Сабақтар (сағаты) 15 соөЖ (сағаты) 15 СӨЖ (сағаты) 45 Барлық сағаттар 90 Курстың мақсаты
жүктеу/скачать 6.9 Mb. Pdf көрінісі
|
| К.Д.Кавелин. Жазушы, философ, заңгер.
1. Психологияның жеке ғылым ретінде бөлінуіне 2. байланысты И.М.Сеченовпен пікірталасынан танымал Орыс тарихын, құқық жəне этнографияда оқуы Кавелинді қоршаған ортамен қарым – қатынаста тұлғалық мəселелердің туындауына апарып соқты. Бұл оның əдепке жəне психикаға назар аударуына əкелді. Қазіргі психологиялық білімді Кавелин қате екенің «Психология міндеті» кітабында психология дұрыс өзіндік ғылым деп өзінің түсінігін баяндады. Сеченов сезімдік таным мінезінің белсенді іс – əрекеті туралы ұғымын дамытады. Яғни, ол қарауды іс – əрекет деп атайды: көз тым ұзартатын немесе қысқарта алатын «қуыстан» өтеді, сол уақытта қараған заттың еркін жатқан шеті бір – біріне қосылуы, жақындауы үшін. Сеченовтың бұл ойы сынға ұшырады. Сеченов бағдарламасы тəртіпті тұтас оқытуға əкеледі. Өзінің принципиалды құрылымымен бұл міндет қазіргі психологияда да шешіледі. Сол уақыттағы Сеченов бағдарламасы өзіне тəн тарихи шектеуі бар жаратылыстану – ғылымдық материализмді негіздейді. Адам санасының қоғамдық қалыптасуын мойындай отырып, «білім қорының көбеюі шарасында барлық психика құрылымының дамуының сабақтас қадамын » атай отырып, Сеченов бұл шындықты өзінің бағдарламасына қоса алмады. Оның көзқарасы пəн əлеміндегі тұлғалар қарым – қатынасының өнімі негізінде сана пайда болуының объективті зерттеулерінің жолын жоспарлады. Генетикалық əдісті пайдалана отырып, Сеченов сөздік – таңбалық дерексіз ойлау жəне тұлғаның қайсар іс – əрекеті, өзінді сана сезім «Мен» қарым – қатынас жүйесіндегі объективті бақылауды ашық жүргізуге болатын өзіндік генетикасы бар екенің көрсетеді. Сеченов отандық жəне əлемдік психологияға үлкен əсерін тигізді. Оның дəстүрін Н.Н.Ланге, В.М.Бехтерев, физиологияда И.П.Павлов, А.А.Ухтомский жалғастырды. Сеченовтың отандық ғылымға пайдасы бүгінде жалғасуда. Өзін өзі тексеру сұрағы: 1. В.Вундттың психология ғылымның дамуындағы еңбектері мен көзқарастары қандай? 2. АҚШта ашылған ғылыми лабораториялардың ең басты ерекшеліктері қандай болды? 3. С.Л.Рубинштейннің марксистік психология ғылымының қалыптасуына қосқан үлесі? жүктеу/скачать 6.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|