С. Б. Ержанова ҚазМемҚызпу профессоры, ф.ғ. д
жүктеу/скачать 1.56 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мәдени-тарихи әдісті
| мек-
теп өкілдері (Ағайынды Гриммдер «Неміс мифологиясы» еңбегі, Ф.И.Буслаев) әртүрлі халықтардың фольклорындағы ұқсас құбы- лыстарды олардағы көне мифологияның ұқсастығымен түсін- дірді. Бұл мектеп ХІХ ғасырда романтизм дәуірінде пайда бол- ды. Еуропада романтизм үстемдігі тұсында мифтік шығармашы- лықты молынан пайдалану басым болды. Шеллинг пен ағайынды Шлегельдердің мифологиялық идеяларына сүйенген неміс романтиктері фольклористика мен әдебиеттанудағы алғашқы терең, ғылыми бағытты - мифологиялық мектепті қалыптас- тырды. Мифологиялық мектепке кез келген өнердің бастауы ре- тінде мифті алып, әдеби шығарманың негізінде миф жатады деп түсінді. Дегенмен бұлар фольклор мен салыстырмалы фольк- лористиканы дамытты. Мәдени-тарихи әдісті 1860 жылдары И.Тэн жасады. Осы әдісті ұстанған ғалымдар: И.Тэн, Г.Брандес, Г.Гетнер, Ресейде - А.Н.Пыпин, Н.С.Тихонравов т.б. мәдени-тарихи мектеп қалып- тастырды. Мәдени-тарихи мектептің басты ұстанымы – тари- 205 хилық. Оны әдіс ретінде таныды. Көркем шығарманы халық өмірінің түрлі тарихи кезеңдердегі «рухының» көрінісі деп қа- былдады. Екінші белгісі - әдеби шығармаларды генетикалық тұр- ғыда зерттеу. Ол жеке шығармаларды әдеби талдау арқылы емес, мә- дениетті қалыптастырған үш заңның: «нәсілдің» (ұлттық табиғи «темперамент»), «ортаның» (табиғат, ауа-райы, әлеуметтік жағдай), «кезеңнің» (мәдени деңгей мен салт-дәстүр) қатаң әсері негізінде тұтастай әдеби туындыларды талдаудан, қорытудан тұрды. И.Тэн «Ағылшын әдебиетінің тарихы» еңбегінде ғылым салаларының бірлігі туралы тезисті басшылыққа ала отырып, қоғамдық құбылыстарды түсіндіруде жаратылыстану ғылымы- ның әдістерін қолданды, көркем шығарма мен биологиялық ор- ганизм арасында аналогия орнатты. ХХ ғасырда мәдени-тарихи мектеп ыдырай бастады, алайда оның методологиялық ұстаным- дары көптеген ғалымдарға әсер етті. ХІХ ғ. соңында тарихи-салыстырмалы әдіс бекіді. Ол көр- кемдiк дүниенiң қозғалысы мен дамуын зерттейтiн методология- лық әдiс болды. Қазіргі кезде осы әдіске негізделген компарати- вистика жаңаша түлеу, даму сатысында. Бұл әдісті тарихи-са- лыстырмалы мектептің, компоративизмнің өкілдері ұсынды. жүктеу/скачать 1.56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|