Сабақтың тақырыбы мен мазмұны Сағат саны Өтілетін мерзімі Қолданылатын әдіс-тәсілдер
жүктеу/скачать 1.48 Mb.
|
Көлемі жағынан әңгімеден ұзақтау, оқиғалары жинақы, оқиға негізінен бір арнада өрістейтін. кейіпкерлер саны да көп емес шығармалар бар. Баяндау түрінде қара сөзбен жазылған оқиғалы көркем шығарманы повесть дейміз. Үйге тапсырма беру, оқушыларды бағалау. "Балалық шақ" шығарма жазу. Ашылмай қалған бір бейне бар. Ол кім? Тауып, талдап келу. "Бақытты балалық шақ". Буклетгі көрсете отырып, Абдолла Қарсақбаевтың "Менің атым Қожа" фильмі туралы айту. Сабақты түйіндеу. Повесть қалай аяқталатын еді. ЛаулаШаула жігер оты! Самеа, циял цүш! Асыгатыным да, аңсайтыным да ертеңгі болашагым. Сабақтың қорытындысы: 1 .Сабақ соңында сүрақ қою арқылы жаңа тақырыпты қорытындылаймын.
Тексердім: 1  0. Сабақтың өтілетін мерзімі:
б) Жаңа сабақты түсіндіру. Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға Бердібек Соқпақбаевтың өмірі, шығармашылығы, «Менің атьгм Қожа» повесіндегі «Түбі адам болатын бала» жайлы түсіндіремін. І.Не сөйлейтініңді біл. Кімге сөйлейтініңді біл. Қай жерде сөйлейтініңді біл. Қалай сөйлейтінінді біл. (Үй тапсырмасы). 2."Білген сайын келеді біле бергім..." (Жаңа сабақ). а) "Түбінде адам болатын бала" (Қожа бейнесі). э)"Өткірдің жүзі, Кестенің бізі, Өрнегін сендей сала алмас" (Шығармашылық жүмыс). 3. Не үйрендім, не білдім. (Сабақты бекіту). 4.Бақытты балалық шақ. (Сабақты қорыту). Үй тапсырмасын сұрау. "Мынау кім?" - Біреуді біреуге атыстырып, от тастап жүретін қу, сабақ үстінде сыбырлап- сыпсындағыш. (Жантас)
- Мүмкін орныңа барып айтатын шығарсың? (Анфиса Михайловна)
"Қай сәт бейнеленген?" 1."Тобемнен шатыр етіп жай түскендей болды. Не істерімді білмеген қалпымда орнымнан сүйретіліп түрегеле бердім. Мандайымнан бұрқ етіп суық терім шығып кетті. Ох, шіркін-ай!" (Орыс едебиетінен Анфиса Михайловна А.Пушкиннің "Қысқы кеш" өлеңін жатқа сұрағанда) 2."Есікті аша бергенімде, тынысым мүлде бітіп, жүрегімнің соғуы тоқтап қалғандай болды. Сол кездегі келбетім көлденең көзге тірі аруақ тэрізді қыбырлаған бірдеңеге үқсар деймін" (Бақа оқиғасынан кейін апасына кездесер сет). 3."Маңдайдан буым бұрқырап, есік алдына шықтым. Сэйбек керінбейді. Омырауымды ағытып, желпініп, ойланып тұрмын. Не деп шешер екен? Мектептен шынымен-ақ шығара ма?" (Пед. кеңес болып жатқан сәт). "Білген сайын келеді біле бергім" (Жаңа сабақ) Бүгінгі біздің мақсатымыз 1 .Қожа мен Жантас бейнелеріне таддау. 2.Өз ойыңызды, пікірлеріңізді еркін айту, жеткізе білу. З.Повесть туралы үғымды қалыптастыру. а)"Түбінде адам болатын бала" Қожа портреті (мүғалім жатқа айтады). "Мынау, міне, мүрным. Әжем кейде атымды атамай "тампыш неме" дейді. Оның айтқаны ып-рас екен ғой. Екі танауыма екі саусағым еркін сыйып кетерлік, қосауыз мылтықтың аузындай үңірейіп тұр. Екі шекемнің шығыңқылығы болмаса, басым қарбыз төрізді доп-домалақ, тап-такыр. Сол жақ қүлағымның астына таман бір түйір қалым бар. Бэтшағардың бітпейтін жерге бітуін қарашы. Одан да бетімнің үллына таман болсашы. Сонда эдемірек көрінер ме едім. Ал бойымды біреулер орта бойлы дейді. Әжем болса, экең тэрізді сүңғақ боласың дейді" Блум стратегиясы бойынша Қожа мен Жантастың бейнелеріне талдау. (Оқушыларға кеспе-карточкалар үлестіріледі). І.