Сабақ Тақырыбы: Тауарлық экспертизаның әдістемелік негіздері
жүктеу/скачать 349 Kb.
|
| Фотоэлектроколориметрика әдiс - талданатын затпен сайлау жарықты сiңiру негiзделген әдiс. Бояған (салпаң, фенол заттары, амин қышқылдары тағы басқалар) ерiтiндiлердiң шоғырландыруды анықтауы үшiн кең қолданылады. Айырмашылыққа бұл әдiстiң боялмаған ерiтiндiлерi спектрлiк зерттеу мүмкiн емес.
Потенциоөлшегiш әдiс - сутегi қаныққан электродтың аралығында потенциалдың анықтау негiзделген әдiс және сутектi ион болатын сұйықпен. РН-ның өлшемi үшiн шырындардың белсендi қышқылдығының анықтауында қолданылады, жазық, басқа сусындар, жемiстер, көкөнiстер және т.б. Рефрактоөлшегiш әдiс - өтуде ол жарықтың сынуының көрсеткiшiнiң өлшемiнде рефрактометрдiң төменгi призмасына келтiрiлетiн сұйық үлгi арқылы негiзделген әдiс. Өндiрiстiк цехтарда да, сынау зертханаларындағы да әдiс (шырындар, пюре, тосап, повидло, томат өнiмдер, майлар тағы басқалар) азық-түлiк өнiмдерiндегi қурап қалған заттар, қанттардың шоғырландыруды анықтауы, майы үшiн кең қолданылады. Реологиялық әдiстер - әр түрлi заттар және материалдардың деформациясының өлшем негiзделген әдiстер. Анықтау үшiн құрылым арналған - көбi консистенцияларды мiнездейтiн (тұтқырлық, тығыздық, икемдiлiк және берiктiк) тауарлардың механикалық қасиеттерi. Олардың көмегiмен жемiстер және көкөнiстердiң ет салған фаршының тұтқырлығы, жайманың әсемдiлiгi, қаттылығы, маргаринның консистенцияларын анықтайды. Микрокөшіру - микроскоптың қолдануында өлшеу құрал ретiнде негiзделген әдiс.Әдiс кездемелер, торшалардың құрылыс анықтауы және олардың органеллолары үшiн арналған, сонымен бiрге микроорганизмдардың түрлi және сандық құрамдарын. Көшiрiп алу өте кең крахмалды дәндердiң түрiнiң анықтауында қолданылады, қоспалар және микроорганизмдардың өнiмдерiндегi бар болуы, әр түрлi азық-түлiк және азық-түлiк емес тауарлардың микроқұрылымы. Сапа көрсеткiштерiнiң мәндерiнiң анықтау жұмсалатын уақытқа байланысты барлық өлшеу әдiстер экспресс-әдiстерге бөледi және ұзақ мерзiмдi.Көрcетiлген классикалық және қазiргi өлшеу әдiстердiң көбi ұзақ мерзiмдi жатады. Экспрессәдiс - тауарлардың сапа көрсеткiштерiнiң тез анықтауы үшiн қолайлы әдiстер. Экспресс әдiс сараптаманы жылдам жасау үшін қолданады.Олар босауға анықтау кедергi жасайтын бөтен заттардың алып тастауы да араластыр классикалық әдiстердiң көпшiлiгi ерiтiндiлерде анықталатын заттардың шығаруы қалқаның ұзақ әзiрлеуi артынан ұзақ мерзiмдi жолымен жататынын атап өту керек. Мысалы, егер олардың қолдануы анықтауы көрсеткiштерi қалқасының ұзақ әзiрлеуiсiз тiкелей өлшеуге болуы мүмкiн немесе сусындардағы белсендi қышқылдық титрлелетiн болса, көп экспресс-әдiстер сондықтан химия, физикалыққа, әдiстер немесе көшiрiп алу физикалық-химия, мазмұндар тұрақтанады рефрактоөлшегiш әдiстi ерiтiндiлердегi ерiтiндiде немесе қурап қалған заттар және қанттардың жастар, анықтауды салыстырмалы тығыздығы тұзда.Тауарлардың қасиеттерiнiң сапалы анықтауы үшiн қолайлы табылулар құрал негiзделген экспресс-әдiстер кең танылған. 3. Тауарлық сараптаманың өлшеу әдiстерiнiң дамытуының негiзгi бағыттарының тiркеу әдiсi.