№ р/н
|
Модуль 13. ӘК – аэродинамика, құрылым және жүйе
|
Аталған модуль В2 санатына қолдануға арналған.
|
Деңгей/Level
|
В2
|
1.
|
Ұшу теориясы
|
|
|
Ұшақтың аэродинамикасы және басқару органдары
Пайдалану және әсер ету:
- кренмен басқару: элерондар мен спойлерлер;
- тангажбен басқару: биiктiк рулi, тұрақтандырғыш, тұрақтандырғыш еңiсiнiң өзгеруi және «үйрек» сызбасындағы әуе кемесi;
- курсты басқару, бағыттау рөлiнiң шектеулерi;
Элевондар, ruddervators арқылы басқару;
Көтергiш күштi ұлғайту конструкциясы, саңылау, қанатасты, қанатүстi, флаперондар;
Тежеу шақыратын конструкция: спойлерлер, тежегiш қалқаншалар, ауамен тежегiш;
Триммерлер жұмысы және әсерi, серво-триммерлер, еңiс қабаттарды басқару;
Жоғары жылдамдықта ұшу
Дыбыс жылдамдығы, дауысқа дейiнгi ұшу, дауыс айналасында ұшу, дауыстан жылдам ұшу;
Маха сана, Маха сындарлы саны;
Айналмалы қанаттың аэродинамикасы
Терминология;
Бiрiге және қарсы-айналуды басқару айналымын пайдалану және әсерi.
|
1
1
1
|
2.
|
Құрылым – жалпы тұжырым
Конструкция жүйесiнiң негiзi
Аймақ және орналасу орны бойынша анықтау жүйесi;
ӘК электрлi металлдау;
Найзағайдан қорғанысты қамтамасыз ету.
|
1
2
|
3.
|
Автопилот (АТА22)
Автоматты ұшуды басқарудың негiзгi, оған қоса жұмыс прициптерi және ағымдық терминология;
Дабылды басқарушыларды өңдеу;
Пайдалану режимдерi: крен, тангаж және курс арналары;
Iздеу демпферi;
Тiкұшақтағы тұрақтандырғыш көтергiш жүйесi;
Триммермен автоматты басқару;
Навигациялық құрылғының автопилотпен әрекеттесуi;
Авторотация жүйесi;
Автоматты қондыру жүйесi: принциптер мен санаттар, пайдалану режимдерi, ену, глиссада, қону, 2-шi айналымға кету, iздестiру жүйесi және бас тарту шарты.
|
3
|
4.
|
Байланыс/Навигация (АТА23/24)
Радиотолқындарды тарату негiздерi, антенналар, тарату желiсi, байланыс, қабылдағыштар мен таратқыштар;
Төмендегiдей жүйелердiң жұмыс принциптерi:
- Ультрақысқа байланыс(VHF),
- Қысқатолқынды байланыс (HF),
- Дауыс жазбасы,
- Апаттық радиомаяк,
- Пилоттар кабинасындағы дыбыс хабарламаларын тiркегiш,
- Ультрақысқатолқынды жан-жаққа жолданған маяк (VOR);
- Автоматтық радиокомпас (ADF);
- Қонудың аспаптар жүйесi( ILS);
- Қонудың қысқатолқынды жүйесi (MLS);
- Ұшуды басқарудың директорлық жүйесi, қашықтық өлшегiш (DME),
- Аса төменгi жиiлiктегi және гиперболалық навигация (VLF/Omega),
- Допплерлiк навигация,
- RNAV жүйесiнiң зоналық навигациясы,
- Ұшуды үйлестiру және ұйымдастыру жүйесi,
- Ғаламдық позициялау жүйесi(GPS),
- Спутниктi ғаламдық навигациялық жүйе(GNSS),
- Инерциальдi навигациялық жүйе,
- Ұшақ автожауап бергiшi, екiншi радиолокация құрылғысы,
- Ұшақтардың әуеде соқтығысып қалмауын ескертетiн жүйе (TCAS),
- Ауа райы радиолокаторы,
- Радиобиiктiкөлшегiш,
- ARINC стандартында байланыс, мекенжайлық және мәлiметтердi беру жүйесi.
|
3
|
5.
|
Электрмен жабдықтау(АТА24)
Батареяларды орнату және пайдалану;
Тұрақты токты генерирлендiру;
Ауыспалы токты генерирлендiру;
Электрмен жабдықтаудың апаттық көздерi;
Кернеудi реттеу;
Қуатты бөлу;
Инверторлар, трансформаторлар, түзеткiштер;
Электр тiзбектерiнiң қорғанысы;
Сыртқы/жерүстi қайнаркөздерi.
|
3
|
6.
|
Жабдықтар және өңдеу (АТА25)
Апатты-құтқару жабдықтарына қойылатын талаптар;
Жолаушылардың көңiлiн көтеретiн жабдықтар.
|
3
|
7.
|
Басқару органдары (АТА27)
Бастапқы басқару: элерондар, биiктiк рөлдерi, бағыттау рөлдерi, спойлерлер;
Триммероммен басқару;
Рөл үстiндегi жүктемемен басқару,
Көтергiш күштi арттыру құрылғысы;
Тежегiш қалқаншалар, ауамен тежегiш,
Жүйенi пайдалану: қолмен басқару гидравликалық, пневматикалық,
Ұшу жүктемелерi, iздеу демпферi; Маха санының триммерi, бағыттау рөлiнiң шектегiшi, рөлдi бекiту жүйесi,
Құлдыраудан қорғаныс.
Жүйенi пайдалану: электрлi, ұшақты электронды ұзақтан басқару жүйесi.
|
2
3
|
8.
|
Аспаптық жабдықтар жүйесi (АТА 31)
Классификация;
Атмосфера;
Терминология;
Қысымды өлшеу құрылғысы және жүйе;
Толық қысымды қабылдау жүйесi;
Биiктiк өлшегiш;
Тiк жылдамдықты өлшегiш;
Әуе жылдамдығының индикаторы;
Маха сандарын өлшегiш;
Биiктiк туралы хабарлау/ескерту жүйесi;
Әуе мәлiметтерiнiң жүйесi;
Қысым мен температураны тiкелей санайтын датчиктер;
Температураны индикациялау жүйесi;
Отын көлемiн индикациялау жүйесi;
Гироскоп принципi;
Авиакөкжиек;
Сырғанау индикаторы;
Гироскоптық курстық жүйе;
Жерге қауiптi жақындау жүйесi;
Компастар жүйесi;
Ұшу мәлiметтерi жазбасының жүйесi;
Ұшу параметрлерi электрондық индикациясының жүйесi;
Ескерту жүйесi және шабуылдау бұрышының индикациясының жүйесi;
Тербелiстi және индикацияны өлшеу;
Пилоттар кабинасын шынылау.
|
3
|
9.
|
Жарық беру (АТА33)
Сыртқы: навигациялық оттар, қону, рөлдi бұру, мұз құрсанған аймақ
Iшкi: жолаушылар салоны, пилоттар кабинасы, жүк бөлiгi;
Апаттық.
|
3
|
10.
|
Техникалық қолдау көрсетудiң борттық жүйесi (АТА45)
Техникалық қызмет көрсетудiң орталық компьютерлерi;
Мәлiметтердi жүктеу жүйесi;
Электронды кiтапхана жүйесi;
Баспа;
Конструкцияны iздестiру (бүлiнулер ықтимал тұсты iздеу).
|
3
|
11.
|
Ауаның кондиционирленуi және үрлеу (АТА 21)
|
См.ниже
|
1)
|
Ауаның қайнаркөзi
Ауаның қайнаркөзi, оның iшiнде қозғалтқыштан алу жүйесi, ӘКҚ және жердегi қайнаркөздер.
|
2
|
2)
|
Ауаның кондиционирленуi
Ауаның кондиционирленуi жүйесi;
Турбомұздатқыштар мен құрғатқыштар;
Бөлу жүйесi;
Ағыстарды, температураны және дымқылдануды басқару жүйесi.
|
2
3
1
3
|
3)
|
Үрлеу
Үрлеу жүйесi;
Басқару және индикация, оның iшiнде басқару клапандары және қауiпсiздiк;
Кабинадағы қысымды реттегiш.
|
3
|
4)
|
Хабарлау және қауiпсiздiк конструкциясы
Қоғаныс және хабарлау конструкциясы
|
3
|
12.
|
Өрттен қорғану (АТА26)
(а)Өрт пен түтiндi анықтау және ескерту жүйесi;
Өрт сөндiру жүйесi;
Тест жүйесi;
(b)Қозғалмалы өрт сөндiргiштер.
|
3
1
|
13.
|
Отындық жүйе (АТА28)
Жүйенiң орналасуы;
Отын бактары;
Жабдықтау жүйесi;
Апаттық төгу, желдету және дренаж;
Отын бактарын сақиналау және отын сору;
Индикация және ескерту;
Отынды үстемелеп құю және төгу;
|
1
1
1
1
2
3
2
1
|
14.
|
Гидравликалық қайнаркөз(АТА29)
Жүйенiң орналасуы;
Гидравликалық сұйықтықтар;
Гидравликалық сауыттар мен аккумуляторлар;
Қысым туғызу: электрлiк, механикалық, пневматикалық
Апатты қысым туғызу;
Фильтрлер;
Қысымға бақылау жасау;
Қуаттарды бөлу;
Индикация және ескерту жүйесi;
Басқа жүйелермен қатынасы.
|
1
1
1
3
3
1
3
1
3
3
|
15.
|
Мұз бен жауыннан қорғанысы (АТА30)
Мұзды қалыптастыру, классификация және анықтама;
Мұзданудан қорғау жүйесi: электрлiк, ыстық ауаны пайдалану арқылы және химиялық
Мұздануды жою жүйесi: электрлiк, ыстық ауаны пайдалану арқылы және химиялық
Жауынды керi тебу;
Датчиктер мен дренаждарды қыздыру;
Сыпырғыш жүйесi
|
2
2
3
1
3
1
|
16.
|
Шасси (АТА32)
Конструкция, амортизаторлар;
Жинау жүйесi және шығару – қалыпты және апатты;
Индикация және ескерту жүйесi;
Дөңгелектер, тежегiш, антиюздiк жүйе және автоматты тежегiш жүйесi;
Шина;
Дөңгелектердi бұруды басқару;
Жер/ауа анықтағышы
|
1
3
3
3
1
3
3
|
17.
|
Оттегi (АТА35)
Жүйенiң орналасуы: пилоттар кабинасы, жолаушылар салоны;
Қайнаркөздер, сақтау, қуаттандырғыш және бөлу;
Жабдықтауды реттеу;
Индикация және ескерту.
|
3
3
3
3
|
18.
|
Пневматика/Вакуум (АТА36)
Жүйенiң орналасуы;
Қайнаркөздер: қозғалтқыш/ӘКҚ, компрессорлар, резервуарлар, жерүстi қайнаркөздерi;
Қысымға бақылау жасау;
Бөлу;
Индикация және ескерту;
Басқа жүйелермен қатынасы.
|
2
2
3
1
3
3
|
19.
|
Су жүйесi және қалдықтарды жою жүйесi
(АТА38)
Жүйенiң орналасуы, жабдықтау, бөлу, қызмет көрсету және төгу;
Әжетханалар жүйесiнiң орналасуы, жуу және қызмет көрсету.
|
2
|
20.
|
Радиоэлектрондық ықпалдастырылған модульдiк жабдық (АТА42)
«Радиоэлектрондық ықпалдастырылған модульдiк жабдық» (IMA) модулiне типтiк ықпалдастырылған функция, олардың арасында:
Клапандарды басқару, ауа қысымын басқару, ауа желдету және басқару, радиоэлектрондық жабдықтар бөлiгiн және пилоттар кабинасын желдетумен басқару, температурамен басқару, ауа қозғалысы кезiнде байланыс, авиациялық және радиоэлектрондық жабдықтар байланысының тросшысы, жүктеменi электрлендiрумен басқару, торап қорғанысы автоматтарын iздеу, кiрiктiрiлген бақылау жүйесi(BITE), отынмен басқару, тежегiшпен басқару, шассидiң алдыңғы тiрегiнiң бұрылыстарын басқару, шассидi жинау және шығару, дөңгелектердiң қысымын индикациялау, қатаң қысымды индикациялау, тежегiштердiң температурасын бақылау және т.б
Орталық жүйе, торап компоненттерi.
|
3
|
21.
|
Жолаушылар салонының жүйесi (АТА44)
Тораптары мен бөлшектерi, ұшақтың жолаушылардың көңiлiн көтерумен байланысты қамтамасыз ету құралдары (Жолаушылар салонының iшкi байланыс және мәлiметтердi беру жүйесi), ӘК жолаушылар салоны мен жердегi станса арасындағы байланыс жүйесi Жолаушылар салонының сервистiк желiсi). Жүйенiң iшiнде дауысты беру, мәлiметтер, музыка бейнеқойылым бар.
Жолаушылар салонының iшкi байланыс және мәлiметтерде беру жүйесi пилоттар кабинасындағы экипаж мүшелерi мен жолаушылар салоны және ӘК жолаушылар салоны жүйесiн өзара байланыстырып тұрады. Бұл жүйе пайдалануға беру кезiнде ауыстырылатын түрлi блоктардың мәлiметтерiмен (LRU) бортсерiктер панелi арқылы алмасуға мүмкiндiк бередi.Жолаушылар салонының сервистiк желiсi типтiк жағдайда, әдетте, бәрiнен бұрын мына жүйелермен әрекеттеседi:
- Мәлiметтердi беру/Радиобайланыс, ұшу кезiнде Жолаушылардың көңiлiн көтеру жүйесi.
Жолаушылар салонының сервистiк желiсi мына жүйелердiң арасында жетекшi болуы мүмкiн:
- Ұшар алдындағы есеп беруге/ұшу сәтiндегi есеп беруге қолжетiмдiлiк;
- Электронды поштаға/интернетке/интранетке қолжетiмдiлiк;
- Жолаушылардың мәлiметтер базасы;
Жолаушылар салонының орталық жүйесi;
Жолаушыларға арналған көңiл көтеру жүйесi;
Iшкi байланыс жүйесi;
ӘК бортында электрондық құжаттарды сақтау жүйесi;
Жолаушылар салонының iздеу жүйесi;
Жолаушылар салонының басқа жүйелерi;
|
3
|
22.
|
Ақпараттық жүйе (АТА46)
Сақтаудың құрамдас бөлiктерi болатын тораптары мен бөлшектерi, әдетте қағаз тасығыштармен қамтамасыз етiлетiн сандық ақпараттарды жаңарту және алу, микрофильмдер мен микрофиштер. Жүйеге ӘК бортындағы электрондық құжаттарды сақтайтын электронды кiтапхана мен бақылаушы сияқты ақпараттық сақтау және жаңартушы ретiнде анықталатын блок енедi. Ол басқа пайдалануға арналған блоктар мен компоненттерге енбейдi және пилоттар кабинетiндегi принтерге немесе жалпы қолданыстағы дисплей сияқты басқа жүйелерге қосыла алады.
Типтiк мысал Әуе қозғалысын басқару жүйесi мен ақпараттық басқару және Серверлiк желiлер жүйесiн қосады.
ӘК жалпы ақпараттық жүйесi;
Пилоттар кабинасының ақпараттық жүйесi;
ӘК техникалық қызмет көрсету жағдайының ақпараттық жүйесi;
ӘК жолаушылар салонының ақпараттық жүйесi;
Басқа жүйелер.
|
3
|
|
Модуль 14. Күштiк қондырғы
|
Аталған модуль В2 санатына қолдануға арналған.
|
Деңгей/Level
|
В2
|
1.
|
Реактивтi қозғалтқыштар
(а) Конструкция классификациясы және турбореактивтi, турбовентиляторлық, еркiн турбиналық, турбопропеллерлiк қозғалтқыштарды пайдалану;
(b) Қозғалтқыш пен отынды өлшеудi электрондық басқару жүйесi (FADEC).
|
1
2
|
2.
|
Қозғалтқыштарды индикациялау жүйесi
Кiретiн газ температураларын/турбина каскадтары арасындағы температураны өлшеу жүйесi;
Қозғалтқыш айналымы;
Қозғалыс тарпа күшiн индикациялау: қозғалтқыштағы қысым арақатынасының коэффициентi, турбинадан немесе реактивтi құбырдан қысым шығару жүйесi;
Май қысымы және температура;
Отын қысымы, температура және шығын;
Магистралдағы қысым;
Қозғалтқыштың айналмалы сәтi;
Ауа бұрандасының айналымы.
|
2
|
3.
|
Iске қосу және оталдыру жүйесi
Iске қосу жүйесiн пайдалану және оның компоненттерi;
Оталдыру жүйесi және оның компоненттерi;
Техникалық қызмет көрсету қауiпсiздiгi бойынша талап.
|
2
|
Достарыңызбен бөлісу: |
