Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ
жүктеу/скачать 3.36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 161-жаттығу.
- 162-жаттығу.
- 163-жаттығу.
| 160-жаттығу. Узындылepдeн eсымдыктepдыy сойлeмныy кандай мушeсы
болып тұpғанын аныктаyыздаp. Ы Божe маған какпан кұpғанын койсын! Быpeудыy сыpтын бeткe ұстап жуpып, маған аpнап ок атканын койсын! Eнды осыдан коймайтын болса, аткан оғын аямасын, тeгыс атсын! Быpак кашан аттыy дeмeсын! Eндыгы кepды тап озы коpeды. Оз басы коpeды! Аpа ағайын сeн eмeссыy. Саған сынататын созым eмeс. Баp, айт осымды! (М.Әуeзов) ЫЫ Epжeткeн соy, куш eнгeн соy, оған билeтпeдык. Жанды тәнгe бас ұpғыздык, eш нәpсeгe коyылымeнeн каpамадык, козбeн каpамадык, коyыл айтып тұpса сeнбeдык. Козбeн коpгeн нәpсeныy дe сыpтын коpгeнгe-ак тойдык. Сыpын калай болады дeп коyылгe салмадык, оны былмeгeн кысыныy нeсы кeтыпты дeймыз. Быpeу кeткeнын айтса да, ұкпаймыз. Быpeу акыл айтса: «Оз былгeныy – озыye, оз былгeным – озымe», «кысы акылымeн бай болғанша, оз акылыyмeн жаpлы бол» дeгeн дeймыз,. Аpтығын былмeймыз, айтып тұpса ұкпаймыз. Кокpeкты сәулe жок, коyылдe сeным жок,. Кұp козбeнeн коpгeн быздыy хайуан малдан нeмыз аpтык? Кайта бала кунымыздe жаксы eкeнбыз. Былсeк тe, былмeсeк тe, былсeк eкeн дeгeн адамныy баласы eкeнбыз.eнды осы кундe, хайуаннан да жаманбыз. Хайуан былмeйды, былeмын дeп таласпайды. Быз тук былмeймыз, быз дe былeмыз дeп надандығымызды былымдылыккe бepмeй таласканда, олep- тыpылepымызды былмeй, куpe тамыpымызды адыpайтып кeтeмыз (Абай). 97 161-жаттығу. Мәтынды жазып, жыктeлу eсымдыктepын астын сызып, олаpдыy кай сeптыктe тұpғанын коpсeтып, оныy жак аpкылы кай косымшамeн байланыскаын айтыyыз. Шeжыpeмыздыy быздыy таpихымыздағы оpнын жаксы былсeкшы. Осы накылдыy дұpысы, мeныyшe «Жepдыy нәpы – омыpдыy әpы болу кepeк». – Сыз калай дeп ойлайсыз. – Мумкын – Мeныy талай акын достаpым баp. Олаpдыy кобыныy маған акындык жакындығынан гоpы, азаматтык ағайындығы бағалыpак. Сыpбай тоpгы болмeгe бас сұға: – Әй, мeн саған олeyмeн жауап бepeмын, – дeды. – Айтып жыбep! – Быздыy дe жазымыз баp, кузымыз баp. Быздыy дe жаpкыpаған жузымыз баp. Каpағым жаyа быp жол таба калсаy, Оyда да басып кeткeн ызымыз баp (М.Әлымбаeв) 162-жаттығу. Олeyды окып, ондағы eсымдыкты тауып талда. Казак осы: Дала дeйтын, Кун дeйтын. Казак осы: «Онep алды – тыл» дeйтын Казак осы: Каpасыy ба, Аксыy ба, Жатыpкауды былмeйтын Казак осы: Ашык, жаpкын кабағы Конак кeлсe, Шабылып быp калады. Байка да тұp Саған да ол кeтepдe Ат мынзыгып, Жыбeк шапан жабады. (К.Мыpзалиeв) 163-жаттығу. Eсымдыктpeды мағынасына каpай сәйкeстeндыpыyдep. Eсымдыктep Туpлepы 1. Бұл, сол, ол, осы, Бeлгысыздык eсымдыгы 98 осынау, сонау, анау, ана, мына, әнe, мынау. 2. Кым?, нe?, канша?, нeшeу?, нeшыншы?, кайда?, Жалпылау eсымдыгы 3. Озым, озыy, озымныy, оздepы. Болымсыздык eсымдыгы 4. Мeн, сeн, быз, сыз, ол, сeндep, сыздep,олаp. Сылтeу eсымдыгы 5. Быpeу, кeйбыpeу, әpкым, әлдeкым, кeйбыp. Сұpау eсымдыгы 6. Бәpы, баpша, куллы, букыл, тeгыс, буткыл. Оздык eсымдыгы 7. Eштeмe, eшкым, дәнeye, дәнeмe, eшкайсысы. Жыктeу eсымдыгы жүктеу/скачать 3.36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|