Тiркеу әдiсi объекттердiң саны бақылаулар және есептеулерiнде негiзделген, айқын белгi бойынша таңдаулы.Мiндердiң нақты түрлерi немесе тауарлардың градациясының таңдалғандары, сонымен бiрге олардың аты, түрлер, шағын топ және топ классификациялық белгi ретiнде бола алады.Тiркеу әдiсiмен тауарлардың қабылдауы, ақау тауарлардың санының жанында қабылдау және ақауын iрiктеу сандармен анықталады. Мiндердiң жеке түрлерiнiң сандық байланысы бекiтiлу керек болса. (үйреншiктi, қалыпсыз, қалдық, брак, сонымен бiрге тауарлық сорттарға) сапаның градациясындағы тауарларының iрiктеуi бұл әдiс көмегiмен iске асады.Егер тауарлық сараптаманың есептерiнде сарапшылық баға кiрсесаудалық ұйымның ассортимент саясатының тиiмдiлiктер, онда тiркеу әдiсi көмегiмен (кеңдiк, толықтық, жаңалық, ассортимент минимумы тағы сол сияқтылар) ассортименттiң негiзгi көрсеткiштерi есеп айырысады. Тiркеу әдiсiнiң осы объекттерiне анықтауларды нәтижелер абсолюттi немесе салыстырмалы шамалардағы өрнектеледi. Мысалы, абсолюттiк көрсеткiш - іске асыру түскен өндiрiстермен босатылған 100 бұйымдарға ақау бiрлiктерiнiң саны,- деп. (X ) салыстырмалы көрсеткiш (X ) баға ұшырайтын объекттердiң жалпы санына тап қалған (Хэ ) объекттердiң санының қатынасы сияқты өрнектеледi: Х„=Хэ/Хо-100%. Тiркелетiн объекттердiң саны есеп бойынша анықтала алады немесе массаға, ұзындыққа немесе көлем бойынша. Мысалы, ұнға, құрғақ жемiстердегi зиян келтiрушiлерiнiң саны, микроорганизмдардың саны нақтылы аудандағы есебi бойынша анықталады немесе нақтылы массаға немесе көлемде.Шiрiген өнiмнiң (в% ) саны - масса бойынша, жарамсыздандырылған сусындардың (в% ) саны - көлем бойынша. Тiркеу әдiсi - сарапшылық бағаның әдiстерiнiң кең таралғандары бiр қабылдауға және тауарлардың сақтауында. Сарапшыларды бөлшек сауданың қызмет сапасының бағасының жанында сатып алушылар, нақтылы уақыт мерзiмiне қызмет көрсетiлетiн сатып алушылардың санынан зарлардың санның тiркеуi саудалық қызмет көрсетудi сапаны тексеру үшiн бұл әдiс жолымен қолдана алады тағы сол сияқтылар. 4. Органолептикалық әдiстер Оргаволептикалық әдістер- сапа көрсеткiштерiнiң мәндерiнiң анықтаБағасының сапа көрсеткiштерiнiң мәндерiнiң анықтауын ашықтық және тездiк, сонымен бiрге қымбат бағалы жабдықтың жоқтығы өлшемдерде жатады. Адамдардың көпшiлiгi сырт пiшiнiнiң органолептикалық бағасының өткiзуi, дәм, иiс және консистенция үшiн (сезгiш ) жеткiлiктi сенсор мүмкiндiктерiмен ие болады. Органолептикалық бағада адамның барлық бес сезiм мүшелерiне қатысады. Қолданылатын сезiм мүшелерi және анықталатын сапа көрсеткiштерiне байланысты органолептикалық әдiстер бес шағын топтарға бөлшектенедi: көз мөлшерiмен, сезiм, иiс сезiм, дәмдi және әдiс. Иiс сезiу әдiсi мысалы, барлық азық-түлiк өнiмдерi, азық-түлiк емес тауарларының жеке топтарының иiсiнiң бағасының жанында қолданылады парфюмерлiк-косметикалық, жуу басқа жуғыш заттар тағы сол сияқтылар ұнтақ. Дәмдi әдiсі - ортақ және барлық азық-түлiк өнiмдерiнiң бағасы үшiн әдiс сөзсiз; азық-түлiк емес тауарлар үшiн қолданбаймыз. Дәмдi әдiстiң азық-түлiк өнiмдерiнiң сапаларын бағаның жанында тiркесте иiс сезiм әрдайым қолданылайды. Аудио әдісі (акустикалық ) жеке топтардың бағасы үшiн мән азық-түлiк емес ең үлкен алады және үшiн азық-түлiк сиректеу қолданылады. Мұндай ойын құралы, аудио және видеотехника тауарлардың топтары үшiн бұл әдiс әсiресе маңызды.