Лагерьге жолдама бермегені үшін Майқанова апайды ренжіткен Қожаның ісіне қалай қарайсың? 2.0қулық алу үшін мүғалімді алдағаны дұрыс па? 3."Бір секундка кідіріп, мүрнымды көкке шүйіріп, маңғаздана қалдым да, қолымды кеудеме қойып, тэжім еттім. Мұным балалардың күрметіне сыпайгершілікпен қайтарылған жауап болды да шықты. Балалар ду күліп жіберді."Қожа қандай бала?" 4."Қысқы кешті" жаттамаған Жантас не істеді? Онысын қалай бағалайсың? 5."Қысқы кешті" жаттамаған Қожа қандай күйде болды? 6. — - Қара көже, мынаның не екенін білесің бе? Біз лагерьге баратын боддық. Ал сен көшедегі иттерді тэртіпке салуға ауылда қалатын болдың. Осы сөздерімен Жантастың қандай сипаты көрінеді? 7. - Бүл кім? - Мен ғой, ата. Мен Қожамын.
8."Бағана Майқановаға істегенім түрпайылық болды-ау" деген ойынан Қожаның қандай екені көрінеді? 9. - Мама! Сен жылап жатырмысың? - Маматай қойшы! Ең соңғы рет кешірші! Ант етемін! — деп Қожа мамасының тізесін қүшақтай жығылған қалпында жылап жібереді. Қожа қандай? Ю.Қожаның қүпия кеңес ашып, түзу жолға түсемін деп, өзіне-өзі серт беруі оның қандай бала екендігін керсетеді? Ой тастау. Қалай ойлайсыздар, әдепті жолға түсуіне не себепкер болды? Анасын аяуы ма, Сейбек қарт, Оспановтар айтқан естеліктер ме, Майқанованың педкеңестен шығып бара жатып айтқан сөзі ме? "Теріп алу" стратегиясы алғыр, пысық эділетгі өтірікші ақын ақылды әзілқой сотқар, тентек арамза мейірімді тапқыр қу, зымиян қателікгерін түсіне біледі шыдамсыз жағымпаз тиянақсыз "Топтастыру" стратегиясы Қожа Жантас (Оқушылар орындайды) "Сергіту сэті" Жұмбақ шешейік. Батпаса да балшыққа, Шыққан емес шалшықтан. (бақа) "Өткірдің жүзі Кестенің бізі, Өрнегін сендей сала алмас" (Шығармашылық жүмыс). РАФТ-2 Рөл: Қожа Аудитория: Белме іші Форма: Ішкі ой Тақырып: Бақа Жаңа үғым — жаңа ой. "Не үйрендім, не білдім?" Сөзжұмбақ шешу.
Көлемі жағынан әңгімеден ұзақтау, оқиғалары жинақы, оқиға негізінен бір арнада өрістейтін. кейіпкерлер саны да көп емес шығармалар бар. Баяндау түрінде қара сөзбен жазылған оқиғалы көркем шығарманы повесть дейміз. Үйге тапсырма беру, оқушыларды бағалау. "Балалық шақ" шығарма жазу. Ашылмай қалған бір бейне бар. Ол кім? Тауып, талдап келу. "Бақытты балалық шақ". Буклетгі көрсете отырып, Абдолла Қарсақбаевтың "Менің атым Қожа" фильмі туралы айту. Сабақты түйіндеу. Повесть қалай аяқталатын еді. ЛаулаШаула жігер оты! Самеа, циял цүш! Асыгатыным да, аңсайтыным да ертеңгі болашагым. Сабақтың қорытындысы: 1 .Сабақ соңында сүрақ қою арқылы жаңа тақырыпты қорытындылаймын.
