Республиканский научно-методический журнал «Педагогический мир Казахстана»
Статьи 21 Балабақшада ойын технологиясының қолданылуы
жүктеу/скачать 3.17 Mb. Pdf көрінісі
|
| Статьи
21 Балабақшада ойын технологиясының қолданылуы Жумабаева Айжан Кунакбаевна "Бес-Тау ХХІ" ЖШС №40 "Балдəурен" МДҰ қазақ тілі мұғалімі Ойын ойнап əн салмай, өсер бала бола ма? А. Құнанбаев Ойын-балалар үшін ең қолжетімді əрекет түрі, бұл қоршаған əлемнен алған əсерлерді, білімдерді қайта өңдеу тəсілі. Ойынның бала өмірінде алатын орны ерекше. Ерте балалық шақта бала кез-келген басқа əрекетте емес, ойында тəуелсіз болуға, өз қа- лауы бойынша құрдастарымен сөйлесуге, ойын- шықтарды таңдауға жəне əртүрлі заттарды қолда- нуға, ойынның сюжетімен, оның ережелерімен ло- гикалық байланысты белгілі бір қиындықтарды же- ңуге үлкен мүмкіндік алады. Мектепке дейінгі жас ерік жігер, əлеуметтік құзіреттілік қалыптасатын бірегей шешуші кезең. Ойын түрінде оқыту қы- зықты, ерекше болуы тиіс, бірақ, ойын- сауық емес. Мектепке дейінгі балаларды осындай тəсілмен оқытуды жүзеге асыру үшін, əзірленетін ойындық білім беру технологиясы анық белгіленген жəне қа- дамдық сипатталған жүйесі бар əр түрлі ойындар- дан құралу қажет. Ойын барысында балалар өзде- рін еркін сезінеді, ізденімпаздық, тапқырлық əре- кет байқатады. Олар ойын үстінде сезіну, қабыл- дау, ойлау, қиялдау, зейін қою, ерік арқылы түрлі психикалық түйсік пен сезім əлеміне бойлайды. Баланың танымын дамыту құралы алғашқы күннен бастап– ойын əрекеті болып саналады Педагогика- лық ойын технологиясы дегеніміз - педагогикалық процесті əртүрлі педагогикалық ойындар түрінде ұйымдастыру. Ойындарды балалардың жас ерек- шеліктеріне сай іріктеу, əзірлеу, дайындау, ұйым- дастыру қажет. Олар алдымен жеке ойын сəттері ретінде қолданы- лады. Ойын сəттері педагогикалық процесте, əсі- ресе балабақшадағы балалардың бейімделу кезе- ңінде өте маңызды. Екі - үш жастағы балада тəрбие- шінің негізгі міндеті-эмоционалды байланысты қа- лыптастыру, балалардың тəрбиешіге деген сенімі мол, тəрбиеші де мейірімді, бала əрдайым тəрбие- шіні көмекке келуге дайын адам (ана ретінде), ойындағы қызықты серіктес ретінде көруі тиіс. Ал- ғашқы ойын жағдайлары жалпы болуы керек, сон- дықтан бірде-бір бала назардан тыс қалмайды. Бұл "Дөңгелек би", "Қуып жет" жəне "Көпіршікті үр- леу" ойындары. Тəрбиешілер өз жұмысында қолданатын ойын тех- нологияларының маңызды ерекшелігі-ойын сəттері балалардың барлық іс-əрекеттеріне енеді. Еңбек жəне ұйымдастырылған іс-əрекеті, режимді орын- дауға байланысты күнделікті іс-шаралар ойын ар- қылы жүзеге асырылады. Ойын технологиясы баланың ойлауын дамытуға ықпал етеді. Көптеген дидактикалық ойындар ло- гикалық ойлауды дамытуға бағытталған. Логика- лық ойлау баланы ойлау, себеп-салдарлық байла- ныстарды табу, қорытынды жасау қабілетіне үй- рету процесінде қалыптасады. Мектеп жасына дейінгі балалардың əлеуметтік өмі- рінің ерекше түрі – олардың өз қалауы бойынша бі- рігетін, өз бетінше əрекет ететін, жоспарларын жү- зеге асыратын, əлемді танып-білуге арналған ойын. Өз бетінше ойын əрекеті баланың физикалық жəне психикалық дамуына, адамгершілік жəне еріктік қасиеттерін, шығармашылық қабілеттерін тəрбие- леуге ықпал етеді. Ойын жағдайын құру арқылы мектеп жасына де- йінгі балалар кейінірек жүзеге асырылатын адами қарым-қатынастың негізгі аспектілерін меңгереді. Ойынның педагогикалық аспектісі оны балалардың өмірі мен іс-əрекетін ұйымдастыру формасы ре- тінде түсінумен байланысты. Ойын жалпы білім беру мəселелерін шешуге арналған, оның ішінде бі- рінші кезекте адамгершілік жəне əлеуметтік қаси- еттерді дамыту; ойын табиғатта дамып, тəрбиеші- нің жіті назарында болуы керек; Ойынның балалар- дың өмір сүру формасы ретіндегі ерекшелігі оның əр түрлі іс-əрекет түрлеріне енуінде. Ойын терапиясының мақсаты баланы өзгерту жəне оны қайта жасамау, оған қандай да бір ерекше мі- нез-құлық дағдыларын үйрету емес, оған ойында оны толғандыратын жағдайларды, оған толық на- зар аудара отырып, оны өзі шеше алатындай мүм- кіндік беру. Бұл технологияның маңызды элементтерінің бірі ойын қызметін ұйымдастыру болып табылады. Ойын əрекетінің бірнеше түрі бар: еркін ойын – шектеусіз ойыншықтар, текшелер, қуыршақ, ат, ты- ғылмақ жəне т.б.. Мұндай ойында бала өзінің дара- лығын жəне басқа балалармен қарым-қатынас жа- сау дағдыларын көрсетеді жəне дамытады, ал соны- мен қатар, мұндай ойын оның балалық үйдегі өмі- рінің жалғасы болып табылады. Ойынның тағы бір түрі - еркіндік пен тəрбиешілердің нұсқауын бірік- тіретін ашық ойындар. Бұл жүгіру, күш салу, сон- дай-ақ жүзу, шаңғы, шана, коньки тебу жəне т.б. Оқу процесінде ойын технологияларын пайдалана отырып, тəрбиеші ізгі ниет, эмоционалды қолдау көрсете білу, қуанышты орта құру, баланың кез келген өнертабысы мен қиялын ынталандыру ке- рек. Осы жағдайда ғана ойын баланың дамуына жəне үлкендермен ынтымақтастықтың жағымды |