Моддаи 30. Сало[ияти вазорату идора[ои дигар дар со[аи маориф

Вазорату идора[ои дигари Xум[урии Тоxикистон дар со[аи маориф:

оид ба таъсис, азнавташкилди[b ва бар[амди[ии муассиса[ои та[силоти умумb, ибтидоии касбї, миёнаи касбb, олии касбї ва тањсилоти касбии баъд аз муассисањои олии таълимї дорои маrоми xум[уриявb, муассиса[ои махсуси таълиму тарбияи со[аи худ ба {укумати Xум[урии Тоxикистон таклиф пешни[од менамоянд; (ЌЉТ аз 19.05.09с, №529). (Ќ ЉТ аз 21.07.10с, №634).

бо пешни[оди ректорони муассиса[ои олии касбb ва тањсилоти касбии баъд аз муассисањои олии таълимї, муовинони он[о, инчунин ро[барони муассиса[ои та[силоти ибтидоии касбї, миёнаи касбb ва та[силоти махсуси сохтори худро ба вазифа таъин ва аз вазифа озод менамоянд; (ЌЉТ аз 19.05.09с, №529). (Ќ ЉТ аз 21.07.10с, №634).

раванди таълимро дар асоси стандарт[ои давлатии та[силот дар муассиса[ои таълимии со[аи марбута таъмин мекунанд;

наrшаю барнома[ои таълимb, китоб[ои дарсии муассиса[ои таълимии со[а[ои марбутаро та[ия намуда, барои тасдиr ба маrомоти xум[уриявии давлатии идораи маориф пешни[од менамоянд ва нашри он[оро ба ро[ мемонанд;

бозомeзb ва такмили ихтисос, аттестатсияи кормандони со[аи омeзгории муассиса[ои таълимии сохтори худро ташкил ва таъмин менамоянд;

фаъолияти муассиса[ои таълимb ва тарбиявии сохтори худро таъмин ва назорат намуда, аз маблаu[ои дар ихтиёрашон буда он[оро маблаuгузорb мекунанд.

Маrомоти ма[аллии [окимияти давлатb:

сиёсати давлатиро дар со[аи маориф дар ма[ал[о амалb менамоянд, барнома[ои минтаrавии инкишофи со[аи маорифро бо назардошти хусусият[ои миллb, иxтимоb, фар[ангb, демографb ва uайра та[ия намуда, амалb мегардонанд;

маrомоти дахлдори давлатии идораи маорифро ташкил ва ро[барии умумии онњоро амалї менамоянд; (ЌЉТ аз 22.12.06с, №222).

муассиса[ои та[силоти умумb, ибтидоии касбb ва иловагии давлатиро, ки маrоми ма[аллb доранд, дар мувофиrа бо маrомоти xум[уриявии давлатии идораи маориф ва дигар маrомоти марбута таъсис, аз нав ташкил ва бар[ам меди[анд;

буxети ма[аллb, аз xумла буxети маориф ва фонд[ои дахлдори инкишофи маорифро ташаккул дода, меъёр[ои ма[аллии маблаuгузории системаи маорифро та[ия ва тасдиr менамоянд;

шароити мусоиди инкишофи заминаи моддию техникии муассиса[ои таълимb ва ташкилот[ои ма[аллии маорифро таъмин менамоянд;

имтиёз[ои иловагиро бо маrсади [авасмандгардонии рушди маориф муrаррар мекунанд;

аз [исоби маблаu[ои худ меъёр[ои иловагb ва шакл[ои таъмини моддии хонандагон, тарбиягирандагон, донишxeён ва кормандони со[аи омeзгории муассиса[ои таълимиро муrаррар мекунанд;

бозомeзb, такмили ихтисос ва та[силоти иловагии кормандони со[аи омeзгориро дар робита бо маrомоти xум[уриявии давлатии идораи маориф ташкил ва маблаuгузорb менамоянд;

