Сепаратор құрылымы және сүтті сепарациядан өткізу (Сепараторды жасап

Шаруашылықта аусыл, бруцеллез, желінсау сияқты аурулар байқалғанда, 
ацидофилин мен айран әзірленетін сүтті міндетті түрде пастеризациялайды. Ал сүтті 
пастеризациялаған жағдайда, бұл ӛнімдерге кейбір ұнамсыз процесстердің әсер етуі, 
сӛйтіп, кейбір бактериялардың, әсіресе, ішек таяқшасы, май қышқылдары тобындағы 
бактериялардың тіршілік әрекетіне кедергі келтіруі мүмкін.
Сүтті пастеризациялаудың үш түрлі режимі бар:
ұзақ пастеризациялау – мұнда сүтті 63-65 градус температураға дейін ысытады да, 
осы температурада 30 минуттай ұстайды;
қысқа уақытта пастеризациялау – мұнда сүтті 72-75 градус температурада 15-20 
секундтай ысытады; 
тез пастеризациялау – мұнда сүтті 85-90 градус температурада жылдам ысытып 
алады.
Ұзақ пастеризацияланғанда сүттің физикалық-химиялық қасиеттері мүлде дерлік 
ӛзгермейді: витаминдердің кӛпшілігі сақталады, ферменттер аздап қана бұзылады, 
белоктар мен минерал тұздары ешбір ӛзгермейді. Сүтті бұлайша пастеризациялаудың 
тиімділігі қанағаттанарлықтай, сүттегі бактериялар едәуір азаяды.
Тез пастеризацияланғанда сүттің дәмі ӛзгереді, белок пен минерал тұздары да 
ӛзгеріске ұшырайды, ферменттер бұзылады, витаминдар аздап кемиді.
Қысқа уақытта пастеризацияланғанда сүттің физикалық-химиялық қасиеттері 
жоғары температурада пастеризацияланғанға қарағанда онша ӛзгеріске ұшырай қоймайды.
Сиырды қорада баққаннан гӛрі, жайып баққанда сауылған сүттегі микрофлоралар 
ысыту арқылы едәуір жойылады. Бұлай болатын себебі, сиырды қорада баққанда сүтке әр 
түрлі бактериялар, негізінен қи ұнатқандары арқылы түседі. Мұндай бактериялар жоғары 
температурада ысытуға едәуір тӛзімді келеді. Ал сиырды жайылымда баққанда, сүтте 
кӛбінесе ӛсімдікте тіршілік ететін бактериялар болады да, пастеризацияланғанда бұл 
бактериялар түгелдей дерлік жойылады.
Пастеризациялаудың ойдағыдай болуы сүттің механикалық ластану дәрежесіне 
байланысты. Қысқа уақытта пастеризацияланғанда механикалық қоспалардың барлығы 
қажетті температураға дейін ысып үлгермейді де, ондағы бактериялар тірі қалуы мүмкін. 
Сондықтан пастеризациялар алдында сүтті мұқият тазартқан жӛн.
Шаруашылық жағдайында кӛбінесе ұзақ пастеризациялауды қолданады. Ол үшін 
су жылытқыш қазанды пайдаланады. Қазандағы судың деңгейі сүт құйылған ыдыстың 
деңгейінен 2-3см жоғары болуы тиіс. Пастеризациялау жұмысы аяқталғанша сүтті 
піспекпен араластырып отырады. Сүттің температурасын таза термометрмен ӛлшей 
отырып, 63-65 градусқа жеткізіп, сол температурада 30 минуттай ұстайды.
Пастеризацияланған сүтті таза жуылған салқындатқышқа немесе су құйылған және 
мұз салынған бассейндегі флягаларға қотарып, 10 градус температураға дейін дереу 
салқындатады.
Ұзақ пастеризациялауға ваннаны (ВОП) пайдаланады. Мұндай ванна сыйымдвлвғв 
600л және одан да кӛп цилиндрлі екі қабырғалы қазаннан тұрады. Қабырға аралығына 
келген бу суды, содан кейін ішкі резервуардағы сүтті жылытады. Резервуардағы сүтті 
жетек арқылы жұмыс істейтін араластырғыш арқылы шайқайды.
Қысқа уақытта және тез пастеризациялау үшін конструкциясы әр түрлі үздіксіз 
жұмыс істейтін пастеризаторды пайдаланады.
Жаппай пайдаланылып жүрген пастеризаторлар – бірі-біріне қарама-қарсы 
орнатылған екі цилиндрлі резервуар. Олардың қабырға аралықтары жұмыс кезінде бумен 
толтырылады. Сүт құйылатын ішкі резервуарда ығыстырғыш барабан бар. Сүт 
резервуарға астыңғы жағынан құйылады. Барабан тез айнала отырып, сүтті жылытылған 
қабырғаға ығыстырып әкеледі де, сол мезетте оны аз-аздан сыздықтатып ағыза отырып, 
жоғары патрубкаға айдайды. Пастеризациялайтын температураны реттеп отыру үшін 
будың күшін немесе сүттің келуін ӛзгертіп отырады.

Мұндай пастеризаторлардың жұмыс ӛнімділігі – сағатына 600л және одан да 
кӛбірек.
Сүт ӛнеркәсібінде бірнеше қабатты пастеризаторлар қолданылады, кейде оны жылу 
алмастырғыш деп атайды. Мұнда пастеризаторда ең кем дегенде үш секция бар. Оның 
біріншісінде – сүт бумен пастеризацияланады, ал ыстық су екінші секцияға құйылып, 
ӛзінің біраӛ жылуын пастеризаторға қарай баратын суық сүтке береді. Екіншісін – 
регенеративті секция деп атайды. Үшінші секцияда сүт тұзды сумен салқындатылады.

жүктеу/скачать 229.15 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: