Рим цифрлары Рим цифрымен жазылған сандарды сол жақтан оң жаққа қарай оқиды. I (и) V (вэ) 10 X (икс) 50 L (эль) 100 c (цэ) 500 d (дэ) 1000 m (эм) Өлшем бірліктері

Көбейтуді текеру. Бөлуді тексеру.
Көбейту мен бөлу - кері амалдар.
Ендеше көбейтуді бөлумен, ал бөлуді көбейтумен тексеруге болады.


Қалдықпен бөлу
69:7 = 9 (қалд.6) Тексеру: 9·7+6 = 26
3:8 =0 (қалд.3) Тексеру 0·8+3 = 3


10


Массаның өлшем бірліктері




Масса және оның өлшем бірліктері

т-тонна ц-центнер кг-килограмм г-грамм

1т = 10ц 1т = 1000кг 1ц = 100кг 1кг = 1000г

1т = 10ц = 1000кг = 1 000 000г 1ц = 100кг = 100 000г

15

Ұзындық және оның өлшем бірліктері.



Км-километр
М-метр
Дм-дециметр
См-сантиметр
Мм-миллиметр



1м = 10дм 1м = 100см 1км = 1 000м
1дм = 10см 1дм = 100дм 1м = 1 000мм
1см = 10мм


1км = 1 000м = 10 000дм = 100 000см = 1 000 000мм
1м = 10дм = 100см = 1 000мм
1дм = 10см = 100мм



Ұзындық өлшем бірліктері
.




1 км = 1 000 м = 10 000 дм = 100 000 см = 1 000 000 мм
1 м = 10 дм = 100 см = 1 000 мм
1 дм = 10 см = 100 мм




14

Көбейтудің қасиеті

Көбейтудің ауыстырымдылық қасиеті:

27·3 = 81 3·27 = 81
Көбейтудің терімділік қасиеті:
(5·7) ·8 = 280 5· (5·7) = 280
Көбейтудің қосуға қатысты үлестірімділік қасиеті:
(50+8) ·4=50·4+8·4
Ауданды өлшеу.
Квадрат дециметр және квадрат метр


Есіңде сақта! Тік төртбұрыштың ауданын табу үшін оның бірдей бірлікпен алынған ұзындығын еніне немесе керісінше енін ұзындығына көбейту керек
Аудан және оның бірлігі




1 см² (бір квадрат сантиметр)


К өлем және оның бірлігі


1 см³ (бір куб сантиметр)


Кубтың көлемін өлшеу


Есінде сақта! Текшенің көлемін табу үшін оның қырын көбейткіш ретінде үш рет алып, көбейтіндінің мәнін табу керек.


11


Тік төртбұрыштың ауданы және периметрі
5 см 5·3=15 (см²) - ауданы
3 см (5+3) ·2=16 (см) - периметрі
5·2+3·2=16 (см) - периметрі
5+3+5+3=16 (см) - периметрі


Шаршының ауданы және периметрі


3·3=3²=9 (см) - ауданы
3 см 3+3+3+3=12 (см) - периметрі
3·4=12 (см) - периметрі


Текшенің көлемі
2·2·2=2³=8 (см³) - көлемі



12

Аудан және оның өлшем бірліктері




Қабырғасы 1дм шаршының ауданы 1 дм²
(квадрат дециметр) - бұл ауданның өлшем бірлігі.


1 см² = 100 мм² 1га (гектар) = 100 а
1 дм² = 100 см² 1га = 100 а = 10 000 м²
1 м² = 100 дм² 1м² = 10 000см²= 1 000 000мм²
1 км² = 1 000 000 м² 1дм² = 100 см² = 10 000мм²
1а (ар) = 100 м²


Тік бұрышты параллелепипедтің және текшенің көлемі. Көлемнің өлшем бірліктері.


1 см³= 1 000 мм³
1 дм³ = 1 000см³
1 м³ = 1 000дм³
1 дм³ = 1 000 000 мм³
1 м³ = 1 000 000см³
1л су= 1 дм³


13