Пәні бойынша оқыту бағдарламасының титулдық парағы (syllabus)

Сабақтың мақсаты: тірек-қимыл жүйесінің дамуын және бұзылуының алдын алу шараларын анықтау

Қажетті материалдар: плакаттар, конспекттер, студенттердің табандарының іздері

1. 
   Дене бітімі қалыптасуы.
   
2. 
   Көкірек клеткасының деформациясы.
   
3. 
   Жалпақтабандылық. Тұру, отыру, жүру кезінде дененің дұрыс қалпын сақтау.
   
4. 
   Жиһаздарға, шеберханаларға қойылатын гигиеналық талаптар.
   

Литература [1-13]

Сабақтың мақсаты: қанның жас ерекшеліктері туралы білімді бекіту және қан топтарын анықтау

Қажетті материалдар: плакаттар, тонометр, таблицалар

1. 
   Жасөспірімдердің артериалық қан қысымың өлшеу.
   
2. 
   Қанның систолалық және минуттік көлемін есептеу жолымен анықтау.
   
3. 
   Адам қанның топтарың және резус-факторын анықтау.
   

Литература [1-13]

Сабақтың мақсаты: тыныс алу органдарының жасқа сай ерекшеліктерін және тыныс алу жолдарының аурулардан алдын алу шараларын қарастыру

Қажетті материалдар: плакаттар, кодопленкалар

1. 
   Спирометрия.
   
2. 
   Тыныс алуды ерікті реттеудің жас ерекшеліктері. Тыныс алудың типтері.
   
3. 
   Тыныс алу жүйесі аурулардың алдын алу шаралары.
   

Литература [1-13]

Сабақтың мақсаты: ас қорыту жүесінің және тамақтағы заттардың рационда алатын орнын анықтап білу

Қажетті материалдар: плакаттар, кодопленкалар, таблицалар

1. 
   Сілекей ферменттерінің көмегімен крахмалдың ыдырауына тәжірибе жүргізу.
   
2. 
   Асқазан сөлінің даму деңгейін бағалау жолдары.
   
3. 
   Тамақтану нормасы.
   
4. 
   Тамақтанудың тәртібі мен реті.
   

Литература [1-13]

Сабақтың мақсаты: сыртқа шығару органдарының гигиенасын және жарақаттаңған кезіндегі алғашқы көмек туралы ұғымды еңгізу

Қажетті материалдар:

1. 
   Теріге күтім жасау жолдары.
   
2. 
   Шаш пен тырнақ гигиенасы.
   
3. 
   Шаңғы тебу, коньки мен шанада сырғанау үшін жел жылдамдығы мен ауаның теріс температурасына төзімділік шегі.
   
4. 
   Күю мен үсу кезіндегі дәргерге дейінгі алғашқы көмек.
   

Литература [1-13]

Адам анатомиясының жасқа сай ерекшеліктерінің мазмұны және басқа ғылымдармен байланысы; оқу-тәрбие жүмысындағы маңызы. Қимыл әрекеті-ағзаның салауатты өмір салтының, жүмыс қабілеттілікті арттырудың, ұзақ өмір сурудің қажетті шарттары. Ағзаның даму кезендері. Тіршілік жағдайының балалар мен жасөспірімдердің өсуіне, дамуына тигізетін әсері.

ОЖЖ- нің қызметі, оның эволюция процесінде дамуы. Жүйке орталықтары арқылы қозудың өту ерекшеліктері (бір бағытты өткізу, баяу өткізу, қозудың жинақталуы, тасымалдануы және ырғақ шарттары). Ми бағанасының торлы қүрылымы (ретикулярлы формация), оның белсендіретін және тежейтін әсерлері. Мишыктың қызметі, оның қимыл қызметін реттеудегі маңызы. Қыртыс асты ядролар қызметі (жолақ дене және солғын ядро). Қимыл кызметін реттеудегі ми қыртыс аймақтарының маңызы. Балалардағы жөне жас өспірімдердегі жүйке процестерінің бағдарлануы.

Бірінші және екінші сигналды жүйелері. Эмоциялар. Ой әрекеттерін (Н.П. Бехтерев) кодпен хабарлаудың физиологиялық механизмдері. Еліктеудің, ойда сақтаудың және шартты рефлекстердің үйрену үшін маңызы. Мидың шығармашылық қызметінің жоғарғы формалары. Әртүрлі факторлардың әсерінен балалар мен жас өспірімдердің жоғары жүйке жүйесінің өзгерістері. Бала тілінің дамуы. Ес, бала есінің дамуы. Эмоция және оның себептері. Ұйқы, оның физиологиялық негіздері мен жас ерекшелігі.

