Ші бет ші беттің

2 эймерий ооцисталарынан –

3 өсімдік дәнінен –

4 кене жұмыртқаларынан –

5 еркін өмір сүретін нематодтардан –

1 "Копроскопия", копрологиялық зерттеу" терминдері нені білдіреді?

2 Нәжіс сынамалары қалай алынады және қалай зерттеуге жөнелтіледі?

3 Гельминтоовоскопия дегеніміз не?

4 Гельминтолярвоскопия дегеніміз не? Ларвоскопия әдісімен қандай гельминттерге зерттеу жүргізіледі?

5 Флотациялау, седиментациялау және аралас әдістердің сипаттамасын беріңіз.

6 Фюллеборн, Котельников әдістерінің айырмашылықтары неде? Қаныққан ерітіндінің тығыздығын қалай арттыруға болады?

7 Гельминт жұмыртқаларын эймерий оофисталарынан, ауа көпіршігінен, өсімдік дәнінен және басқа ұқсас объектілерден қалай айыруға болады?

8 Стронгилят личинкаларын қандай морфологиялық ерекшеліктеріне қарай айырады?

9 Инвазиялық личинкалардың инвазиялық еместерінен қандай айырмашылығы бар?

Есімбеков Ж.М. және басқалары. Жануарлардың инвазиялық ауруларын анықтау практикумы – Алматы, 2000. – Б.59-60.

Қарамендин Ө.С., Тоқпан С.С., Ыбраев Б.К. Жануарлардың гельминтоздарын анықтау. ІІ бөлім. Ақмола, 1997. – Б.86-96.

Ыбраев Б.К. Гельминтоздарды балаудың негізгі әдістері. Астана, 2008.-Б.4-28.

Гельминтоздарды өлген мал өлексесінде (ұшада) балау

Сабақ мақсаты: студенттерді К.И.Скрябиннің толық гельминтологиялық (ТГС) және толық емес (ТЕГС) жарып сою әдістеріне үйрету.

Сабақтың мазмұны:

1 Мал өлекселерін ТГС және ТЕГС өткізу техникасы.

2 Асқорыту жүйесінен матрикс пен қырындыны алу, бекіту, гельминттерді жинастыру, этикеткалау және зерттеу үшін түссіздендіру.

3 Әртүрлі класс гельминттерінің сипаттамасы (пішіні, тұрқы, ерекшеліктері).

Тапсырма 1. Анықтамаларын беру:

өлексені ТГС –

мүшені ТЕГС –

өлексені ТЕГС –

А) Асқорыту жүйесі -

В) өкпені -

В) бауырды -

НЕМАТОДТАР

ТРЕМАТОДТАР

ЦЕСТОДТАР

- нематод - цестод - трематод

1 Гельминтологияқ зерттеулердің қандай түрлері бар және олардың айырмашылықтары неде?

2 ТГС дегеніміз не және парциалдық зерттеу деп нені айтады?

3 Цестод, нематод, трематодтарды неде бекітеді?

4 Гельминттерді қалай түссіздендіреді?

5 Нематод, цестод, трематодтардың класын қалай айырады?

6 Ішек, ұлтабар ТЕГС қалай өткізеді және қырындыны кілегей қабатынан қалай алады?

7 Бауыр, өкпенің ТЕГС қалай орындалады?

8 96°-дық спиртті 70°, 75°, 80°, 85° ерітінділерін қалай дайындайды?

Әдебиет:

Есімбеков Ж.М. және басқалары. Жануарлардың инвазиялық ауруларын анықтау практикумы – Алматы, 2000. – Б.60-61.

Қарамендин Ө.С., Тоқпан С.С., Ыбраев Б.К. Жануарлардың гельминтоздарын анықтау. 1 және 2 бөлімдері. Ақмола, 1997. – Б.86-96.

Ыбраев Б.К. Гельминтоздарды балаудың негізгі әдістері. Астана,2008.-Б.35-48.

Кадыров Н.Т. Посмертная диагностика паразитозов. Целиноград, 1991.
Тақырып 3. Нематодтардың анатомиялық-морфологиялық сипаттама-лары. Аскаридатоздарды балау және күрес шаралары

Сабақ ұзақтығы - 2 сағат.

Сабақ мақсаты: Студенттерді нематодтардың морфологиялық ерекшеліктерімен және негізгі тек тармақтарымен таныстыру, аскаридатоздарды анықтау жолдарына үйрету.

Сабақ мазмұны:

1 Нематодтардың жалпы құрылысын зерттеу, дене пішіні, тұрқы, бас және құйрық жақтары, ауыз капсуласы мен өңешінің ерекшеліктерін игеру.

2 Аскаридата, оксиурата, стронгилята, трихоцефалята және басқа тек тармақтардың негізгі айыру белгілеріне назар аудару.

3 Аскаридатоздарды балаудың копроскопиялық тәсілдерін игеру. Нәжіс сынамаларын зерттеуге дайындау. Аскарида, параскарида, токсокара, токсаскарида мен аскаридийдің жұмыртқаларының морфологиясын меңгеру.