хонандагони (тарбиягирандагони) муассиса[ои таълимии давлатиро бо хизматрасонии ройгон ва (ё) имтиёзноки тиббb таъмин мекунанд.
Моддаи 32. Сало[ияти маrомоти ма[аллии идораи маориф

Маrомоти ма[аллии идораи маорифи вилоят[о, ша[р[о, но[ия[о:

муассиса[ои таълимиро, ки аз буxети ма[аллb маблаuгузорb мешаванд, намояндагb мекунанд;

кeдакони синни томактабb ва мактабиро ба [исоб гирифта, та[сили он[оро то дарёфти та[силоти умумии асосb ташкил мекунанд;

васояту парастории кeдакони ноболиuро, ки аз парастории падару модар (шахсоне, ки он[оро иваз мекунанд) ма[рум мондаанд, муrаррар намуда, он[оро дар хона[ои кeдакон ё интернат[о xойгир мекунанд, дигар васb ё парасторро таъин мекунанд ва фаъолияти он[оро та[ти назорат мегиранд;

мутобиrати мазмуни раванди таълиму тарбияро ба талаботи стандарт[ои давлатии та[силот дар муассиса[ои таълимии сохтори ма[аллb, сарфи назар аз шакл[ои ташкилию [уrуrb ва моликият, мансубияти со[авии он[о дар доираи сало[ияти худ таъмин мекунанд;

бо супориши маrомоти болоии идораи маориф аттестатсияи кормандони со[аи маорифро гузаронда, ба он[о дараxа[ои тахассусb меди[анд;

супориши давлатии таълимро дар асоси озмун оид ба тайёр кардани коргарон ва мутахассисон дар муассиса[ои касбомeзb, литсей ва коллеx[ои касбомeзии ма[аллb иxро мекунанд;

ро[барони муассиса[ои давлатии таълиму тарбияи томактабb, муассиса[ои та[силоти умумb, ибтидоии касбb ва иловагиро, ки аз буxети ма[аллb маблаuгузорb мешаванд, дар мувофиrа бо маrомоти ма[аллии [окимияти давлатb, инчунин муовинони ро[барони муассиса[ои мазкурро дар мувофиrа бо ро[барони он[о ба вазифа таъин ва аз вазифа озод мекунанд;

ба маrомоти болоb дар бораи масъала[ои та[силоти томактабb, та[силоти умумb, ибтидоии касбb, миёнаи касбb ва иловагb [исоботи оморb пешни[од менамоянд;

оиннома[ои муассиса[ои таълимии давлатиро, ки аз буxети ма[аллb маблаuгузорb мешаванд, тасдиr мекунанд;

такмили ихтисоси омeзгоронро дар зинаи ма[аллb тавассути шабакаи кабинет[ои методb ба наrша мегиранд ва ташкил мекунанд;

Ба сало[ияти муассиса[ои таълимb дохил мешавад:

та[ияи лои[аи Оиннома;

та[ия ва тасдиrи rоида[ои тартиботи дохилb;

та[ия ва тасдиrи наrшаи кории таълим, xадвали солонаи та[сил ва xадвали дарс[о;

ташаккул додани шумораи хонандагон ва тарбиягирандагон мутобиrи иxозатнома (литсензия) барои [уrуrи фаъолияти таълимb, агар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон тартиби дигарро пешбинb накарда бошанд;

ташкил ва такмили таъмини методии раванди таълиму тарбия;

гузаронидани назорати зарурии сат[и пешрафт дар та[сил, аттестатсияи мобайнb ва xамъбастии хонандагон;

тасдиrи сохтори идораи муассисаи таълимb, xадвали вазифаю маош, таrсими e[дадори[ои вазифагb;

муrаррар кардани илова[о ба маоши вазифавии омeзгорони муассиса[ои таълимии давлатb, тартиб ва андозаи мукофотпулb мутобиrи санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон;

таъмини моддию техникb, xи[озонидани муассиса[ои таълимии давлатb мутобиrи талаботи меъёрb;

xалб намудани манбаъ[ои молиявb ва восита[ои моддии иловагb барои иxрои фаъолияти оинномавb бо тартиби муrарраркардаи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон;

фаро[ам овардани шароити зарурb барои кори xузъу нуrта[ои ташкилот[ои хeроки умумb ва муассиса[ои тиббb, назорат ба кори он[о бо маrсади таъмини [ифзи саломатии хонандагон, тарбиягирандагон ва кормандон;

сариваrт ба хонандагону тарбиягирандагоне, ки ба оила[ои камбизоат тааллуr доранд, додани имтиёз[ои иловагb ва намуд[ои таъминоти моддb, ки rонунгузории Xум[урии Тоxикистон пешбинb кардааст;

мусоидат ба фаъолияти маrомоти худидоракунии муассиса[ои таълимb, омeзгорон;

амалb намудани дигар фаъолияте, ки Оинномаи муассисаи таълимb пешбинb кардааст.

Муассиса[ои таълимии uайридавлатb, аз xумла хусусb, [амчун rисми таркибии системаи маорифи Xум[урии Тоxикистон баробари муассиса[ои таълимии давлатb сало[ият ва а[амият доранд.
Моддаи 34. Идоракунии муассиса[ои таълимии давлатb

Идоракунии муассиса[ои таълимии давлатb мутобиrи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон ва [уxxат[о дар бораи таъсиси он[о амалb гардонда мешавад.

Ро[барии умумии муассисаи таълимии давлатиро шeрои муассиса, ро[барии бевоситаро мудир, директор, ректор ё дигар сарвар иxро мекунад.

Ро[барони муассиса[ои давлатии та[силоти томактабb, умумии асосb, миёнаи умумb, ибтидоии касбb, миёнаи касбb, олии касбb, касбии баъд аз муассисаи олии таълимb, иловагb ва махсус мутобиrи тартиби муrарраршуда аз тарафи маrомоти марбутаи давлатb ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд.

Тафриrаи сало[ият[ои шeрои муассисаи таълимb ва ро[барии онро Оинномаи муассисаи таълимb танзим мекунад.

Ба ро[барони муассиса[ои таълимb ишuоли дигар вазифа[ои ро[барикунанда, ба uайр аз ро[барии илмb, илмию методb дар дохили муассиса ё берун аз он манъ аст.

Дахолати маrомоти идораи давлатb ба фаъолияти таълимb, илмb, илмию методb, хоxагидорию молиявb ва дигар фаъолияти муассиса[ои таълимии давлатb тан[о дар маврид[ои пешбининамудаи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон имконпазир аст.
Моддаи 35. Идоракунии муассиса[ои таълимии uайридавлатb

Муассисаи таълимии uайридавлатb мутобиrи тартиботи муrаррарнамудаи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон ва [уxxат[ои муассиси он идора карда мешавад.

Идоракунии бевоситаи муассисаи таълимии uайридавлатиро муассиси он ё бо супориши он шeрои парасторон, ки муассис ташкил меди[ад, иxро мекунад.

Сало[ияти шeрои парасторон, тартиби идоракунии дохилии муассисаи таълимии uайридавлатb, инчунин rоидаи таъин ё интихоби ро[бари муассисаи марбута, сало[ияти онро муассиси муассисаи мазкур дар мувофиrа бо [айати омeзгорони он муайян мекунад.

Дар муассиса[ои таълимии uайридавлатb тибrи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон маrомоти худидоракунии муассиса[ои таълимb омeзгорон таъсис дода шуда, фаъолият мекунанд.
Моддаи 36. Худидоракунии муассиса[ои таълимии давлатb

Маrомоти худидоракунии муассиса[ои таълимии давлатb (ассотсиатсия[о ва иттифоr[ои муассиса[ои таълимии давлатb, шeрои муассисаи таълимb, шeро[ои омeзгорон, илмb, илмию методb, директорон, ректорон, донишxeён, аспирант[о, созмон[ои талабагон, кумита[ои парасторон, мушо[идон, падару модарон ва uайра) тадбир[ои зеринро амалb мегардонанд:

манфиат[ои омил[ои раванди таълиму тарбияро ташаккул ва ифода намуда, [ифзи он[оро таъмин менамоянд;

наrшаи фаъолияти молиявию хоxагии муассисаи таълимиро муайян менамоянд;

вазъи молиявию хоxагии муассисаи таълимиро назорат мекунанд.

Ба [айати маrомоти худидоракунии муассиса[ои таълимb чун rоида намояндагони [айати профессорону муаллимон, донишxeён, аспирант[о, хонандагон ва итти[одия[ои муассиса[ои таълимb, омузгорон дохил шуда метавонанд.

Со[аи маориф дар Xум[урии Тоxикистон дар асоси комёби[ои илму техника, фар[анг ва мутобиrи анъана[ои миллb ва умумибашарb инкишоф ва такмил меёбад.

Маrомоти давлатии идораи маориф якxоя бо Академияи илм[ои xум[урb, Академияи илм[ои педагогb, муассиса[ои илмb- тадrиrотb комёби[ои илму техника ва фар[ангро дар кори муассиса[ои таълиму тарбия xорb менамоянд.

Таъминоти илмии со[аи маорифро Академияи илм[ои педагогb, муассиса[ои та[силоти олии касбb, институт[ои илмb– тадrиrотии со[авb, донишкада[ои такмили ихтисос, дигар маrомоти илмию методb дар [амкорb бо итти[одия[ои эxодb ва ширкат[ои комили дахлдор амалb мегардонанд.

Субъект[ои раванди таълиму тарбия ин[оянд:

тарбиягирандагон, хонандагон, донишxeён, коромeзон, аспирант[о (ординатор[о), докторант[о, довталабони дараxа[ои илмии муассиса[ои таълимb ва илмb, шунавандагони шeъба[ои тайёрии муассиса[ои та[силоти олии касбb, системаи такмили ихтисос ва бозомeзии кадр[о;

мураббиён, усто[ои таълими исте[солb, омeзгорон ва дигар кормандони со[аи омeзгорb;

ходимони илмb, кормандони муассиса[ои та[силоти иловагb, аз xумла, такмили ихтисос ва бозомeзии мутахассисон;

падару модари (шахсоне, ки он[оро иваз мекунанд) тарбиягирандагон ва хонандагон, мураббиёни хона[ои бачагон;

намояндагони ташкилоту муассиса[ои заминавb, дигар ташкилоту муассиса[о, ассотсиатсия[о, иттифоr[о, фонд[о, ташкилот[ои xамъиятb, инчунин ша[рвандони ало[ида, ки дар фаъолияти муассиса[ои таълиму тарбия иштирок мекунанд.
Моддаи 39. Њуrуr ва [имояи иxтимоии субъект[ои раванди таълиму тарбия

[уrуr ва [имояи субъект[ои раванди таълиму тарбия тавассути Конститутсияи (Сарrонуни) Xум[урии Тоxикистон, Rонуни мазкур ва дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муrаррар карда мешаванд.

Ша[рвандоне, ки дар муассиса[ои таълимии uайридавлатb, аз xумла хусусии аз аккредитатсияи давлатb нагузашта та[сил мекунанд, [уrуr доранд имти[он[ои хатмкуниро дар муассиса[ои таълимии давлатии аккредитатсия дошта ба таври экстернат супоранд.

Ша[рвандон метавонанд та[силро дар муассиса[ои таълиму тарбия бо сабаб[ои асоснок rатъ гардонанд ва та[силро мувофиrи касбу ихтисоси гирифтаашон идома ди[анд.

Хонандагон, тарбиягирандагон, донишxeён ва аспирант[ои муассиса[ои таълимb [уrуr доранд, аз амали (беамалии) uайриrонунии маъмурият, омeзгорон ва дигар кормандон, ки [уrуr, шаъну шараф ё rадру эътиборашонро паст мезананд, мутобиrи rонун худро [имоя кунанд.

Хонандагон, тарбиягирандагон, донишxeён ва аспирант[ои муассиса[ои таълимии давлатиро муассис бо стипендия, мададпулb, хобго[ (барои сокинони де[от ва ша[р[ои дигар), ёрии тиббb ва солимгардонb ва дигар ёрии моддb, ки санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муrаррар намудаанд, таъмин менамояд.

Аспирант[о, докторант[о ва дигар довталабони дараxа[ои илмb аз [исоби маблаu[ои тарафи фиристода таъмин карда мешаванд.

Хонандагон ва донишxeён [ангоми таълими исте[солb, таxрибаомeзb мувофиrи тартиби муrарраршуда бо xои кор, шароити бехатарии ме[нат ва дар асоси шартнома бо музди ме[нат таъмин мегарданд.

Барои ша[рвандоне, ки дар муассиса[ои тарбиявb ва исло[b мебошанд, ро[барияти чунин муассиса[о якxоя бо маrомоти идораи маориф барои гирифтани та[силоти умумии асосb ва та[силоти ибтидоии касбb, тайёрии касбb ва [амчунин худомeзии он[о шароит фаро[ам меорад.

Маxбуран аъзо намудани хонандагон, тарбиягирандагон, донишxeён ва аспирант[ои муассиса[ои таълимb ба узвияти ташкилот[ои динb, xамъиятию сиёсb, [аракату [изб[ои сиёсb, инчунин маxбуран xалб намудани он[о ба тарuибу ташвиr дар xараёни маърака[ои сиёсb манъ аст.

Дар сурати rатъ гардидани фаъолияти муассисаи таълимb, маrомоти идоракунии маориф ва муассис ба муассиса[ои таълимии дигар гузаронидани хонандагону тарбиягирандагон ва донишxeёнро таъмин менамоянд.

Хонандагону донишxeёни муассиса[ои та[силоти касбии давлатb ба муассисаи дигари таълимb, аз xумла uайридавлатb, ки иxрои барнома[ои таълимии ба [амон сат[ ва ихтисос мувофиrро таъмин мекунанд, [уrуrи гузаштан доранд.

Хонандагон, донишxeён, ки ба оила[ои камбизоат тааллуr доранд ва дар муассиса[ои та[силоти ибтидоии касбb, миёнаи касбb ва олии касбии давлатb дар асоси шартнома пулакb таълим мегиранд ва имти[он[ои xориро бо ба[ои 4 (хуб) ва 5 (аъло) супоридаанд, имкон доранд ба гурe[[ои марбутаи ройгон гузашта та[силро идома ди[анд.

Тартиби ба таври истисно ба гурe[[ои ройгон гузаронидани чунин хонандагон, донишxeёнро комиссияи марбутаи маrомоти давлатии идораи маориф муайян мекунад.

Хонандагону донишxeёни муассиса[ои та[силоти касбии uайридавлатb ба муассисаи дигари таълимb, аз xумла давлатb, ки иxрои барнома[ои таълимии ба [амон сат[ ва ихтисос мувофиrро таъмин мекунанд, [уrуrи гузаштан доранд.

Тартиби бо таври истисно аз як муассисаи та[силоти касбb ба дигар муассисаи та[силоти касбb гузаштани хонандагону донишxeёнро, аз xумла ройгон ё пулакb будани таълимро, маrомоти давлатии идораи маориф муайян мекунад.

Муассиси муассиса[ои таълимии uайридавлатb, аз xумла хусусb, ки аккредитатсияи давлатb доранд, хонандагон, тарбиягирандагон, донишxeён, аспирант[о ва дигар довталабони дараxа[ои илмии муассиса[ои мазкурро бо имтиёз[ое, ки барои хонандагон, тарбиягирандагону донишxeён, аспирант[о ва дигар довталабони дараxа[ои илмии муассиса[ои таълимии давлатb пешбинb шудаанд, таъмин менамояд.

Шахсоне, ки аз исте[солот xудо нашуда, дар муассиса[ои таълимии давлатb ва uайридавлатb, аз xумла хусусb та[сил мекунанд, мутобиrи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон ба рухсатии иловагb аз xои кор, кам кардани рeз ва [афтаи корb ва дигар имтиёз[ое, ки rонунгузории Xум[урии Тоxикистон муrаррар кардааст, дар [олати мавxуд будани даъватномаи муассисаи таълимb [уrуr доранд.

Ба фаъолияти омeзгорb шахсоне машuул шуда метавонанд, ки дорои та[силоти миёнаи касбb, олии касбb буда, малакаи зарурии касбb ва сифат[ои баланди ахлоrb дошта бошанд.

Кормандони со[аи омeзгорb давра ба давра аз аттестатсия мегузаранд. Мувофиrи натиxаи аттестатсия ба вазифаи ишuолкарда сазовор будани корманд, меъёри ихтисос ва дараxаи он муайян карда мешавад.

Кормандони со[аи омeзгорие, ки кирдори содирнамудаашон ба минбаъд давом додани фаъолияти омeзгорb мухолиф аст, ба вазифаашон сазовор дониста намешаванд, ё худ омeзгороне, ки вазъи саломатиашон садди иxрои вазифа[ои омeзгорb мегардад, мутобиrи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон аз кори омeзгорb озод карда мешаванд.

Шахсоне, ки мувофиrи [укми суд ё нишондод[ои тиббии рeйхаташон аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиrшуда, бо фаъолияти омeзгорb машuул шуданашон манъ карда шудааст, ба кори муассиса[ои таълимb иxозат дода намешаванд.

Тартиби пурра кардани [айати кормандони муассиса[ои таълимb бо оиннома[ои он[о танзим мегардад. Муносибат[ои ме[натb бо шартномаи (rарордоди) ме[натие, ки байни корманд ва муассисаи таълимb баста шудааст, муайян карда мешаванд.

Кормандони со[аи омeзгорb, ходимони илмb, дигар кормандони муассиса[ои таълимию тарбиявb, муассиса[ои системаи такмили ихтисос ва бозомeзии кадр[о, инчунин кормандони нашрия[ои маориф [уrуr[ои зайл доранд:

[имояи шараф ва шаъну эътибори касбb, таъмини шароити зарурb барои фаъолияти касбb, такмили ихтисос аз рeи тартиби муrарраршуда, ташаббуси омeзгорb ва густариши таxрибаи пешrадами худ, интихоби озоди шакл, методу усул[ои самарабахши таълим, рухсати[ои илмb барои такмили ихтисос;

иштирок дар идораи муассиса[ои таълимию тарбиявb, таъминоти тиббb, табобат дар санаторияю истиро[атго[[о, истифодаи ройгон ё имтиёзноки хадамоти умумb (коммуналb), ба истиснои rувваи барr ва гази табиb дар ша[ру де[от;

ба андозаи маоши вазифавии якмо[а гирифтани кeмакпулии тиббb [ангоми рухсатии ме[натии навбатb;

ба [авасмандгардонии маънавb барои комёби[о дар фаъолияти омeзгорb ва тарбияи насли наврас, мукофотонидан бо ордену медал[о, гирифтани унвон[ои фахрb.

Кормандони омeзгории со[аи маориф бо тартиби муrаррарнамудаи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон аз [уrуrи пардохти рухсатии бардавом истифода мекунанд.

Кормандони омeзгорие, ки собиrаи кории бетанаффуси на камтар аз 25 сол доранд, бо хо[иши худашон метавонанд ба нафаrа бароянд ва дар асоси шартнома дар муассисаи таълимb ё дигар со[а кор кунанд. Ба омeзгорони xавон шароити зисти зарурb таъмин карда мешавад.

Кормандони со[аи омeзгорb, ки бемории кe[на доранд, баъди на камтар аз [ар 10 соли кори муттасили омeзгорb ба рухсатии дарозмe[лати то яксолаи бо пардохт [уrуr доранд. Номгeи беморb, тартиб ва шарти пардохти музди рухсатии дарозмe[лат аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон муайян карда мешавад.

Аз иxрои вазифаи касбb бе асос[ои муайяннамудаи rонун дур кардани кормандони со[аи омузгорb манъ аст.

Омeзгорон ва дигар кормандони омeзгории муассиса[ои таълимии uайридавлатb ба имтиёз[ое, ки барои омeзгорон ва дигар кормандони муассиса[ои таълимии давлатb пешбинb шудаанд, [уrуrи баробар доранд.

Кормандони со[аи омeзгорb вазифадоранд:

азхудкунb ва иxрои барнома[ои таълимию илмиро дар сат[и талаботи стандарт[ои давлатии та[силот аз тарафи хонандагон, тарбиягирандагон, донишxeён, коромeзон, аспирант[о ва uайра[о таъмин намоянд;

ба рушду инкишофи rобилияти тарбиягирандагон, хонандагон ва донишxeён мусоидат намуда, он[оро дар рe[ияи э[тиром доштани падару модар, [амсолон, насли калонсол, арзиш[ои фар[ангию миллb, таърихb ва рамз[ои давлатии Тоxикистон тарбия кунанд;

хонандагонро дар рe[и муносибати э[тиёткорона ба сохти давлатию иxтимоb, расму оин[о, му[ити зист тарбия намоянд;,

одобу ахлоrи омeзгориро риоя намоянд, [уrуr ва rадру эътибори кeдак, хонанда, донишxeро э[тиром кунанд;

кeдакону наврасонро аз аъмоли зeроварии xисмонию рe[b [имоя намоянд, дар бобати пешгирии истеъмоли машрубот ва модда[ои нашъаовар кор баранд;

сат[и маърифатии худро такмил дода, ба дараxаи баланди фаъолияти касбb ноил шаванд.

Падару модар (шахсоне, ки он[оро иваз менамоянд), [уrуr доранд:

барои кeдакони ноболиuашон муассиса[ои таълиму тарбия, шакли таълимро интихоб намоянд;

дар кори маrомоти худидораи муассиса[ои таълимию тарбиявb иштирок намоянд;

ба маrомоти давлатии идораи маориф ва худидораи муассиса[ои таълимию тарбиявb оид ба масъала[ои таълиму тарбияи фарзандон муроxиат намоянд;

манфиат[ои rонунии фарзандони худро вобаста ба таълиму тарбия дар маrомоти давлатb ва суд [имоя кунанд;

барои сифати пасти таълим ва мувофиr набудани сат[и та[сили фарзандон ба стандарт[ои давлатии та[силот, барнома[ои таълимb, [ангоми муrаррар намудани чунин [олат аз тарафи комиссияи босало[ият, маблаuи барои та[сил супурдаи худро аз муассиса[ои таълимb тибrи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон талаб намоянд.

Падару модар (шахсоне, ки он[оро иваз менамоянд) вазифадоранд:

барои си[атии xисмонb ва рe[ии кeдак пайваста uамхорb кунанд, eро ба мактаб омода ва барои инкишофи rобилият[ои вай шароити зарурb му[айё созанд;

[уrуr ва шаъну шарафи фарзандонро [имоя намоянд;

фарзандонро дар рe[и башардeстb, ме[натдeстb, [исси накeкорb, ра[мдилb, э[тироми а[ли оила, забони модарb, адабиёту таърих ва анъана[ои миллии фар[ангии халrи худ, э[тироми арзиш[ои миллb, таърихb ва фар[ангии дигар халr[о тарбия намоянд;

ба фарзандон барои гирифтани та[силот дар муассиса[ои таълимb мусоидат намуда, дар хона шароити мусоид му[айё созанд;

фарзандонро дар рe[и э[тироми rонун, [уrуr, озодии инсон, рамз[ои давлатии Тоxикистон ва риояи тарзи [аёти солим тарбия намоянд.

