Сондықтан педагогиканың объектісі мен пәнін түсіну қажет. жүктеу/скачать 0.77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|