4 Қолданылатын антгельминтиктермен танысу, қолдану жолдарын игеру.

- асқорыту жүйесі - жыныс жүйесі - зәр шығару жүйесі

1 Нематодтардың құрылысы цестод, трематодтардан немен ерекшеленеді?

2 Аскаридата, оксиурата, стронгилята, трихоцефалята, филяриата тек тармақтарының ерекшеліктерін атаңыз.

3 Аскаридата тек тармағына кімдер жатады және олардың құрылысында қандай айырмашылықтар бар?

4 Аскаридаттардың жұмыртқаларын қалай айырады?

5 Аскаридатоздарға қарсы қолданылатын антгельминтиктерді атаңыз және оларды қалай қолданады?

Есімбеков Ж.М. және басқалары. Жануарлардың инвазиялық ауруларын анықтау практикумы – Алматы, 2000 – Б.26-28.

Қарамендин Ө.С., Тоқпан С.С., Ыбраев Б.К. Жануарлардың гельминтоздарын анықтау. 1 бөлімі. Ақмола, 1997. – Б.4-16.

Оксиуратоздарды балау және күрес шаралары

Сабақ мазмұны:

1 Оксиурлардың имаго сатыларының құрылысымен танысу және оларды басқа ішек нематодтарынан айыру.

2 Перианалды қыртысынан және шап тұсынан қырынды алу және зерттеу.

3 Оксиур жұмыртқаларының морфологиясы және оны басқа жұмыртқалардан айыру.

4 Жылқы дегельминтизациялау техникасын үйрену.

Оксиурозда Пассалурозда

1 Жылқы оксиурозына балау қалай жүргізіледі?

2 Оксиур, пасалур имаголарының құрылысы қандай?

3 Оксиурозды малдың тірі кезінде және сойылғаннан кейін қалай анықтайды?

4 Сойыс малдарда оксиураттарды қай мүшеде анықтайды?

5 Оксиур жұмыртқасын басқа гельминт жұмыртқаларынан қалай айырады?

6 Жылқыны дәрілеу мақсатында нені қолданады?

Әдебиет:

Қарамендин Ө.С., Тоқпан С.С., Ыбраев Б.К. Жануарлардың гельминтоздарын анықтау. 1бөлімі. Ақмола, 1997. – Б.56-63.

Сабақтың мазмұны:

1 Нематодир, гемонх, остертагии, хабертиа, буностома туыстарының құрылысымен танысу, дене пішінін, тұрқын, жыныс бурсасының суреттерін салу.

2 Стронгилят личинкаларын өсіру тәсілін игеру және оларды Берман-Орлов бойынша ларвоскопиялау.

3 Инвазиялық емес және инвазиялық личинкаларды дене пішіні, тұрқы, өңештің құрылысы, ішек жасушаларының саны бойынша айыру.

4 Антгельминтиктермен танысу, қолдану жолдарын игеру.

5 Стронгилятоздарды химиопрофилактикалау әдістерін меңгеру.

Тапсырма 1. Стронгиляттардың жыныс бурсасының құрылысымен танысу (сипаттау және суретін салу).

Тапсырма 2. АҚЖ стронгиляттарының морфологиясы және балау

	Денесінің пішіні мен тұрқы	Жыныс бурсасы	Балау әдістері	Жұмыртқасының құрылысы	Инвазиялық личинканың ерекшелігі
Nematodirus spatiger
Haemonchus contortus

Тапсырма 3. Гемонх пен нематодирлердің құрылысын салыңыз:

Тапсырма 4. Күйістілердің АҚЖ стронгилятоздарында қолданылатын препараттарды атаңыз:

Тапсырма 5. АЕҚ түрлерін қолдану нобайын салыңыз.

Тапсырма 6. Күйістілердің АҚЖ стронгиляттарының суреттерін салыңыз.

Бақылау сұрақтары:

1 Стронгиляттардың жыныс бурсасының құрылысы қандай және оларды қалай айыруға болады?

2 Қай стронгилят жұмыртқаларының өзіне тән ерекшелігі бар және олар қандай?

3 Инвазиялық личинканы зардапсыз және еркін өмір сүретіндерден қалай айыруға болады?

4 Стронгилят личинкалары 4-5 сатыда қай мүшеде мекендейді және оның қандай маңызы бар?

5 Сойыс малдарының ұшаларына ВСБ беру кезінде қай мүшелерге назар аудару керек?

6 Күйістілердің АҚЖ стронгиляттарын балау әдістерін атаңыз.

Әдебиет:

Есімбеков Ж.М. және басқалары. Жануарлардың инвазиялық ауруларын анықтау практикумы – Алматы, 2000. – Б. 37-45.

Қарамендин Ө.С., Тоқпан С.С., Ыбраев Б.К. Жануарлардың гельминтоздарын анықтау. 1 бөлімі. Ақмола, 1997 – Б.24-38.
Тақырып 5. Жылқының ас қорыту жүйесі стронгилятоздарын балау және ж күрес шаралары

Ұзақтығы - 1 сағат.

