Аврелий Августин (354 –430) – көне рим философы, христиан теологы, 395 жылдан бастап Гиппон епископы. «Құдай қаласы туралы» енбегінде белгілі «ұғыну үшін сенемін, сену үшін ұғынамын» формуласын негіздейді. Кітапта адамзат тек екі қаланың ғана азаматы болуы мүмкін. Бірі–Құдай қаласы, екіншісі–Жер қаласы. Бірінші қала тұрғындары тек құдай заңымен өмір сүреді, ал екіншісінікі құдайдан бас тартқан өр көкірек адамдар орнатқан заңға бағынады. Қалалардың қай мемлекеттекі екендігі айтылмайды. Қалалардың азаматтарының айырмашылығы олардың ішкі қасиеттерінде. Ертеңгі келесі өмірде құдай алдына барғанда әр адам өз ісіне жауап береді. Қай қалада өмір сүру әр адамның өзіне байланысты. Құдай екі қаланың да тұрғындарын бақылап отыр. Әр адамның тағдыры кесулі. Міне осы тұжырым келешекте христиан дінінің кальванизм бағытына негіз болды.
Кітап Римді вестготтар жаулап алғаннан кейін 413–427 жылдары жазылды. Бұл оқиға Августинге үлкен әсер етті. Мемлекеттік құрылыс тұрақсыз дейді автор, ал рухани жағынан берік адамдар бірлестігі мәңгілік. Мемлекеттік құрылым да құдайдың құдіретімен ел ішінде тәртіп сақтау үшін орнайды. Сондықтан адамдар заңды орындауға міндетті. Авугустиннің екінші көтерген мәселесі құдайға сенбейтіндермен күрес. Ол шіркеудің еретиктерге қарсы қуғын–сүргін саясатын негіздеуге тырысады.
Қорыта айтқанда, Аврелий Августин «Құдай қаласы жөнінде» өз шығармасында қарама – қарсы екі әлемнің: Аспан қаласы мен Жер қаласының күресіне арналған. Библияда негізделген адамзат тарихының моделін одан әрі дамыта отыра Ол қоғамның дамуы табиғаттан тыс, тылсым күште деген тұжырымға келеді. Яғни, адамның өмірі, оның қоғамдағы қызметі бір құдайдың қолында. Жалпы тарих дегеніміз – жақсылық пен жамандықтың, діншілдер мен күнәқорлар арасындағы күрес. Августин және оның жақтастары тарихтың жетер шегі бар деп есептеді. Күнәқорлар жеңілген күні тарих та өз мақсатына жетеді.
Достарыңызбен бөлісу: |