Ш. Т. Таубаева педагогика ғылымдарының докторы, профессор
Когнитивті мінез-құлық терапиясы
жүктеу/скачать 2.74 Mb. Pdf көрінісі
|
| Когнитивті мінез-құлық терапиясы
Психотерапияның бұл бағытын ХХ ғасырдың 70-80 жылда- рында Аарон Бек ұжымымен бірге құрастырды. 2010 жылдары Бектің терапиясы психотерапия, психология, әлеуметтік педагогикада қорқыныш, үреймен жұмыста кеңінен қолданылып, танымал болды. Когнитивті мінез-құлық терапиясының негізгі идеясы тұлға- ның ойлары, сезімдері, іс-әрекеттері жұмыс істейтін схема негі- зінде түсіндіріледі. Бұл схема төмендегідей жұмыс істейді: Ойлар сезімдерге ықпал етеді, олар санадағы бейнелер мен жалған ойларға сәйкес келгенде іс-әрекеттерімізге әсер етеді. Әлеуметтік үрей кезінде схема төмендегідей болуы мүмкін: Үрей туғызатын ойлардан арылу үшін жағымсыз ойларды бейтарап/жағымды ойлармен алмастыру, сонымен қатар іс-әре- кеттердің жағымсыз іс-әрекеттерді қолдаудағы бағытын тежеу қажет. «Шешім қабылдау» техникасы Жағымсыз ойлар іс-әрекеттерімізге әсер етеді. Әлеуметтік фобиясы бар тұлғалар үшін шешім қабылдау қиынға соғады. Жа- 158 ғымсыз ойлар мен олардың салдарынан пайда болатын сезімдер таңдау жасау процесін қиындатады. Нәтижесінде субъект қи- мылсыз/бейтарап қалады. Шешім қабылдау дағдысын қалыптастыру маңызды. Ол үшін төмендегі техниканы орындау жеткілікті. Жағымды тұстары Жағымсыз тұстары Пайда Қауіп Әр бөлікке тиесілі дәлелдер жазып толтырыңыз. Жазып болған соң барлық дәлелдерді салыстырып, талдау жасаңыз. Өз іс-әрекетіңіздің алып келер пайдасы мен қаупін са- лыстыра отырып, шешім қабылдаңыз. «Сіз үшін маңызды не?» деген сұраққа жауап беруге тыры- сыңыз. Жұмыс істеу барысында жағымсыз/қауіпті проблемаларды шешу жолдарын іздеу қажет. «AWARE» 5 қадам техникасы Ағылшын тілінен аударғанда, «AWARE» – саналы деген мағынаны білдіреді. Ол негізгі 5 қадамнан тұрады. Олар: қолыңызға қағаз, қалам алыңыз қағазды қаламмен төрт бірдей бөлікке бөліп шығыңыз пайда болған кестенің төрт бөлікке келесідей тақырыпшалар жазып шығыңыз |