Падару модаре (шахсоне, ки он[оро иваз мекунанд), ки садди ро[и таълимгирии фарзандон мешаванд, ба тарбияи он[о беэътиборb зо[ир мекунанд, мутобиrи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон ба xавобгарb кашида мешаванд.

Манбаи маблаuгузории тамоми фаъолияти таълимию исте[солb, илмb ва хоxагb, инкишофи иxтимоию иrтисодии маорифро маблаu[ои буxетb ва uайрибуxетb, аз xумла маблаuи худи муассисон ва дигар сарчашма[о ташкил меди[анд.

Давлат [ар сол барои фаъолияти системаи маориф маблаu xудо менамояд.

Ба муассиса[ои таълимb дар [удуди маблаu[ои xудокардашуда ва аз дигар сарчашма[о воридшуда мустаrилияти молиявию хоxагb дода мешавад.

Муассисаи таълимb метавонад мутобиrи тартиби муrаррарнамудаи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон маблаu[ои иловагb, аз xумла асъориро, бо ро[и хизматрасонии иловагии пулакb ва дигар фаъолият, ки оинномааш пешбинb кардааст, инчунин аз [исоби э[сонкорb ва пардохт[ои маrсадноки шахсони воrеb ва [уrуrb, аз xумла хориxb, xалб намояд.

Манбаъ[ои иловагии маблаuгузории муассиса[ои таълимb ин[о мебошанд:

даромад аз фурeши ма[сулот, иxрои кору хизматрасонии муассиса[ои таълимию исте[солb;

воридот аз иxрои кор[о ва хизматрасони[ое, ки хусусияти илмb, илмию методb доранд;

омодасозb, такмили ихтисос ва бозомeзии пулакии кадр[о дар муассиса[ои таълимии давлатb дар асоси шартнома;

фаъолияти тиxоратию исте[солb дар раванди таълим ва дигар намуд[ои фаъолият, ки rонунгузории xум[урb манъ накардааст ва агар он[о бар зарари фаъолияти асосии муассисаи таълимb набошанд;

пардохт[ои ихтиёрии э[сонкорb ва дигар маблаu[ое, ки аз ташкилот[ои давлатb ва uайридавлатb, xамъиятb ва шахсони ало[ида ворид мешаванд;

rарзи бонкb ва ташкилот[ои кредитb.

Маблаuи муассиса[ои таълимии давлатb мутобиrи Низомнома[ои намунавb, ки {укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr менамояд ва Оинномаи муассиса[ои таълимb истифода бурда мешаванд.

Меъёр[ои маблаuгузории муассиса[ои таълимии uайридавлатb, аз xумла хусусb, аз меъёр[ои маблаuгузории муассиса[ои таълимии давлатb дар rаламрави дахлдор кам буда наметавонанд.

Манбаъ[ои иловагии маблаuгузории муассиса[ои таълимии давлатb ба муассиса[ои таълимии uайридавлатb, аз xумла хусусb, низ тааллуr доранд.

Раванд ва тартиби истифодаи маблаu[ои муассиса[ои таълимии uайридавлатb, аз xумла хусусb, ки аз манбаъ[ои манънашудаи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон ташкил меёбанд, мутобиrи Оиннома ва дигар [уxxат[ои таъсисии муассисаи дахлдор муайян карда мешаванд.

Давлат ё маrомоти ма[аллии [окимияти давлатb метавонанд муассиса[ои та[силоти умумии асосии uайридавлатиро, ки аз аккредитатсияи давлатb гузаштаанд, дар доираи хароxоти та[сили хонандагони муассисаи та[силоти умумии асосии давлатb аз ниго[и молиявb дастгирb намоянд.