Саяси конфликттердіњ шешілуі
Саяси конфликтілерді шешудің басқа тәсілдері
жүктеу/скачать 121.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Халықаралық конфликт. 3.1. Халықаралық конфликтердің шешілуі
| 2. 3. Саяси конфликтілерді шешудің басқа тәсілдері
Саяси конфликтілерді шешу тәсілдеріне келетін болса онда олар жетерлік. Таңдау конфликтің субъектілігіне, оның орны мен уақытына байланысты. Кейбір жағдайда келісімге келу үшін референдум механизмдерімен және таңдауларымен байланысты, ал басқаларында ол указдар, декреттер, бұйрықтар атқарушы билік қаулыларымен немесе парламенттің арнайы қабылданған заңмен қамтамасыздандырылады. Конфликт шешу формалары күшпен (қысым мәжбүрлеу) болуы мүмкін, немесе зорлық-зомбылықсыз (консенсус немесе компромисс) ымыраға келу.Бұл фактіні саналы түрде түсіну керек, көптеген адамдар үшін тарих жиі ұстаз немесе сабақ бола алмады және жаңа ұрпақ тарихтың ең қараңғы жылдарынан қорытынды жасай алмады. Қазіргі таңда Ресейде ішкі саяси конфликттерді бейбіт жолмен шешу өте маңызды. 3. Халықаралық конфликт. 3.1. Халықаралық конфликтердің шешілуі Дұшпандық және зорлық –зомбылық шешуші болмаса да басты рөлдерде болатын халықаралық конфликтті шешу өте күрделі. Мұндай жиі кластың және топтың, ұлттың, территориялық және басқа да істер шиеленіскен. Күреске көптеген әр түрлі түрдегі үкіметтер және жеке ұйымдар, қоғамдық қозғалыстар тартылады. Соңғы он жылдықта халықаралық конфликт түсінігіне елеулі өзгерісиер енгізілген. Қарама -қайшылықты әрқашан өзара қабылдауға болатын және барлығын қамтитын тәсілдермен, бейбіт шешіммен байланысты, амал табуға болады деген идея пайда болды және кең тарады. Әйтсе де әлемдік тәжірибе жиі керісінше істерге куә. Бұл тұрғыда НАТО –ның Югославияға қарсы(1999ж) әскери акйиясын айту да жеткілікті. Соған қарамастан идея конструктивті түрде зорлыққа жол бермейді және кофликтология теориясының дамуына пайдалы, практикалық мақсатта , себебі ол әлемдік бейбіт шешімді ынталандырады. Бейбіт шешім әдісін таңдауда қарама-қайшылықты анықтап алған жөг, себебі онымен белгісізден гөрі басқару жеңіл болады. Сонымен қоса, әрқашанда қарсыласыңды (басқа да конфликт мүшелерін) қарап алуға ұмтылу керек, партнер ретінде, жойып жіберуге жататын дұшпан ратінде емес. Сонда екі жақтағылар, қауыпсіздікті тек қана қарсыласқан жақтың қауыпсіздігі қамтамасыз етілген болса ғана толық болатынын түсінеді. Халықаралық конфликті шешудегі жаңа айырма екі негізгі амалдың «ажырауы». Дәстүрлі - конфликттің негізінде жатқан қарама- қайшылықтарды шешумен байланысты, әлемде болып жатқан өзгерістер мен социалды теориямен келіседі. Екінші амал соңғы жылдарда жасалған. Ол «әлемді жасау» идеясымен байланысты, әлемді жаратуға бағытталған, сонымен қатар (тар мағынада) қаруланған конфликттің мүмкіншіліктері шектеуге арналған. Әлем жасау методының, қаруланған конфликттің мүмкіншілігін шектеуге бағытталған, өзіне тұрақты біріктіруші бастамаларды, ізденісте және конфликттен құтылу тәсілдерін институционалдық дамытуды көздейді. Бұл амал әсіресе боламақта халық пен мемлекет қатынасының типтерінде перспективті. Жекелегенде бұл байқаудан өтті (Боснияға әскер кіруі, Абхазия және Оңтүстік Осетияның кескілескен екі жақтың бөлінуі, Кипрдан гректік және түріктікк бірлестіктер және т.б) салыстырмалы болса да өзінің тиімділігін көрсетті. Біріккен басқаруға келетін болсақ, онда басты мәселе әрқашан барлық жақтың келісімінің қажеттілігін көрсетеді. Конфликті жағдайда өз уақытылы әсер ету кризистің пайда болуының алдын алады. Осылайша, 70-80 жж бас көтерген конфликтер қатары, жеке мемлекеттер арасындағы (Армения, Азербайжан, СССР, Прибалтика), өз уақытысыда әр түрлі жолдармен және әдістермен жұмсартылуға болар еді. Билеуші топтың арсеналында мұндай айлалар болды, бірақ пайдаланылмады, «сақтауға қойылған клападардай».Осылай конфликтті жағдайды жалған ақпарат шиеленістіріп жіберді, демология, өсек т.б. Әйтсе де соңғы екі онжылдықта, кез келген халықаралық құқық сақтау ұқсастығы тек құрылым ішінде ғана іске асады. Мемлекет күшін пайдалануға рұқсат ететі, сонымен қатар жүргізушілерді де, әрқашанда шашуші әрекетке дайындалдырды. Ашық араласу актісін демонстрацмялаған АҚШ (Иран, Панама, Сомали және т.б), Тазаня (Уганда), Түркия (Кипр), Вьетнам (Камбоджа) т.б. Қауіпсіздік кеңесі әлем өлкелерінде легитемдікке жол бермейді. германия, Жапония және Үндістан сияқты ірі державалар, халықаралық қауыпсіздікке ықпалы мол, солар оың тұрақты мүшесі болады. Африка және Латын Америкасы сияқты толық континенттер. Бұл екі екі континеттің Кеңестегі жүргізушілері емес. АҚШ тұрақты мүшелердің дәрежесі тек мемлекет шешуін талап етеді, қаржылай қажеттілікті беруге әзір, демек өз стратегиялық одақтастарына. Есеп Германия мен Жапония қатысуында әлем жарату операциясы қалай құрылса, солай қаржылай төлемнің басқа ірі державалар тарапынан ұлғаюы. Егер күш қолданудан қаша алмайтын болса, АҚШ және оның одақтастары ұлы державаға және НАТО-нығ әскери блоктарына сенім артуды ұсынады, ал БҰҰ-на емес, күшті мемлекеттерге өкілдік беру, өз қызығушылықтарымен, мәжбүрлікпен қамтамасыздандырылған әлемдік ұйымның шешімі. Ұлы державалар барлық шешімдерге осындай акт шешіммен араласпайтын болар деп сенеміз. Әлем, ондай болса бірден планетаның әр түкпірінен тоқтамайтын толқындармен қақтығысуына тура келеді, максималды сатыдағы сұхбатқа үміттене отырып, дәнекерлік және гуманитарлық көмек. Татуластыққа және еңбектенуге қанша жерден державалар жетекшілігі керек болса, олрға ішкі ықпалы және толық түсіндермелі формальдық және ресмилік әсер етеді. Мұндай әрекеттер түрімен саяси көшбасшылар, бұрынғы елшілер, ғалымдар, мәдениет қайраткерлері эколог немесе медиктер айналысады. Халықтық дипломатия күші демократиялық икемді сондықтан да нәтижелі, әйтсе де олар уақыты созыңқы және әрқашан құрылымды емес, сондықтанда мемлекет органдарынан қолдау талап етеді. жүктеу/скачать 121.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|