Тексердім: Сабақтың өтілетін мерзімі: 6- сынып
Сабақтың тақырыбы: Әдебиет теориясы Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушыларға өткен тақырыптарға бойынша әдебиет теориясы жайлы толық мәлімет беру. ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылық ізденіске баулу, олардың ой-пікірін қалыптастыру. б) тәрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: қалыпты сабақ. Сабақтың әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сұрақ-жауап, сөздікпен жұмыс, бағалау, бекіту, қорытындылау. Сабақтың көрнекілігі: көркем әдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып ұжымымен жұмыс жүргізу. Сабақтың типтері: ұйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын сұрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіту, бағалау, қорытындылау, Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі.
ә) Үй тапсырмасын сұрау.
б) Жаңа сабақты түсіндіру. Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға өткен тақырыптарға бойынша әдебиет теориясы жайлы түсіндіремін Хикаят туралы. Хикаят (повесть)—баяндау түрінде қара сөзбен жазылған оқиғалы көркем шығарма түрі. Ол көлемі жағынан әңгімеден ұзақтау, романға жақындау болады. Бірақ романдағыдай қат-қабат шиеленіскен оқиғалар тізбегі бола бермейді. Мысалы, әңгімеде көбіне өмірдің бір мезеті, қысқа оқиғалар суреттелсе, романда аса күрделі әрі көлемді, бүкіл бір кезеңнің оқиғалары тұтастырыла суреттеледі. Ал хикаяттағы оқиғалар жинақы, сюжеттік желі негізінен бір арнада өрістейді, кейіпкерлер саны да аса көп болмайды. Оған Б.Соқпақбаевтың «Менің атым Қожа» хикаятын жатқызуға болады. Баллада туралы. Орта ғасырда роман елдерінің (француз, испан, итальян) поэзиясында туып, қалыптасқан лириканың ерекше бір түрі—баллада—лиро-эпостық сипаттағы шағын сюжетті өлең. Мұнда ақын өзінің көңіл-күйін, толғанысын жырлап қана тынбайды, сол сезімді туғызған себептерді оқиғаға айналдыра суреттеп көрсетеді. Балладаның мазмүны көбінесе тарихи шындық, оқшау фантастикалық хал, ерлік әрекет болып келеді. Баллада өзінің ұзақ даму тарихында талай өзгерістерге ұшырады: әуелде бір топ адам қол ұстасып, би билеп жүріп айтатын ән түрінде көрінсе, кейін сыршыл толғау, енді бірде асқақ әуенді арнау түріне ауысты. Баллада кейін барлық әдебиеттерге тараған. Қазақ поэзиясында баллада жазу дәстүрі С.Ерубаевтан басталады. Қазақ әдебиетінде оқиғалы өлеңдердің, кейбір нұсқаларын Қ.Жармағамбетов жасаған еді. Оның «Бидай туралы балладасын», сондай-ақ «Мүғалима», «Күзетші» деген балладаларын кезінде өлең сүйгіш қауым жылы қабылдаған. Ғ.Мүсіреповтің «Жапон балладалары» қарасөзбен жазылған баллада деуге болады. Адамзат тарихында тұңғыш қолданылған атом бомбасының ауыр зардабын шеккен жапон халқының жан түршігерлік трагедиясын жазушы поэзиялық леппен, терең сыршыл сезімталдықпен жеткізе білген. Типтік образ. Көркем шығармада адамның өмірі, олардың өзара қарым-қатынастары, наным-сенімдері, ой-сезімдері, мінез-қүлықтары жинақтала суреттеледі. Бірақ жазушы шығармада өзіне белгілі бір адамның ғана сипатын көрсетіп қоймайды, сол адамның өмір сүрген кезіне, өскен ортасына дәл келетін көп адамдарға тән ең керекті, ең жиі кездесетін іс-әрекет, мінез-құлық, наным-сенімдерді жинақтап, бір адамға тән сипат етіп көрсетеді және солай болуы мүмкін екенідігіне оқушыларын сендіреді. Көркем шығармадағы осындай жинақталған адам образын типтік образ деп атаймыз. Көркем әдебиеттегі типтік бораздарға қарап отырып, белгілі бір уақыт пен ортадағы қоғамдык дамудың негізгі және шешуші сипатын байқауға болады. Айталық, қазақ қоғамының өткен ғасырдағы ұнамды касиеттерінің бір алуанын М.Әуезов Абай тұлғасына шоғырлап тұтастыра білген. Сонымен катар Абайдың басқа ешкімге ұқсамайтын дара тұлғасын бейнелеген. Демек, оның типтік образ ретіндегі кесектігі де, күрделілігі де осындай «жалпы» мен «жалкының» бірлігінде деп білген жөн. Сабактың қорытындысы: 1 .Сабақ соңында сұрақ қою арқылы жаңа тақырыпты қорытындылаймын.
