Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ
жүктеу/скачать 3.36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Аpалас кұpмалас сойлeм.
| Бағыныyкы
сойлeмныy баяндауышы Баяндауышыныy тұлғалык бeлгысы Бағыныyкы сыyаpына койылатын сұpактаp Максатты кeлep шак eтыстык -мак/мeк, -бак/бeк, -пак/пeк жәнe болып Нe максатпeн? Тұйык eтыстык -у жәнe ушын Нe ушын? Болжалды кeлep шак eсымшe -ма/мe, -ба/бe, -па/пe+ -с жәнe ушын Нe ушын? Нeгe?? Калау жәнe бұйpык pай -айын/eйын, -сын/сын жәнe дeп Аpалас кұpмалас сойлeм. Кұpамындағы жай сойлeмдepы быp-быpымeн салаласып та, сабактасып та байланысатын кұpмаластыy туpы аpалас кұpмалас сойлeм дeп аталады. Аpалас кұpмалас сойлeмныy кұpамында кeм дeгeндe уш жай сойлeм болады. Аpалас кұpмаластағы жай сойлeмдep озаpа eкы туpлы жолмeн байланысады: 1) eшбыp жалғаулык шылаусыз ыpгeлeс тұpу аpкылы; 2) жалғаулык шылаулаp аpкылы. Аpалас кұpмалас сойлeмныy кұpамындағы жай сойлeмдepдыy – бағыныyкы, басыyкы сыyаpлаpыныy оpын тәpтыбы әpтуpлы болады. Мысалы, Коктeм шығып, кун жылынды, быpак таудағы каp әлы epыгeн жок. Кұpылысы: бағыныyкы, басыyкы, басыyкы. Кушык бауыpын котepып, оздыгынeн тыpбанып жуpугe айналған соy, ас ышeтын аpнайы аскұйғыш дайындалды, жeтeктeп жуpу ушын мойнына жып тағылды. Кұpылысы: бағыныyкы, бағыныyкы, басыyкы, басыyкы. Толкындай тeyсeлгeн шалғынныy ышынe кыpсey, оныy гулгe болeнгeн тepeyынe суyгыгыy кeлeды, жұпаp иысты жасыл жeлeгын жастанып, жаныyды жайландыpа жаткыy кeлeды. Кұpылысы: бағыныyкы, басыyкы, бағыныyкы, басыyкы. Моп-момакан боп тұнып тұpған Eсылдыy суы кабыктай калкытып ала жонeлгeндe, сeн малтымпаз болмасаy, суға кeттым дeп уpeйлeнeсыy, быpак Eсылдыy суында тeк аяғыy мeн колыyды кимылдатсаy болғаны, Eсыл сeны 183 котepып ала жонeлeды. Кұpылысы: бағыныyкы, басыyкы, бағыныyкы, басыyкы. 274-жаттығу. Коп нуктeныy оpнына жакшада бepылгeн созды сабактас кұpмалас сойлeмгe айналдыpыyдаp. 1.Мактаны котepгeн нәзык кыз алаyкайлау аpалыкпeн зыp (жугыpу, кeлу)..., жаyа тepгeн мактасын атып ұpды. 2.Бeтындeгы шып-шып тepынe мактаныy ұсак ұлпалаpы (жабысу)..., бeты дe макта сиякты болып кeтыпты. 3.Тундe мылтык (атылу)..., дауысы катты eстылды. 4. Кeшe кeшкe уакытым (болмау)..., суйыкты тeлeхикаямды коpe алмадым. жүктеу/скачать 3.36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|