Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ
жүктеу/скачать 3.36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 5. Кимыл-сын бағыныyкы сабактас.
| Бағыныyкы
сойлeмныy баяндауышы Баяндауышыныy тұлғалык бeлгысы Бағыныyкы сыyаpына койылатын сұpактаp Откeн шак eсымшe -ған/гeн, -кан/кeн + -дыктан/дыктeн Нeлыктeн? Нe сeбeпты? Откeн шак eсымшe жәнe шылау -ған/гeн, -кан/кeн жәнe соy шылауы Нeгe? Нeлыктeн? Болымсыз eтыстык жәнe косeмшe -ма/мe, ба/бe, па/пe+-й Нeлыктeн? Нe сeбeпты? Ашык pайлы eтыстык жәнe комeкшы eтыстык ашык pай+дeп Нe дeп? Нeлыктeн? Нe сeбeпты? 5. Кимыл-сын бағыныyкы сабактас. Кұpамындағы жай сойлeмдepдыy бағыныyкысы басыyкыдағы ыстыy, кимылдыy калай оpындалғанын былдыpeтын кұpмаластыy туpы кимыл-сын бағыныyкы сабактас дeп аталады. Мысалы, Кун батаp алдында балыкшы жыгыт сыpтка әлдeнeшe peт шығып, биык жаp басынан тeyыз жакка коз салды. Кимыл-сын бағыныyкы сабактастыy бағыныyкы сыyаpына калай, кайтып? дeгeн сұpактаp койылады. 181 Кимыл-сын бағыныyкы сабактастыy бағыныyкы сыyаpыныy баяндауыштаpыныy жасалуы томeндeгыдeй: 1. -ып/ып, -п жәнe -а, -e, -й косeмшe тұлғалы eтыстык аpкылы жасалады. Мысалы, Домбыpа шepтып отыpған әншы әуeлeтe шыpкап (кайтып?), ән салып коя бepды. Жұпаp мeн Калампыp бастаpын изeй (калай?), әлдeнe жайлы кызу әyгымeлeсып отыp. 2. -ған/гeн, -кан/кeн откeн шак eсымшeгe -дай/дeй жұpнағы мeн болып, куйы, калпында создepыныy тыpкeсуы аpкылы жасалады. Мысалы, Ак ұлпа бұлттыy устындe калыктап баpа жаткандай болып (кайтып?), epeкшe быp куйды басынан кeшыpды. 3. Болжалды кeлep шак eсымшeгe -тан/тeн жұpнағыныy жалғануы аpкылы жасалады. Мысалы, Ол жон-жосығын айтпастан (калай?), атына мынe сап шаба жонeлды. Кимыл-сын бағыныyкы сабактас кұpмалас сойлeмныy бағыныyкы сыyаpыныy баяндауышыныy жасалу жолдаpы мeн сұpактаpыныy кeстeсы. жүктеу/скачать 3.36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|