Сапа қызметін басқару мен қамтамасыз ету принциптері

35 
1950 жылдары ақаусыз өңімді дайындауды және оны бірінші 
ұсынып тапсыруды Саратов жүйесі кеңінен таратты. 
Жүйенің мақсаты - техникалық құжаттардан шегінусіз өнімді 
дайындауды 
қамтамасыз 
ету, 
өндірістің 
шарттарын 
жасау. 
Жұмысшылардың еңбектерінің сапасын сандық бағалау үшін 
қолданылатын негізгі критериясы болып, ОТК ұсынуымен және 
жұмысшылармен өңделген жалпы партия санына, бірінші ұсынғанда 
қабылданған, партия санының пайыздық қатынасымен есептелінетін, 
бірінші ұсынған өнімнің пайыздық өткізуі табылады. 
Бірінші ұсынғандағы өнімді өткізу пайызы орындаушының 
материалдық және моральдық жағдай жасауы шкаламен анықталуына 
байланысты. 
БИП жүйесін енгізу мүмкіндігі: 
• технологиялық операцияларды қатаң орындауды 
қамтамасыз ету; 
• өз еңбектерінің сапалы нәтижесіне жұмысшылардың жеке 
жауапкершілігін арттыру; 
• жұмысшылардың еңбектерінің сапасына моральдық және 
материалдық қолдауды тиімді қолдану; 
• өнім сапасын арттыру мақсатында қозғалысты күшейту үшін 
алғы шарттарды жасау. 
Сонымен бірге БИП жүйесінде іс-әрекеттің шектелген сферасы 
бар, ол негізгі өндірістің жұмыс цехтарында ғана таралған. 
Жүйе "ақау бар - ақау жоқ" принципі бойынша жұмыс істеді. БИП 
принципі, АЕЖ - ақаусыз еңбек жүйесінің негізіне жатты, КБ және ҒЗИ, 
цехтар мен зауыттардың функциональды бөлінуіне таралды. Саратов 
жүйесінің Львов нұсқасы - ақаусыз еңбек жүйесі бірінші рет жасалынды 
және 60-жылдардың басында енгізілді. 
Жұмыстың мақсаты - кәсіпорындағы әрбір жұмысшыға жөне 
өндірістегі ұжымның еңбек нәтижесіне жағдайлар жасау, отандықты 
арттыру мақсатымен ұзақтылығы мен сенімділігі, жақсы өнім 
шығаруды қамтамасыз ету. 
Материалдық сыйлықтың өлшемін анықтайтын және еңбек 
сапасын сипаттайтын негізгі критерии болып еңбек сапасының 
коэффициенті 
табылады, 
яғни 
өндірісте 
жіберілген 
тәртіпті 
бұзушылықтың маңыздылығы және әрбір ұжымда бекітілген уақыт 
(апта, ай, квартал) аралығында, кәсіпорынның әрбір жұмысшысы үшін 
есептелінеді. Жүйеде өндірістік тәртіпті бұзушылардың негізгі 
түрлерінің жіктелуі бекітіледі: әрбір ақауға нақты төмендету 
коэффициенті сәйкестенеді. 
Еңбек сапасын максимальды бағалау және сыйлықтың 
максимальды өлшемі тек қана есептеу кезінде бірде-бір тәртіп бұзбаған 