Тепе-теңдік талдағышының рецепторлары және қабылдау механизмі. Тепе-тендік - моторлы; тепе-теңдік маңайлы; моторлы және тепе-тендік - вегетативтік рефлекстер. Тепе- тендік аппаратының дене күйі статикалық және статокинетикалық рефлекстердің пайда болуындағы маңызы. Қимыл белсенділігінің проприорецептивті талдағыштар дамуын жетілдірудегі маңызы. Балалар мен жас өспірімдер сенсорлық жүйелерінің даму ерекшеліктері. Егде жастағы адамдардың талдағыштар жүйесі кызметінің (көру, есту, бұлшық ет сезімі, тері сезімталдығы) өзгеруі.

Жалпы бейімделу синдромы, олардың кезендері. Стресс және бейімделу. Жедел бейімделу реакцияларының ұзақ өтуіндегі жүйкелі-құрылымды іздің қалыптасуындағы ішкі сөлініс бездерінің маңызы. Бала организміндегі бездердің дамуы, қалыптасуы.

Баланың тірек-қимыл жүйесінің маңызы, құрылысы, қызметі. Баланың сүйектерінің ерекшелігі. Баланың белсенді қозғалыс жүйесі. Баланың қимыл-қозғалыстарының дамуы.

Жүрек автоматизмі және өткізгіштік жүйесі. Баланың қан жүйесінің морфо-физиологиялық ерекшеліктері. Қанның мөлшері мен құрамының жасқа байланысты өзгерістері. Жұмыстық гиперемия және оның механизмдері.

Лимфа жүйесінің жалпы құрылысы. Тыныштық күйде және бұлшық ет жүмысы кезінде лимфаның түзілуі, құрамы және тасымалдануы.

Бақылау түрі: конспект, тестілеу, ауызша сұрау
СӨЖМ № 8 Тыныс алу органдарыныњ жас ерекшеліктері

Тыныс алу биомеханикасы. Тыныс алудың оттекті құны (жүмысы). Ағзадағы газдар алмасуы және тасымалдануы. Артериалық, веналық қандардағы және үлпалардағы газдар қысымы. Диффузия - әкпедегі және ұлпалардағы газдар алмасу механизмі. . Жүмыс істеп тұрған бұлшық еттердің механорецепторларынан және шеткі рецепторлардан тыныс алу орталығына әсері Тыныс алудың жас ерекшеліктері.

Ac қорыту физиологиясын зерттеудегі И.П.Павловтың және оның мектебінің еңбектері. Ac қорыту жолының әртурлі бөлімдеріндегі: ауыз қуысындағы, асқазандағы, он екі елі ішектегі, тоқ және тік ішектердегі астың қорытылуы. Қуысты және қабырғалық ас қорытылуы туралы түсінік. Ас қорытудың маңызы. Ауыздағы ас қорту және оның жас ерекшеліктері. Қарында астың қорытылуы және оның жас ерекшеліктері. Ішектегі ас қорыту.

Сыртқа шығару процестерінің жалпы сипаттамасы. Несептің түзілуі және құрамы. Бүйрек қызметін реттелуі. Бала бүйрегінің құрылысы және қызметінің ерекшелігі. Энурез, оның түрлері мен себептері. Терлеу және оның сыртқа шығару қызметінің маңызы.

Дәріс және тәжірибелік қатынасу (семинарлық, зертханалық, жеке, студийлық) 0-100 баллмен бағаланады.

Сабақты жалпы қорытындылауы тест түрінде аяқталады, бұл барлық өтілген материалдарды қамтиды. Емтиханға жіберілуді алу үшін студент келесідей пән бойынша қамтылатын міндеттерді атқаруы қажет:

Әрбір тапсырма 0-100 баллмен бағаланады.

Жіберілу рейтингі орташа арифметикалық барлық тапсырмаларды ағымдағы сабақтардағы орындалған түрі бойынша есептеледі (дәрістерге қатысу, үй тапсырмалары, СӨЖ тапсырмалары, тәжірибе және т.б. тапсырмалары, межелік бақылау).

Жұмыс оқу бағдарламасындағы барлық орындалған тапсырмалары бойынша (барлық зертханалық жұмыстарды орындау және тапсыру, СӨЖ бойынша тапсырмаларды орындау мен тапсыру), курстық жобаны қорғаудан оң баға алуынан және жіберілу рейтингі 50 баллдан кем болмаған студент қорытынды бақылауға (ҚБ) жіберіледі.

Студенттердің оқу жетістіктерінің деңгейі әр бір пән бойынша, соның ішінде МЕ қорытынды бақылауынан, қорытынды бағамен анықталады, ол ЖР мен ҚБ есебімен есептеледі.

Қ = ЖР*0,6 + ҚБ*0,4

Салмақтық үлесімі әр жыл сайын университеттің ғылыми кеңесімен бекітіледі және ЖР 0,6-дан, ал ҚБ 0,3-тен кем болмауы керек.

КЖ/КЖ комиссия алдында қорғалады. Бағасы көрсетілген жұмысы бойынша және жетекшісінің пікіімен қаралып есептеледі.

Қорытынды бақылау пән бойынша студенттің оң бағасымен және жіберілу рейтингісімен есептеледі.

1. 
   Тұрмыстық құрал-жабдықтардың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі экологиялық талаптар.
   
2. 
   Қалдықтарды жоюдың және тасымалдаудың зиянсыз әдіс-тәсілдері.
   
3. 
   Қазақстанның өнеркәсіп орындары және оларға қойылатын экологиялық талаптар.
   

Рефератты орындау үшін материалдар ұсынылған әдебиеттерден алынады. Орындауға 1-2 апта уақыт беріледі. Реферат көлемі қолмен жазылса 10-15; компьютерде 10-12 бет болады. Компьютерде жазғанда текстің беттегі иллюстрациялар, таблицалар А-4 өлшемді бетте жазылуы тиіс. Тексті тергенде сол жақ 30 мм, оң-10, жоғары 20, төмен 20 мм-ден кем емес; шрифт көлемі 14, болуы керек, нөмерлеу оң жақ жоғары бүрышында нүктесіз қойылады.

Баға қою үшін рефератқа қойылатын талаптар:

1. Тақырыпты құрастыру дәрежесі

2. Ғылым әдебиетті қамту

3. Рефератты жазудың теориялық дәрежесі

4. Ғылыми негізде дұрыс қорытынды жасау

Студент дәріс сабақтарына міндетті түрде қатысуы тиіс. Сабаққа қатысу әр бір сабақта белгіленеді (сабақтың басында немесе аяғында). Егер белгілеу кезінде студент болмаса, бұл деканаттың қарастыруымен қаралып түсініктеме қағазымен беріледі. Сабақта 2 рет қана жоқ болуы жіберіледі. Сабаққа екі рет қалып келу, бұл бір рет жоқ деп есептелінеді. Егер де екі реттен жоқ болса, бұл әкімшілдік шешім сұрағымен қарастырылады. Дәрісте басқа топтың студенттеріне отыруға тыйым салынады.

Тапсырмаларды дәл уақытында тапсыру қажет. Ең соңғы кезі емтиханға дейін 3 күн қалғанда қабылданады. Осы аталған тапсырмалардың барлығы егер тапсырылмаса, студент емтиханға жіберілмейді.

Тақырыптарды қайталау және өткен материалдарды қамтуы әр кезде қаралып отыруы керек. Оқу материалдарын меңгеруі тестпен немесе коллоквиуммен қаралып бағаланады. Тестілеу кезі студенттерге айтылмай қабылдануы мүмкін.

Негізгі:

1. 
   Спорттық морфология негізіндегі тәнтану. Жүмашева С.К. Алматы, Республика, 1994.
   
2. 
   Анатомия человека. Иваницкий М.Ф. Томдар 1-11. М., ФиС, 1965, 1966.
   
3. 
   Анатомия человека. Привес М.Г. Л. Медицина, 1969
   
4. 
   Атлас анатомии человека. 3 том. М. Медицина, 1974.
   
5. 
   Анатомия человека. Учебник для студентов институтов физической культуры. Под ред. Козлова В.И. М., ФиС, 1978
   
6. 
   Анатомия человека. Методическое указание для студентов заочного обучения. Гладышева А.А. М., 1980
   
7. 
   Анатомия человека. Учебник. Под. ред. Гладышевой А.А, М., ФиС, 1984.
   
8. 
   Анатомия пөнінің төжірибелік сабақтарға арналған өдістемелік нүсқаулар. Юмашева С.К., Алматы, 1993.
   
9. 
   Анатомия человека. Сапин М.Р., Брыскина З.Г. Учебное пособие. М., Просвещение. 1995.
   
10. 
    Адам анатомиясы. Керимбеков Е.Б.Алматы, Рауан, 1992.
    
11. 
    Адам анатомиясы. Рақышев А. Алматы, Білім 1995.
    

13 Методические указание к лабораторным занятиям по анатомии

14. Практикум по анатомии человека 4.1. (М., ФиС, 1969.