С. Д. Атабаева биология ғылымдарының кандидаты
жүктеу/скачать 0.78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қажетті құралдар мен заттар
- Жапырақтың транспирациясын Штальдың хлоркобальттік əдісімен салыстыру Зерттеу мақсаты
- Зерттеу объектілері
| Əдістеме
. Устьицалардың ашылуын жүзеге асыру үшін өсім- дікті бір сағат суда жəне жарық жағдайында ұстайды. Осыдан кейін өсімдік жапырағының жұқа эпидермис ұлпасынан препарат дайындалады. Препарат дайындауға глицериннің 5% судағы ері- тіндісін қолданады. Устьицалардың ашылып-жабылуын микро- скоп астында бақылайды. Бақылау барысында ашық тұрған устьица саңылаулары 3-5 ми- нуттан кейін плазмолизденіп жабыла бастайды. Глицерин тұрақты плазмолиз тудырмайтын қосылыс болғандықтан, 10-15 минуттан кейін деплазмолиз құбылысы байқалады. Оның себебі глицерин клетка қабығынан жəне плазмалық мембранадан өтіп, клетка шырынына қосылады. Ал глицеринді сумен алмастырса устьица саңылауы алғашқы жағдайға қарағанда күштірек ашыла бастайды. Бақылау нəтижелері бойынша суреттер салып, тиісті қорытын- дылар жасалады. Қажетті құралдар мен заттар: глицериннің 5% судағы ерітіндісі, шыны таяқша, пинцет, микроскоп, заттық жəне жабын шынылары, ұстара. 13-жұмыс. Жапырақтың транспирациясын Штальдың хлоркобальттік əдісімен салыстыру Зерттеу мақсаты: қазтамақ жапырағының үстінгі жəне ас- тыңғы бетіндегі транспирация қарқындылығын өзара салыстыру. Зерттеу объектілері: қазтамақ жапырағы. Қысқаша түсініктеме. Бұл əдіс жапырақтан буланған 30 судың əсерінен кобальт хлориді сіңген сорғыш қағаз түсінің өзгеруіне негізделген. Сорғыш қағаздың көк түстен (құрғақ CoCl 2 ) күлгін түске (CoCl 2 •6H 2 O) өзгеру уақытына қарай өсім- діктің транспирация қарқындылығын сипаттауға болады. Өсімдіктің түрлі мүшелеріндегі транспирация қарқыны сыртқы орта жағдайларына байланысты өзара ерекшеленеді. Су- дың транспирациялануы устьица немесе кутикула арқылы жүреді. Устьицалық аппараттың жапырақ тақтасында орналасуы өсімдіктің табиғатынан тəуелді болады. Əдістеме. Целлулоид кесіндісіне жабыстырылған хлорко- бальтты қағаз дөңгелекшелерін жапырақтың екі жағына қағаз қыстырғышпен бекітеді. Жапырақтың жоғарғы жəне төменгі жа- ғындағы хлоркобальтты қағаздың көк түстен қызғылт түске өзгеру уақытын анықтап, транспирация қарқындылығын салыс- тырады. Устьицалары көп шоғырланған жапырақ тақтасының (астыңғы немесе үстіңгі) бетінде қағаз түсі тез өзгеріске ұшырай- ды, бұл жапырақтың осы бетінде транспирация қарқындылығы- ның жоғары екенін көрсетеді. Ал устьицалары аз жапырақ тақтасының бетінде транспирация қарқынының төмендігіне бай- ланысты қағаз түсі баяу өзгереді. Тəжірибе соңында жапырақтың екі жағынан алынған эпидер- мис кесінділерінен препараттар дайындап, микроскоп астында устьицалардың санын анықтайды. Санауды 4-5 рет қайталап, орташа мəнін алады. Жапырақтың жоғарғы жəне астыңғы қаба- тынан алынған эпидермис ұлпаларының суреттері салынады жəне 10-кесте толтырылады. Алынған нəтижелерден тиісті қорытындылар жасайды. 10-кесте жүктеу/скачать 0.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|