Сонымен бiрге, көрcетiлген органолептикалық әдiстердiң әрбiрi адамның нақтылы сезiм мүшелерi көмегiмен iске асады (кесте 2) нақты сапа көрсеткiштерiнiң мәндерi өлшенедi. Көз мөлшерлеу әдiсі - объекттiң түсiнiң немесе кескiн-келбетi қабылдауда көз арқылы негiзделген әдiс.талған.уының әдiстерi сезiмдерi органдары арқылы.Көз мөлшерлеу әдiсі - сырт пiшiнi және объекттiң түсiнiң қабылдауында көз арқылы негiзделген әдiс.Сырт пiшiнi беттiк күй, бүтiндiк форманы қосатын кешендi көрсеткiш (түске бояуды ) түс болып табылады және көрiп анықталады. Ең үлкен (70—80% ) мәлiметтi адамы көзi арқылы алады.Көз мөлшерiмен баға - кең таралғандар бiр және түсiнiктi, саудада әсiресе. Қызметкерлермен де, сарапшылармен де сауда, сатып алушылармен кең қолданылады.Маңызды мәндi хроматиялық түстердiң бағасының жанында ашық сол, гүл сарыны және толықтықты алады. Мысалы, жоғарғы сорттардың ұнының түсi жарығырақ төменгi. Түстiң ашық солы бойынша ұнның сорты туралы сорттауға болады, макарон бұйымдары.Жетi негiзгi түстер бар: көк, көгiлдiр, сары, жасыл, қызғылт сары, қызыл, күлгiлi.Мысалы, жүзiм жазықтарының қызыл түс қанықтығы қызғылттықты басымдылықтан тәуелдi болады. Жазықтың антоциандардың ептеген шоғырландыруының жанында қызғылт түсi болады, жанында биiк - қараңғы-қызыл. Сыраның қалампыр түсiнiң толықтықтары бойынша қара және ашық сорттарға ұсақтайды. Әсiресе фонның эталондары бар өнiмнiң түсi салыстырғанда бiрдей болу үшiн маңызды. Сезiм әдiс - жанасу сезiнулер көмегiмен консистенция немесе беттiк күйдi қабылдау негiзделген әдiс.Консистенция сезiм немесе жанасу сезiнулер көмегiмен анықталады. Мысалы, өнiмдердiң консистенциясы нан, ет, балықтың саусақтарымен тиiп кетумен, жеңiл басумен анықталады және осылай сарымай, маргаринның консистенциясы кесу және кесiктiң бетiнiң тексеруi, iрiмшiктi жолымен бекiтiледi - майыстыру және бүктеудi тексеру, мармелад жолымен - пышаққа бөлшектерiнiң жабысуы бойынша кесуде. Сырт пiшiнi бойынша сусымалы, тауарлардың мөлдiрлiгi туралы сорттайды. Иiс - мұрынның қуыс болатын иiс сезу қаблеттерiнiң рецепторларының қоздыру пайда болатын әсер. Азық-түлiк өнiмдерi үшiн қатар иiспен "хош иiс"және "гүл шоғы" терминдердi қолданады. Хош иiс - бұл әрине, тән (жаңа жемiстер, дәмдiлiктердiң хош иiсi ), гүл шоғы - бұл арман ете iрiмшiк пiсу, ашу және ферментация уақытында пайда болатын жазық иiстендi) өнiм иiстендi. Дәмдi әдiс - дәмдi рецепторлар көмегiмен дәмдi қабылдау негiзделген әдiс.Сандай д сапалы да - дәмдi рецепторлардың қоздыруында анықталатын пайда болатын сезiм.Дәмдi заттар азық-түлiк өнiмдерiнiң келесi топтарға бөлуге болады: I. Глюкофорлық (тәттi )заттың - моно және дисахара, қантшы, глицерин, амин қышқылы. Тәттінің сақтаушыларының сезiнудi теориясының глюкофорлыққа сәйкес топтың глюкофор болып табылады -СН2(ОН); —СН(ОН), реттеуiштермен - топтың ауксоглюконовые - СН . Сезiнуде молекулалық құрылымның танулары тәттiлік дәм жоқ. Дәріс №4. жүктеу/скачать 349 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|