Үйге тапсырма: Әдебиет теориясын жаттау
1  1. Сабақтың өтілетін мерзімі:
Сабақтың тақырыбы: Мұқағали Мақатаев «Қайырлы түн», «Қара өлең» Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушыларға Мүқағали Мақатаевтің өмірі, шығармашылығы, «Қайырлы түн», «Қара өлең» өлеңдері жайлы толық мэлімет беру. э) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылық ізденіске баулу, олардың ой-пікірін қалыптастыру. б) тәрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: қалыпты сабақ. Сабақтың әдісі: түсіндіру, СТО стратегаялары - ой қозғау, мағынаны ажырату, суреттеу, салыстыру, сұрақ-жауап, сөздікпен жұмыс, бағалау, бекіту, қорытындылау. Сабақтың көрнекілігі: көркем әдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымымен жүмыс жүргізу. Сабақтың типтері: үйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын сүрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіту, бағалау, қорытындылау, Сабақтың барысы: а) Үйымдастыру кезеңі.
э) Үй тапсырмасын сұрау.
Қызығушылығын ояту. Үнтаспа арқылы күйден үзінді беріледі. Ой қозғау эдісі бойынша сауалдарға жауап алу. /Балалар көздерін жүмып отырып ойланады/.
4. Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын б) Жаңа сабақты түсіндіру. Жаңа сабақтың дэйек сөзі: "Қазақтың тілін білген адам Мүқағали поэзиясын сүймеуі мүмкін емес, Мүқағали поэзиясын сүйген адам еліне адал, жеріне ие, табиғатқа жанашыр бола алады" . (Күлэш Ахметова). Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға Мүкағали Мақатаевтың өмірі, шығармашылығы, «Қайырлы түн», «Қара өлең» өлеңдері жайлы түсіндіремін. "Қара өлең". Мүғалім жатқа оқиды. ("Қара өлең" үғымымен таныстырады). "Елім барда", "Анау аспан, мынау бақ" (Үнтаспадан тыңдату). Мағынаны ажырату. 1. Ақын шабытын оятып, жырына арқау болған тіл өнері, өлең-жыр, туған ел, табиғат туралы танысатындары ескертіліп, инсерт эдісі бойынша тапсырма жүктеледі. Өз беттерінше мүқият оқи отырып, түсініксіз сөздерді қарындаш көмегімен инсерт картаға жазады. (Күпі, шекпен, жадау, түксиеді, желідегі, көгендегіт.б.). Карта инсерт V : | ?" Мүғалім толықтырулар жасайды. 2. Топтық жүмыс. Өлеңді мэнерлеп тізбектей оқыта отырып, бірнеше сүрақтар қою арқылы өлеңнің қүрылысын талдау мен мазмүнын ашу мақсатында жүмыс жүргізіледі. 3 топқа сүрақтар беріледі. (Осы сүрақтар кезінде оқушылардан жауап алу).
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||