36 
жұмысшыларға және ұжымға тағайындалады. Ақаусыз еңбектің 
жүйесін енгізу мынаны көрсетеді: 
• әрбір ұжым, әрбір жұмысшының еңбек сапасын сандық бағалау; 
• әрбір ұжым, әрбір жұмысшының оның жасаған еңбегіне 
қызығушылығы мен жауапкершілігін арттыру; 
• кәсіпорында барлық жұмысшылардың өндірістік және еңбек, 
тәртібін жоғарылату; 
• кәсіпорынның барлық жұмыстарынын өнімнің сапасын арттыру 
бойынша жұмыстарға қатыстыру;
• еңбек өнімділігін жоғарылату, рекламация мен ақаудан болған
шығынды қысқарту. 
КАНАРСПИ жүйесі (бірінші бұйымның ресурсы, сенімділігі, 
сапасы). Бірінші рет 1957-58 ж.ж. Горький қаласында машина құрылыс 
кәсіпорнында енгізілген және жасалған. Бұл жүйеде өндірістің 
технологиясы мен КБ жұмысының технологиялық дайындығын нығайту 
есебімен бұйымның сенімділігін жоғарылатуға тірек жасалынған, 
олардың үлесінде эксплуатацияда табылған 60-85% ақаулар болды. 
Түйіндер, бөлшектердің сынақ үлгілері жасалынды. Бұйым мен жүйенің 
сынақ зерттеулері жүргізілді. 
Едәуір өркендеуді, стандарттау және унификациялау, стандарттың 
жалпы технологиялық жүйесі, конструкторлық құжаттың бірлік жүйесі 
(ЕСКД), өндірістің технологиялық дайындығының бірлік жүйесі 
(ЕСТПП) сияқты тәжірибелі өндіріс алды. 
КАНАРСПИ жүйесінің ерекшелігі болып, өнімді дайындау 
сатыларының шеңберінен шығатын және жобалау мен зерттеу 
сатыларында көптеген жұмыс түрлерін қамтуы жатады. Бұл мәселені 
шешу зерттеу және базаның даму есебімен унификациялау 
коэффициентін жоғарылату жылдамдатылған сынақты моделдеу және 
макеттеу әдістерін кеңінен қолдану, сонымен қатар өндірістің 
технологиялық дайындық процесінде бұйымды конструкторлы-
технологиялық жұмыспен өтеу арқылы жүзеге асады. Бұйымның 
эксплуатация нәтижелері кейін қайтарылған байланыс ретінде 
қарастырылады және бұйымның конструкциясы мен оны дайындаудағы 
технологиясын әбден жетілдіру үшін қолданылады. 
КАНАРСПИ жүйесінде өнімді ақаусыз даярлау мен ақаусыз еңбек 
принциптерін кеңінен қолданады. 
Горький облысындағы кәсіпорында КАНАРСПИ жүйесін енгізу 
мынаны береді: 
• жаңа бұйымның дәлелдеу мерзімін сапа деңгейін берілгенге
дейін 2-3 рет қысқарту; 
• шығарылған бұйымның сенімділігін 1,5-2 ретке жоғарылату, 
ресурсты 2 есе ұлғайту; 

37 
• еңбек өнімділігі мен монтаждау-жинау жұмыстарының циклын 
1,3-2 рет төмендету. 
Осы критерии бойынша өнімнің сапасын басқару мен өнімнің 
сапасын жақсартуды жоспарлау, сонымен қатар өнімнің барлық өмірлік 
циклы бойынша сапаға назар аударып тарату НОРМ жүйесінің дамуына 
жол алды. 
НОРМ жүйесі (моторесурсты ұлғайту бойынша еңбекті ғылыми 
ұйымдастыру) 1963-1964 жылдары алғаш рет Ярославск мотор 
зауытында енгізілді және жасалынды. Жүйенің мақсаты - шығарылған 
өнімнің узақтылығы мен сенімділігін арттыру. 
Жүйедегі жұмыстың ұйымдастырылуы циклдік принцип бойынша 
әрбір жаңа цикл алдын-ала жоспарланған моторесурс деңгейін өндірісте 
жетілдіруден кейін басталады және оның нақты деңгейін анықтауды,
түйіндер мен бөлшектерді табу, моторесурсты лимиттейтін; 
моторесурсты ұлғайтудың оптимальды деңгейін жоспарлау; 
жоспарланған 
моторесурс 
деңгейін 
қамтамасыздау 
бойынша 
инженерлік ұсыныстарын тексеру және жасау; өндірісте жаңа ресурсты 
қозғалтқыштарды игеру бойынша конструкторлық-технологиялық 
шаралардың кешенді жоспарын жасау; конструкторлық-технологиялық 
шараларды және тәжірибелік-зерттеу жұмыстарының кешенін өткізу; 
өндірісте жетілген ресурсты бекіту; экслуатацияда жетілген деңгейді 
қолдау қарастырылады. 
НОРМ жүйесі өндірістің сатыларына БИП жүйесінің және СБТ 
жүйесінің жағдайы, ал жобалау сатыларына - КАНАРСПИ жүйесінің 
негізгі жағдайы кіреді. 
1975 жылы Львов облысында өнімнің сапасын басқарудың 

жүктеу/скачать 1.17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: