Педагогикалық институты аманжол күзембайұлы еркін әбіл тарихнам а
XVII ғасырдағы тарихи білім деңгейі. Европа ғылымындағы төңкеріс
жүктеу/скачать 0.67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Н. Коперник «Об обращении небесных сфер»
- Френсис Бэкон
- «Жетінші Генрихтың тарихи еңбегінде
- Граф Кларендонның «Бүлік тарихы», Г. Барнеттің «Үкімет туралы екі трактат», «Діни шыдамдылық туралы»
- «антикварлармыз»
| XVII ғасырдағы тарихи білім деңгейі. Европа ғылымындағы төңкеріс.
XVI ғасырда Европа қоғамында айтарлықтай өзгерістер орын алды. Экономикада, саясатта, әлеуметтік және халықтың рухани өмірінде жаңа қарым–қатынас орнықты. Адамның дүниетанымы өзгерді. Европа мәдениетінде жаңа таным принциптері қалыптасты. Ғылым қоғамға пайдалы ретінде есептеліп, оның дамуына барлық жағдай жасалды. 1543 жылы Н. Коперник «Об обращении небесных сфер» атты еңбегі жарық көрді. Міне осындай жаңалықтар ғылымдағы түбегейлі өзгерісін, немесе ғылымда төңкеріс болды деп қорытынды жасауға мүмкіндік берді. XVI–XVII ғасыр аралығында Европа тарихында жаңа дәуірдің алғашқы кезеңі деп аталады. Жаңа замандағы ғылымдар арасындағы тарихтың орнын ағылшын ғалымын, мемлекет қайраткері, философ Френсис Бэкон (1561–1626) «Новом органе или великом восстановлении наук» (1610) еңбегінде білім жүйесін қарастырды. Бұл уақытта да тарих басқа гуманитарлы ғылымдардан бөлектеніп шыға алмады. Ол көбіне антика әдебиетің зерттеушілерге көмекші ғылым ретінде қарастырылды. XVII ғасырда тарихпен айналысу модаға айналып кетті. Әдебиетшілер тарихты данышпан ой–пікірінің қоймасы ретінде пайдаланды. Өздерінің тұжырымдарын дәлелдеу үшін олар тарихқа жүгінді. Оксфорд және Кембридж университеттерін азаматтық тарих кафедрасы ашылды. XVII ғасырда тарихи білім саяси күрес практикасында пайдалана бастады. Ағылшын революциясы барысында король жақтастары және оның қарсыластары өз пікірлерін дәлелдеу үшін тарих ғылымының жетістіктерін пайдаланды. Ф. Бэкон тарих ғылымын екі бағытқа бөлді. Бірін – жетілген (совершенный), екіншісі – жетілмеген (несовершенный) деп атады. Алғашқысына ол саяси тарихнаманы кіргізді. Бұған жататындар: хроникалар, ұлы тұлғалар туралы жазылған шығармалар. Олардың негізгі дерегі – орта ғасырлық хроникалар, ауызша жеткен әңгімелер, естеліктер. Кейін көптеген авторлар ортағасырлық мемлекеттердің қоғамдық, саяси, құқықтық тарихына қалам тартып, өз зерттеулерінде жаратылыстану ғылымдарының тәжірибесін пайдаланды. Бэконның өзі 1621 жылы жарияланған «Жетінші Генрихтың тарихи еңбегінде» Ағылшын мемлекетінің тарихына арнады. Ақ розалар мен қызыл розалардың соғысы нәтижесінде, Англия мен Шотландияның бірігу процессінде үкімет басына Тюдор әулетінің мүшесі Жетінші Генрихтің келгені белгілі. Автор осы шығармасында тарихи тақырыптың дәстүрлі шекарасын кеңейтіп, оған құқық тарихының біршама материалдарын кіргізді. XVII ғасырдың екінші жартысында Британияда бірнеше саяси және тарихи трактаттар мен естеліктер жарық көрді. Онда елдегі революция, азамат соғысы, монархияны жаңалау сияқты болып өткен тарихи процестер көрініс тапты. Граф Кларендонның «Бүлік тарихы», Г. Барнеттің «Үкімет туралы екі трактат», «Діни шыдамдылық туралы» т.б. осындай шығармалар. Ал енді тарихи шығармалардың жетілмеген түрлеріне тақырыпты толық ашпайтын, үлкен бір шығармалардың фрагменті, алғашқы нұсқасы, тарихи деректер, архив құжаттары, монета, елтаңба және т.б. жатады. Міне, осындай заттарды іздеу, табу оларды жинау және коллекциясын жасайтындар өзін «антикварлармыз» деп атайды. «Антиквар» (латынша–көне). Бэконның пікірінше антикварлар, кейде оларды «эрудиттер» деп атайды, тарихшыларға материал дайындайтын, көне заман жәдігерлерін қорғап – сақтайтын адамдар болып есептелді. Антикварлардың өздері де нағыз тарихшы ретінде тарихи шығарма жазуға талаптанбады. Олар мұндай шығарманы тек қана жазушылар ғана өмірге әкеледі деп есептеді. Сондықтан жазушыға қажет деректерді талдау әдістерін жетілдіруді, олардан неғұрлым мол ақпарат алу жұмыстармен айналысты. жүктеу/скачать 0.67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|