Сабақ мақсаты: Жылқының асқорыту жүйесі стронгилятоздарын балау әдістерін игеру және жүргізілетін ветсаншараларды меңгеру.

Сабақтың мазмұны:

1 Делафондий, альфортий, стронгил мен трихонематидтердің құрылысымен, дене пішіні, тұрқы, ауыз капсуласы, жыныс бурсасы ерекшеліктерімен танысу.

2 Стронгилят личинкаларын өсіру тәсілін игеру және оларды Берман-Орлов бойынша ларвоскопиялау.

3 Инвазиялық емес және инвазиялық личинкаларды дене пішіні, тұрқы, өңештің құрылысы, ішек жасушаларының саны бойынша айыру.

4 Стронгилятоздарда жылқы ұшасына берілетін ВСБ жүргізу ерекшеліктерін меңгеру.

5 Жылқы стронгилятоздарын емдеу және жүргізілетін ветсаншараларды үйрену.

Тапсырма 1. Жылқының АҚЖ стронгиляттарының морфологиясы және балау әдістерін сипаттау.

Тапсырма 2. Жылқы стронгилятоздарына қарсы қолданылатын препараттарды жазып алыңыз.

Бақылау сұрақтары:

1 Стронгиляттардың жыныс бурсасы мен ауыз капсуласындағы ерекшеліктерін атаңыз.

2 Инвазиялық личинканы зардапсыз және еркін өмір сүретіндерден айыруға бола ма?

4 Стронгилят личинкалары 4-5 сатыда қай мүшеде мекендейді және оның қандай маңызы бар?

5 Сойыс малдарын ұшаларына ВСБ беру кезінде қай мүшелерге назар аудару керек?

6 Жылқының АҚЖ стронгиляттарын балау әдістерін атаңыз.

Есімбеков Ж.М. және басқалары. Жануарлардың инвазиялық ауруларын анықтау практикумы – Алматы, 2000. – Б.34-36.

Қарамендин Ө.С., Тоқпан С.С., Ыбраев Б.К. Жануарлардың гельминтоздарын анықтау. 1 бөлімі. Ақмола, 1997 – Б.19-24.

Ыбраев Б.К. Гельминтоздарды балаудың негізгі әдістері. Астана, 2008.-Б.19-20.

Сабақтың мазмұны:

1 Диктиокаулдің ересек сатысының протостронгилидтерден айырмашылығын меңгеру, құрылысымен танысу.

2 Диктикаулезді балау әдістеріне үйрену.

3 Берман-Орлов, Вайд әдістерімен копроларвоскопиялауды жүргізуді үйрену.

4 Зардапты балаңқұрттарды инвазиялық емес личинкалар мен басқа протостронгилид және АҚЖ стронгилят личинкаларынан айыру.

5 Мал ұшасында, өлекседе тыныс алу жүйесі стронгиляттарын анықтау әдістемесін игеру.

Тапсырма 1. Тыныс алу жүйесі стронгиляттарын айыру кестесі

	Dictiocaulus filaria Dictiocaulus viviparus	Protostrogylus spp. Мullerius spp. Cystocaulus spp.
Биологиялық тұғырығы
Ересегінің морфологиясы. Жыныс бурсасының құрылысы (суретін салу)
Аралық иесі
Балау әдістері
Инвазиялық және зардапсыз личнкалардың морфологиясы

Тапсырма 2. Диктиокаулезде қолданатын антгельминтті препараттар.

Тапсырма 3. Dictiocaulus filaria ересегінің даму биологиясын көрсетіңіз.

Бақылау сұрақтары:

1 Диктикаулдердің морфологиясы және басқа өкпе нематодтарынан айыру.

2 Диктиокаулдердің 1 және 3 сатыдағы личинкаларының морфологиясы және олардың АҚЖ стронгиляттарынан айырмашылығы неде?

3 Диктиокаулезді балау әдістерін атаңыз.

4 Мал ұшасын, өкпені қарағанда диктиокаулезге қандай зерттеулер жүргізіледі?

Әдебиет:

Есімбеков Ж.М. және басқалары. Жануарлардың инвазиялық ауруларын анықтау практикумы – Алматы, 2000 – Б.46-48.

Қарамендин Ө.С., Тоқпан С.С., Ыбраев Б.К. Жануарлардың гельминтоздарын анықтау. 1 бөлімі. Ақмола, 1997 – Б.38-53.

Ыбраев Б.К. Гельминтоздарды балаудың негізгі әдістері. Астана,2008.-Б.20-21.

Сабақтың мазмұны:

1 Телязий, трихоцефал және трихинелланың морфологиялық ерекшеліктері.

2 Телязиоз, трихоцефалез, трихинеллезді балау әдістерін тірі және өлген малда анықтау жолдарын игеру.

3 Трихинеллезді тірі малда анықтау жолдарына үйрету.

4 Телязиоз бен трихоцефалезде қолданылатын препараттармен және жүргізілетін ветсаншаралармен таныстыру.

Трихинелла личинкасының:

Трихоцефал ересегі мен жұмыртқасының: