ҚҰрастырушылар: Мусатаева Г. Т., Конуспаева А. Т. Компьютерлік жүйелер интерфейстері: 5В070400 Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету мамандығының студенттері үшін дәрістер жинағы. Алматы: аэжБУ, 2013
жүктеу/скачать 193.65 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 14 дәріс. Компьютерлік иерархиялық жүйенің ақпараттық өзара қатынас интерфейсі
| Көрсеткіштер. Графикалық жүйелер әдетте маустың немесе жұмыр манипулятор түріндегі координаттық - сілтеуіш құрылғылардан тұрады.
Координаттық - сілтеуіш құрылғы деп пайдаланушы енгізуді осы құрылғы көмегімен жүзеге асыра алатын экрандағы орынды түсінеміз. Көрсеткіш - ол графикалық символ. Координаттық - сілтеуіш құрылғыға жүйеге кірудің орынын көзбен шолу арқылы көрсетеді. GUI интерфейсте қолданылатындар көрсеткіштер, бағыт түріндегі жүйелік көрсеткіштен, графикалық қайта түйісу және І - бейнелі немесе бөренелік көрсеткіштен тұрады. Тікелей бақылау. GUI интерфейсінің ең маңызды қасиеті - тікелей бақылауда болып табылады. Ол пайдаланушыға көрсеткіштің көмегімен нысандармен өзара қатынаста болуға мүмкіндік береді. Мысалы, маустың көмегімен терезенің экрандағы орнын ауыстыруға болады. Терезе тақырыбы жолына көрсеткішті орналастырып, маустың батырмасын басып ұстап, маусты да жылжытып отырамыз. Мәзір немесе баламаларды таңдаудың көмегімен орындалатын әрекеттерді, тікелей бақылауды қолдана отырып орындауға болады. Мысалы, көптеген жүйелерде құжат пиктограммаларын жұмыс үстеліндегі принтер пиктограммасына тасу нәтижесі - құжатты баспаға шығару болып табылады. Тікелей бақылау арқылы орындалатын әрекеттерге Move (орын ауыстыру), Copy (көшіру), Delete (өшіру), Link (байланыстыру) операциялары жатады. Басқада қасиеттер. GUI - интерфейске тән басқада жұмыс әдісіне - айырбастау буфері, пернелердің қиыстырулары, мәзірде және сұхбатта үдейтін пернелер, сонымен қатар маус - пернелердің өзара қатынасының қосымша мүмкіншіліктері жатады. Бұл механизмдер пайдалы болғанына қарамастан, GUI-интерфейстің маңызды қасиеттері ретінде қарастырылмайды. GUI-интерфейсі қолданбалықтың жоғары дәрежесіне кепілдік бермейді. Бірақ дұрыс деңгейде жобаланған GUI-бағытталған бағдарламалық қосымша, пайдаланушы жұмысының тиімділігі жағынан, оның графикалық емес аналогынан асып түсуі мүмкін. Пайдаланушылық - интерфейс (WUI). Негіздік WUI - стиль (Web User Interfase) иерархиялық құрылым мәзіріне ұқсас. Оны пайдаланушылар гиперсілтемелерді қолданудан басқаларын, графикалық емес интерфейс ортасында жұмыс істеу тәжірибесінен біледі. Қажетті навигация мәтіндік немесе көзбен шолу гиперсілтемелерді пайдалану арқылы, бір немесе бірнеше қосымшалардың шеңберінде орындалады. Гиперсілтемелердің құрылымына байланысты WUI интерфейсі шеңберінде, навигация қосымшасы, Web–парақтарды қосымша иерархиясында бір терезенің ішінде бір рет көрсетеді. WUI - стилі қолданатын қосымшаның негізгі ерекшеліктері төменде келтірілген: - хабар әдетте бір терезеде беріледі. Ол броузер деп аталады, бірақ мәліметтерді қосымшада көрсету үшін бірнеше броузер терезесін қолдануға болады; - броузер Web - қосымшаны мәзірмен қамтамасыз етеді; - әрекеттердің таңдауы шектелген, себебі міндеттерге қатынасты қамтамасыз ететін мәзірдің, қосымшамен өзара қатынасы күрделі; - Web–парақ арнайы, кездейсоқ шығып қалатын мәзірді ашу үшін, клиенттік облысқа ішкі бақылау жүргізе алады; - арнайы мәзірді жасау, қосымша бағдарламалау жұмыстарын талап етеді; - клиенттік облыстың дәстүрлі пиктограммалары жоқ; - көптегендер қосымшалар графикті және анимацияны эстетикалық немесе навигациялық мақсаттарда қолданады; - броузер және оның қосымшалары WEB-парақтардағы графиктердің өшу мүмкіндіктерін қанағаттандырады, сондықтан бізге тек мәтіні көрінеді; - көрсеткіштің сүйеуі негізінен маус батырмасын шерту арқылы немесе навигациялық сілтеулерді таңдау арқылы іске асырылады. “Drag and drop” технологиясы, белгілі ортадағы арнайы бағдарламалаудан басқа жерлерде, қолданылмайды. 2 батырмасының және маустың істейтін функциялары шектеулі. Навигация. Гиперсілтеулерді немесе WUI-интерфейсінің функциялары арқылы орындалатын іздеу механизмін қолдану арқылы бір парақтан келесі параққа көшу. Пайдаланушы кездесетін парақтар сол немесе басқа WEB-түйіндер арқылы пайда болады. WEB-броузер WEB-түйіндерде орын ауыстыру және WEB-түйіндер шегіндегі Back (Артқа) және Forward (Алға) батырмаларының базалық мүмкіндіктерін іске асырады. Сол және басқа WEB-түйіндердегі бір парақтан келесі параққа көшу навигациясы гиперсілтеулерді, WEB-түйіндердің сұлбаларын, батырмаларды және навигациялық панельді қолдану арқылы орындалады. WEB-парақтың негізгі мәні WEB-түйіндерге навигациялық құрылымды қолдану арқылы қажетті мәліметтерді қамтамасыз ету болып табылады. WEB-парақтар бір немесе бірнеше шексіз өрнектер мен түрлі-түсті графикалық элементтердің үйлесімді конструкциясы арқылы құралады. WUI-қосымшалары GUI-қосымшаларына қарағанда пайдаланушы арқылы шақырылмайтын шексіз элементтерден тұрады. WUI-интерфейсінің компоненттері. WUI-интерфейсінің кең таралған компоненттеріне баннерлер, навигациялық панельдер және әртүрлі әдістермен реттелген визуалдық немесе мәтіндік гиперсілтеулер жатады. Және де анимацияларға, графикаларға және түстерге қолданылатын әрекеттер орындалады: 1) баннер – WEB-парақтардың жоғарғы бөлігінде көрінетін визуалдық тақырып; 2) навигациялық панель – мәліметтерге рұқсат етуді қамтамасыз ететін гиперсілтеулерді таңдаудың нұсқалары; 3) гиперсілтеулер – келесі парақтың мәліметін көрсететін немесе суреттің фокусын басқа облысқа ауыстыратын таңдау нұсқалары; 4) броузер – типтік броузер тақырыптан, экран шеңберінде көрінетін навигациялық панель облысынан тұрады; 5) каталог – нәтиже табылғанша қосымша іздеу нұсқалары арқылы навигация үшін қолданылатын гиперсілтеулерді таңдау нұсқаларының тізімі; 6) іздеу және іздеу нәтижесі – пайдаланушы мәтінді іздеудің критерийлерін енгізетін және таңдайтын бір немесе бірнеше басқару элементтері. Іздеу нәтижелері сол немесе басқа WEB-броузер терезелерінде көрсетіледі; 7) құжат – WEB-құжат қосымша көздерге сілтеулері бар мәтіндік ақпарат немесе ақпаратты ашық түрде көрсету; 8) жазбалар кітапшасы – кейбір WEB-түйіндер мәліметтерді ұйымдастыру үшін қолданылатын метафора түріндегі визуалдық кітапша. Навигациялық панельден айырмашылығы таңдау нұсқалары аз мөлшерде болу ғана. Қалталық құрылғылардың пайдаланушылық интерфейсі (HUI). Қазіргі кезде компьютерлердің екі PDA (Personal Digital Assistant-жеке цифрлық ассистент – кейбір арнайы функцияларды орындауға арналған қалталық компьютер) класы белгілі – біріншісінде кәдімгі GUI-стиль, екіншісінде GUI-интерфейсінің ішкі жиыны қолданылады. Пайдаланушының мәліметтерін енгізу үшін қалам және сенсорлық экраннан тұратын ишараттық (жестикуляция) стиль қолданылады. Әдетте, мұндай құрылғылардың экрандары өте кішкентій болады. PDA дисплейінің әрбір ауданы үстелдік және ықшам жүйелер үшін қолданылатын GUI-қосымшаларының терезелерінен кіші. PDA үшін негізінен үстелдік немесе ықшам компьютерлерге арналған GUI-бағытталған бағдарламалар қолданылады. HUI-интерфейсі GUI-интерфейсінің кейбір мүмкіндіктерін қамтамасыз етеді, атап айтсақ пиктограмма, мәзір және көрсеткіштің қалпы. HUI-интерфейсі үшін жалпы стильді SIMP-стиль деп атауға болады (Screen – экран, Icon – пиктограмма, Menu – мәзір және Pointer – көрсеткіш). Осы арқылы GUI-интерфейсінің көптеген қасиеттері қамтамасыз етіледі, олардың кейбірі төменде көрсетілген. Пиктограммалар көптеген PDA-ларда қолданылады. Олардың мүмкіндіктері көрсету құрылғысының түріне сәйкес өзгереді. Пиктограммалар GUI-интерфейсіндегі секілді нысандарды, белгілерді және әрекеттерді ұсыну үшін қолданылады. Мәзір қатарлары және де мәзірдің өзі талап ету арқылы көрінеді және осындай компоненттерге сай қасиеттерге ие болады. Қалам бір шерту секілді көрсеткіш ретінде жұмыс істейді. Сұхбаттар шақырылып жатқан нысандарды жауып тұратын терезелерде көрсетіледі. Мұндай терезелер GUI-терезелердің стандартты безендірулерін қабылдай алмайды. Олардың орнын ауыстыруға немесе өлшемдерін өзгертуге болмайды. Кейбір PDA-ларға пернетақтаны қосуға болады, бірақ пайдаланушы қалам мен көрсеткіштердің бірге жұмыс істеуін үйрінуі қажет. Кейбір командаларды GUI-интерфейсінің командаларды тез таңдау пернелеріне эквивалентті «ишараттық» пернелер комбинациялары арқылы орындауға болады. HUI-бағытталған қосымшалардың негізгі мәселелері төменде келтірілген. - Пайдаланушының мәлімет енгізулеріндегі талап етуді оңайлату. - Дисплейдің шектелген ауданын қолдану. Командалық қатардың графикалық емес пайдаланушылық интерфейс (Command Line Interface – CLI). Бұл интерфейс қосымшалармен жиі жұмыс істейтін дайындалған пайдаланушыларға арналған. Пайдаланушы қатаң белгіленген ішкі құрылымы бар командалар арқылы қосымшалармен жұмыс істейді. Командалар коды осы командалар арқылы орындалатын қосымшалардың функциясын теңестіреді. Командалар коды функцияның аталуын көрсетеді және түсінікті тілдегі сөздер арқылы немесе қысқартылған түрде жазылады. Командалар пайдаланушыға жүйенің сауалдарына жауап беріп отырудың орнына, лезде керекті функцияны өзгешеліктерін анықтауға мүмкіндік береді. Бақылау сұрақтары: 1) Пайдаланушы интерфейстері қандай кластарға бөлінеді? 2) GUI-ді қолданудың қандай ерекшеліктері бар? 3) WUI-ді қолданудың қандай ерекшеліктері бар? 4) HUI-ді қолданудың қандай ерекшеліктері бар? 14 дәріс. Компьютерлік иерархиялық жүйенің ақпараттық өзара қатынас интерфейсі жүктеу/скачать 193.65 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|