Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ



Pdf көрінісі
бет80/175
Дата25.05.2024
өлшемі3.36 Mb.
#501851
түріПрактикум
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   175
Қозоқ тили практикуми

183-жаттығу. Сабакты eтыстыгы баp соз тыpкeстepын быp бағанға, салт 
eтыстыгы баp соз тыpкeстepын eкыншы бағанға болып жазыyдаp. 
Салт eтыстыкты соз тыpкeсы 
Сабакты eтыстыкты соз 
тыpкeсы 
Досыyа комeктeс 
Тапсыpманы оpында 
Досыyа комeктeс, тапсыpманы оpында, мeктeптeн шыкты, малды оpгыз
ысыye абай бол, дұpыс киын, анык сойлe, кытапты окы, ыныye каpа, аттан тус, 
уйдe отыp, кошeдe дауpыкпа, уй жина, озыyды ұстай был, сабактан калма, 
адамгepшылыкты eскep, анаyды peнжытпe. 


115 
184-жаттығу. Кажeтты жұpнактаpды жалғап, бepылгeн создepдeн оздык 
eтыс жасаyдаp. 
Улгы: Оpанды, ... 
Оpа. Коp. Сeз. Жасыp. Сыла. Каpа. Тазала. Суpт. Ки. Сал. Гулдe. Бу. Был. 
Байла. Аpкала. Куй. Туй. 
185-жаттығу. Сeмантикалык кeстeны толтыp. 
создep 
eсымшe 
косeмшe 
тұйык 
eтыстык 
Окыған адам 
Айтатын ой 
Жасайды 
Жугыpу 
Бepгeлы
Тұpу 
Алғалы 
Баpу 
Окығалы 
186-жаттығу. Томeндeгы eтыстыктepдeн сойлeм кұpап, оныy кайсысы 
табыс сeптык жалғаулы созды кepeк eтeтынын, кайсысы кepeк eтпeйтынын 
аныктаyдаp. 
Жазыл, мактан, сыйла, жыpла, әндeт, сал, кина, коp, ток, ойна, жайна, сына, 
когep. 
187-жаттығу. Томeндeгы eтыстыктepдeн ыpыксыз eтыс жасап, сойлeм 
кұpаyдаp. 
Сал, ыл, жи, сана, бол, каpа, от, ал. 
188-жаттығу. Томeндeгы eтыстыктepдeн косeмшe аpкылы туpлы шак 
жасап, сойлeм кұpаyдаp. 
Коp, макта, ойла, жаса, кайpа, билe, аскакта, коpкeй, куан. 
189-жаттығу. Бepылгeн мәтыннeн eтыстыктepды тауып, олаpдыy калай 
жасалғанын аныктаyдаp. 
ОТЫPЫКТЫY ЗАЛАЛЫ 
Уш кысы жаланға шығын, кун бойы кұс аулап, жалғызак шуpeгeй уйpeк 
атып алыпты. Кeшкe быp жepгe кeлып отыpып сойлeсeды: бұл уйpeкты 


116 
ушeуымыз жeп тоймаймыз быpeуымызгe жоны болмайды дeп. Ышындe быpeуы 
ку жыгыт eкeн бұл айтты: 
— Оған акыл табылады. Уйpeкты пысыpып жауып коялык та, ушeуымыз 
дe жатып ұйыкталык, кайсымыз жаксыpак тус коpсeк, уйpeкты сол жeсын, — 
дeды. 
Осыған соз койысып, уйpeкты пысыpып жауып, оздepы жатып 
ұйктағанда, манағы ку тұpды да уйpeкты жeп алып, табағыныy устын әуeлгышe 
жауып койды. Epтey жолдастаpымeн быpдeй тұpып ку сұpады: 
— Нe тус коpдыyыздep? — дeп. 
Быpeуы айтты: 
— Мeн акбоз атка мынып, алтын тәж киып, коккe ұшып жуp eкeнмын. 
Eкыншысы айтты: 
— Мeн ұшпакка кыpып, хоp кыздаpы маған кызмeт eтып жуp eкeн. 
Сонда ку айтты: 
— Eкeуындыкы дe pас, мeн тусымдe сeндepгe каpап тұpып eдым, быpыy 
патша болып коккe ұшып кeткeн соy, eнды быpыy ұшпакка кыpып кeткeн соy, 
быp шуpeгeй уйpeккe бола кайтып кeлып жатаp дeймысын дeп, уйpeкты мeн 
жeп койдым, — дeды. 
Ыбыpай Алтынсаpин 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   175




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет