Сабақтың мақсаты: Білімділік: Әдеби тіл және мемлекеттік тіл туралы түсінік қалыптастыру, «Тіл туралы» заң туралы мағлұмат беру
жүктеу/скачать 0.58 Mb.
|
ІҮ. Қорытынды Ү. Үйге тапсырма: Өткенді қайталау Күні: 20.11.13 Сыныбы: 7 «А» Сабақтың тақырыбы: Келер шақ. Болжалды келер шақ. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Етістіктің шақтары жөнінде алған білімдерін тереңдету, келер шақ, оның түрлері, болжалды келер шақтың жасалуы жайлы білім қалыптастыру. Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндерінің мазмұны арқылы ұйымшылдыққа, еңбексүйгіштікке, әсемдікке, тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу. Дамытушылық: Оқушы ойын, сауаттылығын дамыту, сөздік қорын молайту. Сабақтың типі: Аралас сабақ Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, талдау, мәнерлеп оқу, өзіндік жұмыс. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Жаңа сабаққа кіріспе
ІІІ. Жаңа сабақ Іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәттен кейін болатынын білдіретін етістіктің шағын келер шақ дейміз.    Келер шақ
Б олжалды Мақсатты Ауыспалы
Айқын емес Болжап көрсетеді
-ар, -ер, -р (есімше)   Етістік + + ж.ж.
-ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе + С (болымсыз етістік)
Осы шақ, келер шақ етістіктері бар сөйлемдерді көшіріп жазу, сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау Е-ей, жөніңді айтсаңшы, өндерестік бригадаға бара жатырмын. Балалардың көбі пінеде жүр... 132-жаттығу Өзіндік жұмыс Осы шақ, келер шақ етістіктерді баған түрінде көшіріп жазу  Осы шақ Келер шақ
өтіп жатыр тұр ұйымдастырушы болып істейді үйретіп тұр. Қарап отыр. 133-жаттығу 1. Көшіріп жазып, сөйлемдерге морфологиялық талдау жасау 2. Болжалды келер шақ мағынаны білдіретін сөздердің астын сызу
1. Мақалдарды көшіріп жазып, синтакситік талдау жасау 2. Болжалды келер шақытық мағынаны білдіретін сөздердің жасалу жолын түсініру
Сабақтың мақсаты: Білімділік: Болжалды келер шақ туралы алған білімдерін тереңдету, мақсатты, ауыспалы келер шақ туралы білім қалыптастыру Тәрбиелік: Оқушыларды аңғарымпаздыққа, ұғымталдыққа, көрген-білгенін есте сақтап, зердесіне тоқи білуге тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін дамыту, сөздерді шағына қарай талдай білу машықтарын жетілдіру Сабақтың типі: Аралас сабақ Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, талдау, мәнерлеп оқу Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге 136-жаттығу берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін. ІІІ. Өткен сабақты қорытындылау
ІҮ. Жаңа сабақ Мақсатты келер шақ Мақсатты келер шақ іс-әрекеттің келешекте мақсат ете орындалатынын білдіреді. Етістік + -мақ, -мек, -бақ, -бек + ж.ж. Мен ауылға бармақпын. Немесе
Етістік + -мақ, -мек + -шы, -ші + емес Ауыспалы келер шақ Көсемшенің жіктелуі арқылы жасалады. Сөйлемдегі мағынасы арқылы аңғарылады. -мын, -мін І жақ кейде –м ( ауызекі сөйлеу тілінде)
2. Болжалды келер шақты ауыспалы келер шаққа, ауыспалы келер шақты болжалды келер шаққа айналдыру.
2. Мазмұнын баяндау 3. Сөйлемдерді көшіріп жазып, синтаксистік талдау жасау ҮІ. Қорытынды ҮІІ. Бағалау ҮІІІ. Үйге тапсырма: 141-жаттығу Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Өткен шақ. Жедел өткен шақ Сабақтың мақсаты: Білімділік: Етістіктің шақтары туралы алған білімдерін кеңейту, өткен шақ, оның түрлері, жедел өткен шақ туралы білім қалыптастыру. Тәрбиелік: Оқушыларды қонақжай, дархан халқының даихын оқи отырып, кішіпейіл, кең болуға, әдебиетті сүюге тәрбиелеу. Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін дамыту, дүниетанымын кеңейту. Сабақтың типі: Аралас сабақ Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, талдау, мәнерлеп оқу Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге 141-жаттығуды көшіріп жазып, келер шақ етістіктердің астын сызуға берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін. ІІІ. Өткен сабақты қорытындылау
ІҮ. Жаңа сабақ Іс-әрекеттің сөйлеп тұрған уақыттан бұрын істеліп кеткенін білдіретін етістіктің шағы өткен шақ деп аталады.   Өткен шақ
Ж едел өткен шақ Бұрынғы өткен шақ Ауыспалы өткен шақ
Іс-әрекеттің таяуда болғанын білдіреді. Е  тістік + -ды, -ді
-ты, -ті ж.ж.
