Почвоведение и агрохимия
жүктеу/скачать 4.83 Mb. Pdf көрінісі
|
| Деградация и охрана почв
Почвоведение и агрохимия, №4, 2020 деректер бір географиялық проекцияға сәи кестендіріледі. Жерді қашықтықтан зондтау де- ректері. Ғарыштық суреттер каталогқа сәи кес вегетация кезеңіне саи келеді. Орташа рұқсаттағы жерсеріктерден алынған мәліметтер (Landsat 8, Sentinel 2, Modis TERRA) - жерсеріктік зерттеу мақсатында (деградация дәрежесін анықтау және көпбұрыштарды егжеи - тегжеи лі жіктеуді жүргізу, содан кеи ін жер мен ғарыш туралы ақпаратты тексеру). Векторлық мәліметтер. Тақы- рыптық қабаттарда қажетті атрибут- тық ақпараты бар тақырыптық карта- ларды цифрландыру туралы мәлімет- тер бар. Дала зерттеулерінің деректері GPS қабылдағыштан көпбұрышты ны- сандар түрінде енгізіледі және далалық күнделіктер мен бланкті атрибуттық ақпараттармен жаңартылады. б) Жерді қашықтықтан зондтау әдістері. Топырақтың деградациялану ошақтарын анықтау және бағалау үшін спутниктік суреттерді өңдеу әдістемесі. Есептеу әдісі топырақтың дегра- дациясын бағалауға арналған екі спек- тралды индексті (LDI-NDVI, LDI-TCW) қолдануға негізделген. Қазақстандық жаи ылымдар жағдаи ында бұл ин- декстер жоғары ақпараттық мазмұны бои ынша аи тарлықтаи ерекшелен- беи ді. Олардың негізінде жасалынған спутниктік суреттерге негізделген деградация ошақтарын есептеу әдісі өсімдік жамылғысының табиғаты мен динамикасы (NDVI арқылы), жердің ылғалдылығы (TCW), жерсеріктік беи - ненің қызыл каналындағы беттің жа- рықтылығы сияқты параметрлерді ес- кереді, мұнда ашық топырақтар ең жоғары жарықтық сипаттамаларына ие. Есептеудің осы әдісін әртүрлі аумақтарда зерттеу Landsat 8, Sentinel 2, Modis TERRA спутниктік деректерінде суреттің уақытына немесе жылына қарамастан кескіндерде анықталатын топырақ жамылғысы үнемі тозған жер- лерді анықтаи тын индекс мәндерінің белгілі бір ауқымы бар екенін көрсетеді. Сонымен қатар, топырақ жамылғы- сының маусымдық өзгерістері сипат- талатын, мысалы, уақытша су объекті- лерінің жағалауы мен табанының кебуі сипатталатын бірқатар көрсеткіштер анықталды. Топырақ-өсімдік жамылғысының деградациясы - өсімдіктер биомасса- сының және жалпы біркелкі жамылғы- ның азаюы, топырақ жамылғысының тықырлануы табиғи немесе антропо- гендік факторлардың әсерінен болады. Жер бетінің негізгі кластарын бөлектеу үшін спутниктік суреттерді өңдеу әдістемесі: Деградацияны анық- тау үшін осы сыныптың көрінетін және инфрақызыл спектрлерінің минималды және максималды сіңімділігі бар толқын ұзындығын ескере отырып жасалған арнаи ы спектрлік жарықтылық көрсеткіштері қолданы- лады. Есептеу үшін паи даланылатын негізгі спутниктік көрсеткіштер: - NDVI (нормаланған әртүрлі өсімдіктер индексі); - SAVI (топыраққа баи ланысты түзетілген вегетативті индекс); - BareSoilIndex (тықырланған топырақ индексі); - SalinityIndex (тұздылық индексі) - Top-SoilGrainSizeIndex (Құм фрак- циясының индексі). Жоғарыда аталған индекстерді ескере отырып, беткі қабаттың келесі түрлері бөлінеді: - өсімдік жамылғысы тығыз, си- рек, орташа, төмен, суға жақын, қамыс; - топырақтар (балшықты, құмды, тақырлар және сортаң топырақтар); - тықырланған топырақтар (әлсіз, орташа, күшті); - су, батпақтар, таяздар. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛҚЫЛАУ Гүлшат зерттеу нүктесі Қарағанды облысы, Балқаш ауданының аумағында. Аи мақ шөлеи т. Рельеф әлсіз |