Педагогикалық институты аманжол күзембайұлы еркін әбіл тарихнам а
жүктеу/скачать 0.67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Самашев З.
| Байпаков К.М.Средневековая городская культура Южного Казахстана и Семиречья. А.-А., 1986; По следам древних городов Казахстана (Отрарский оазис). А.-А., 1990;Ұлы Жібек жолы және ортағасырлық Қазақстан. А., 1992.
Самашев З.Археологические памятники в зоне затопления Шульбинской ГЭС. Алма-Ата, 1987.; Археологические памятники на Великом Шелковом пути. Алматы. ҚОРЫТЫНДЫ Қазақ тарихнамасы қазір жаңа кезеңді басынан өткізуде. Ғалым– тарихшылар ізденіс үстінде. Өкінішке қарай әлемдік тарих ғылымы ХХ ғасырдың басында кірген дағдарыстан әлі шыға алмай келеді. «Айтпаса сөздің атасы өледі» дейді қазақ. Қазақ тарихнамасы әлі қалың ұйқыда, тарих ғылымын ұйымдастыратын мекемелердің әрекеті самырқау, кадр дайындау ісі тұмшаланған күйінде, үкімет әзір той–томалақ пен ешкімге не пайда бермейтін, не аброй әпермейтін конференция, симпозиум, семинар өткізуден жалықпауда. «Қазақтың тарихын қазақтың өздері қазақша жазуы керек», – дейді белгілі тарихшы Т.Омарбеков. «Қазір де мынау 20 кітаптан тұратын 10 томдық орысша жазылмақ. Осының бәріне қарап отырып, ойлайтыным, қоғам түзелмей, бізде мықты тарихшылар қалыптаспайды. Ал, мықты тарихшы дейтін біздердің сиқымыз, міне, осындай. Тарихшылардың жаңа ұрпағы қазақтың тарихын жазуы үшін оларға жағдай жасау керек», деп ойын одан әрі өрбітеді ол («Заң» газетінен, 17–қазан, 2012 ж). Тарихи зерттеулерді ұйымдастыратын Шоқан атындағы тарих және этнология, Р. Сүлейменов атындағы шығыстану, Мемлекет тарихы институттары археографиялық жұмыстар мен өткен жылдары жарық көрген тарихи шығармаларды қайта бастырумен шектеліп отыр. Шет елдерден әкелінген бай деректемелік материалдар ғылыми сараптамамен талдаудан өткізілген жоқ. Ә.Марғұлан атындағы археология институты «Мәдени мұра» бағдарламасы бойынша бөлінген қаржыны игеруден аса алмай отыр. Тарихи зерттеулер жүргізуге сөз жүзінде қомақты қаржы бөлінеді. Іске келгенде ол талан–таражға түсіп, іскер, талапты, ғылыми жұмыстың әдістерін игерген зерттеушіге мардымды ештеңе тимейді. Жарияланған конкурстың сарапшылары сол жоғарыда аталған институт қызметкерлері. Жеңетін де солар. Ал оның қортындысы айтпасада түсінікті. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары тез арада халықтың тарихи санасын қалыптастыру қажет болды. Халықтың да тарихи шығармаларға сұранысы өте жоғары еді. Не жасыратыны бар кәсіби тарихшылар, тарих ғылымындағы ақсақал ғалымдар жол таппай абдырап қалған жағдайда жас ғалымдар, жазушы, журналист әріптестеріміз қызықты–қызықты шығармаларды дүниеге әкелді. Бұл заңды құбылыс еді. Өйткені ғылым ваккумды қажетсінбейді. Осы күнгі кейбір ғалымдар оларды тарихты аңызға айналдырды деп сынайды. Олар ол кезде халықтың, әсіресе, жастардың тарихқа деген зор сұранысын өтеуге тырысты. Тарихтың білім ретінде, ғылым ретінде алдында толып жатқан мәртебелі міндеттері бар. Ұлттық идеяның да негізінде тарих жатыр. Үкімет тарихи сана қалыптастыру үшін көптеген іс–шараларды жүзеге асырды. Лайым оның пайдалы әсер коэффиценті жоғары болғай. Келешекте тарих ғылымы алдындағы мақсатын толық орындау үшін мыны төмендегі талаптарға сай болуы қажет: Біріншіден, тарихи шығармаларға жоғары талап қойылуы қажет. Кез келген қолжазба қатаң сараптамадан өтіп, тек Ғылыми кеңестің ұсынысымен, білікті маманның рұқсатымен баспаға ұсынылуы керек. Сын–пікір жазған маман да, ұсыныс енгізген Кеңес те, қолжазбаның сапасына жауапты болуы қажет. Екіншіден, шет мемлекеттердің мұрағаттары мен кітапханаларында сақталып қалған жазба архив деректерін тауып, қолға түсіруде перманентті жұмыстарды тоқтатпау керек. Өйткені, уақыт өте келе мұнан да айырылып қалуымыз мүмкін. Үшіншіден, отандық тарих ғылымын дамыту шараларының қатарында іргелі және қолданбалы зерттеулерді қаржыландыра түсу қажет. Ғылыми экспедициялар, монографиялар мен ғылыми жинақтар, журналдар бастыру қосымша қаражатты қажетсінуде. Төртіншіден, Тарихшылар Конгресі жанынан тарих ғылымы бойынша тұрақты әрекет ететін Кеңес құру қажет. Бұл Кеңес отандық ғылымның стратегиялық міндеттерін жасауда академиялық ғылымды профанациядан, дилетанттық пен кездейсоқ, кәсіпқой емес адамдардан қорғауы тиіс. Бесіншіден, бұл Кеңестің қызметіне Қазақстан тарихының Тұжырымдамасын жасау кіреді. Оның аясында мемлекеттік субсидиялар жүйесі бойынша отандық тарихты зерттеу дамытылып, Қазақстанның жоғары оқу орындары мен мектептері үшін оқулықтар, оқу құралдары мен ғылыми басылымдар дайындалатын болады. жүктеу/скачать 0.67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|