Ү. Жаңа сабақты бекіту 145-жаттығу Ауызша
147-жаттығу 1. Мәтінді мәнерлеп оқу 2. Радловтың қазақ тілі үшін сіңірген еңбегіне назар аударту. 3. Сөйлемдероге синтаксистік талдау жасау.
ҮІ. Қорытынды Ү. Бағалау ҮІ. Үйге тапсырма:
Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Бұрынғы өткен шақ Сабақтың мақсаты: Білімділік: Өткен шақтың түрлері жөнінде алған білімдерін тереңдету, бұрынғы өткен шақтың жасалу жолдары жайлы білім қалыптастыру. Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндерінің мазмұны арқылы ел тарихын сыйлап, қастерлеуге, үлгі тұтуға, парасаттылыққа, адамгершілікке тәрбиелеу. Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін дамыту, дүниетанымын кеңейту. Сабақтың типі: Аралас сабақ Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, талдау Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге 148-жаттығу бойынша Потанинге мінздеме жазып келуге берілген болатын. Үй тапсырмасын оқытып, жедел өткен шақ етістіктерді тапқызамын. ІІІ. Өткен сабақты қорытындылау ІҮ. Жаңа сабақ Бұрынғы өткен шақ іс-әрекеттің сөйлеп тұрған кезден әлдеқайда бұрын болғандығын білдіреді. Бұрынғы өткен шақтың жасалу жолдары: -ып, -іп, -п + ж.ж. - ған, -ген, -қан, -кен + ж.ж.
-ып, -іп, -п + еді, екен + ж.ж. - ған, -ген, -қан, -кен + ж.ж. -ып, -іп, -п арқылы жасалса, тұжырымды, айғақты ой айтылады. -ған, -ген, -қан, - кен - көзі толық жетпейтін ой. Ертегілерде көп кездеседі.
1. Өлеңді мәнерлеп оқу. 2. Бұрынғы өткен шақтық мағынаны білдіріп тұрған етістіктерді теріп айту 3. Өлеңдегі етістіктерді көсемше тұлғасына түсіріп, көшіріп жазу, морфологиялық талдау жасау. 150-жаттығу 1. Ә.Бөкейхан туралы не білеміз? Оқушы ойларын тыңдау. 2. Ә.Бөкейхан туралы қосымша мәлімет беру Әлихан Бөкейхан 1870 жылы бұрынғы Семей облысы, Қарқаралы уезі, Тоқырауын болысына қарасты 7-ауылда, қазақ хандарының тікелей ұрпағы Нұрмұхамедтің отбасында дүниеге келген еді. Халықтың бай ауыз әдебиеті мен Шығыстың қисса-дастандарын жақсы білетін, ұлы Абайдың асқақ ойлы шығармалары мен оның талантты шәкірттерінің туындыларын жаттап өскен ортада бой түзеген Әлихан үш кластық бастауыш мектепті, уезд орталығындағы үш жылдық училищені, Омбы қаласындағы төрт жылдық техникалық училищені де ойдағыдай бітіреді. Өте жақсы оқуы және ерекше тәрбиелілігі арқасында ол 1890 жылы Дала генерал-губернаторы кеңсесінің ұсыныс-хатымен Санкт-Петербург Императорлық орман институтына түседі. Туасы зерек Әлихан Бөкейхан студент кезінде-ақ Ресей орталығындағы саяси жағдайлардан тыс қала алмады. Сабақтан тыс кездерде марксизм іліміне ден қойып, қызу пікірталастарда оның экономикалық материализм қағидаларын қорғайды. Қоғамдық белсенділік танытып, әртүрлі студенттік толқуларға да араласады. Мұның барлығы болашақ Алаш көсемінің Ресейдің мемлекеттік құрылымын, оның қазақ даласындағы отаршылдық саясатының қыр-сырын тереңірек түсінуіне игі ықпал етеді. Ә.Бөкейхан –қоғам қайраткері, ғалым-тарихшы, «Алаш» партиясын құрушылардың бірі. 1913 жылы А.Байтұрсыновпен бірге «Қазақ» газетін ұйымдастырады. Алашорда үкіметінің төрағасы. 3. Мәтін мазмұнымен танысу 5. Мәтіннің 2-азат жолына синтаксистік талдау жасау.
Ү. Қорытынды. ҮІ. Бағалау ҮІІ. Үйге тапсырма: Етістіктің бұрынғы өткен шақ түріне сөйлемдер жазып келу Күні: 18.11.13ж Сыныбы: 7 «А» Сабақтың тақырыбы: Ауыспалы өткен шақ Сабақтың мақсаты: Білімділік: Етістіктің шақтары жөнінде алған білімдерін толықтыру, жетілдіру, ауыспалы өткен шақ, оның жасалу жолдары туралы түсінік қалыптастыру. Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндерінің мазмұны арқылы оқушыларды еңбексүйгіштікке, парасаттылыққа, үлкенді сыйлауға, ойланып сөйлеуге тәрбиелеу. Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін дамыту. Сабақтың типі: Жаңа білімді игерту сабағы Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Түсіндірмелі, сұрақ-жауап, талдау, өзіндік жұмыс, ойын Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Жаңа сабаққа кіріспе ІІІ. Жаңа сабақ Ауыспалы өткен шақ есімшенің –атын, -етін, йтын, -йтін жұрнақтары арқылы жасалып, бірде өткен шақ, бірде келер шақ мағынасында қолданылады. Сондықтан оны ауыспалы өткен шақ деп атайды. Ауыспалы өткен шақ
Ауыспалы өткен шақ
еді көмекші етістігі тіркесіп жасалған етістік шағын басқа сөздердің мағынасы арқылы ажыратамыз. Ү.Жаңа сабақты бекіту 152-жаттығу 1. Мәтінді мәнерлеп оқу. 2. Көшіріп жазып, сөйлемдерге морфологиялық талдау жасау 3. Ауыспалы өткен шақ етістіктерді тауып, астын сызу 152-жаттығу 1. Мәтінді оқып шығу 2. етістіктерді теріп жазып, шағын ажырату
1. Мәтінді көшіріп жазып, синтаксистік талдау жасау 2. Етістіктерді шағына қарай ажырату
ҮІ. Қорытынды ҮІІ. Бағалау ҮІІІ. Үйге тапсырма:
Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Етістіктің шақтарын қайталау Сабақтың мақсаты: Білімділік: Етістіктің шақтары, осы шақ, келер шақ, өткен шақтың түрлері мен жасалу жолдары жөнінде алған білімдерін еске түсіру, қайталау, жаттығу жұмыстары арқылы бекіту. Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндерінің мазмұны арқылы еңбексүйгіштікке, ерлікке, адамгершілікке тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін дамыту, сөздік қорын молайту. Сабақтың типі: Қайталау сабағы Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, ауызша тіл дамыту, талдау, мазмұндама Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Өткен сабақты қайталауға арналған жаттығу жұмыстары 1. Өткенді қайталауға арналған сұрақтар бойынша жұмыс. 155-жаттығу
Бармақ едім – м.к.ш Барар едім – б.к.ш. Барып еді – б.ө.ш Барған еді – б.ө.ш. Баратын еді – а.ө.ш.
1. мақал-мәтелдерді оқу 2. Үш шақты баған-бағанға бөліп жазу
өсер біледі мекендейтін сүйрер жүреді тереңдейтін күледі түсінген туған
2. Тақырып қою «Еске алу», «Партизан достар» 3. Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау 159-жаттығу
ІҮ. Қорытынды Ү. Бағалау ҮІ. Үйге тапсырма: 1. Етістіктің шақтары бойынша сызба дайындау 2. Тапсырма бойынша жұмыс «Мектептес достар» немесе «Кім болам?» тақырыптарына шығарма жазу
Етістік іс-әрекеттің атын ғана білдіріп қоймайды, оның шақтық, жақтық мағыналарын да көрсетеді. Етістктің тағы бір ерекшелігі – рай категориясы. Қимыл, іс-әрекетті айтушының не ол іс-әрекетті хабалаушының пікірімен, ол іс-әрекеттің іске асуымен де байланысты.
Белгілі бір мезгілде іске асуын білдіреді.
орындалун талап ету
Орындалу шарты, белгілі бір шақта ске асуы
Ниетін, талабын білдіреді. Белгілі бір грамматикалық категориялар арқылы жасалып тұр. Сөйлеуші сөз арқылы қимылдың шындыққа қатысын, айтушы пікірін, көзқарасын білдіріп, белгілі бір грамматикалық тұлғалар арқылы жасалатын етістік түрі рай категориясы деп аталады.     Рай
Ашық Шартты Қалау Бұйрық Ү. Жаңа сабақты бекіту 160-жаттығу
161-жаттығу Морфологиялық талдау жасау Бөкеннен сұлу аңды мен көрмедім, Басқаға жануарды тең көрмедім. Ойын. Кім жылдам? Үш оқушы етістікті үш шаққа айналдыруы керек. Осы шақ Келер шақ Өткен шақ Бар, сөйле, жаса, тік, көр, тоқы, жүгір, ақылдас, үйрен, көзде, тіле, анықта, айқында, арашала. ҮІ. Қорытынды ҮІІ. Бағалау ҮІІІ. Үйге тапсырма: қайталап келу Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Ашық рай Сабақтың мақсаты: Білімділік: Етістіктің райлары туралы алған білімдерін кеңейту, ашық рай, олардың жасалу жолдары туралы білім қалыптастыру. Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндерінің мазмұны арқылы табандылыққа, төзімділікке, әдебиетті сүюге, қазақ халқының өткені мен бүгінін құрметтей білуге тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылықпен жұмыс істей білу қабілеттерін дамыту. Сабақтың типі: Жаңа білімді игерту сабағы Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Түсіндірмелі, талдау, шығармашылық жұмыс, өзіндік жұмыс Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Жаңа сабаққа кіріспе ІІІ. Жаңа сабақ Ашық райдың мәні етістіктің мәні етістіктің шақ мағынасын білдірумен тікелей байланысты. Өйткені белгілі шақта жұмсалған етістік сол қимылдың боуы арықылы сөйлеушінің ақиқат шындықты баяндауы байқалады. Дәркембай өз үйінің жанында ағаш шауып отыр. Атай Ықыласты әңгіме етті. Әбіш келер жылы оқуын тамамдап қайтады. Үш шақтың бірінде қолданылып, сөйлеушінің шындыққа қатысты баяндауын ашық рай дейміз. ІҮ. Жаңа сабақты бекіту 162-жаттығу 1. Мәтінді мәнерлеп оқу 2. Мәтін мазмұнын таратып айту. 3. Сөйлемдерді көшіріп жазып, морфологиялық талдау жасау. 4. Ашық райлы етістіктердің шағын ажырату
1. Мәтін мазмұнымен танысу 2. Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау
1. Мәтін мазмұнымен танысу 2. Мәтінге тақырып қою. 3. Ашық райла етістіктерді тауып, шағына ажырату Шығармашылық жұмыс Ашық райлы етістіктерді қатыстыра отырып, «Анамның мамандығы» деген тақырыпқа шағын шығарма жазу Ү. Қорытынды ҮІ. Бағалау ҮІІ. Үйге тапсырма: 165-жаттығу Берілген сөздерді қатыстырып, сөйлем құрау Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Бұйрық рай Сабақтың мақсаты: Білімділік: Етістіктің райлары туралы алған білімдерін кеңейту, бұйрық рай, оның жасалу жолдары, жіктелу ерекшеліктері туралы білім қалыптастыру. Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндерінің мазмұны арқылы оқушыларды еріншектік, сараңдық, қыңырлық сияқты мінез-құлықтардан аулақ болуға, қиындыққа мойымауға, шыдамдылыққа тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін дамыту. Сабақтың типі: Аралас сабақ Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, өзіндік жұмыс, ауызша тіл дамыту Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге 166-жаттығу бойынша берілген ашық райлы етістіктерді қатыстыра отырып, сөйлемдер құрап келуге берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін.
Бұйрық рай :
І, ІІ жақта талап, бұйрық мағынасын білдірсе, ІІІ жақта ниет ету мағынасы басым.
-айық, -ейік, -йық, -йік (көпше түр)
Бұйрық рай –шы, -ші жұрнақтары жалғану арықылы өтініш, тілек мағынасын да білдіреді. Ү. Жаңа сабақты бекіту 167-жаттығу Ауызша талдау
168-жаттығу 1. Мәтінді мәнерлеп оқу 2. Тақырып қою. 3. Етістіктерді теріп жазып, талдау
Өзіндік жұмыс Грамматикалық калейдоскоп Берілген сөздерден сөз тіркестерін құрау Қиянат, ұрлық, кісі, өтірік, ғайбат, жасау, ата-ана, айт, қамқорлық, кіші, үлкен. жүктеу/скачать 0.58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
емесе
