№ р/н
|
Модуль 10. Авиациялық заң
|
Аталған модуль А, В1, В2 и В3 санаттарына қолдануға арналған.
|
Деңгей/Level
|
A
|
B1
|
B2
|
B3
|
1.
|
Басқару конструкциясы
Халықаралық азаматтық авиация ұйымының рөлi (ИКАО);
Еуроодақ атқарушы органының рөлi – Еуропа комиссиясы;
Авиациялық қауiпсiздiк бойынша Еуропа агенттiгiнiң рөлi (EASA);
Еуроодақ мүшелерi мемлекеттерiнiң және олардың ұлттық авиациялық билiктерiнiң рөлi;
No 216/2008 Қаулысы (ЕО) және оның орындалуын қамтамасыз ететiн Қаулылар No 1702/2003 және (EC) No 2042/2003 (ЕО);
Түрлi қосымшалар арасындағы қатынастар:
Annexes (Parts), мәселен Part-21, Part-M, Part-145, Part-66, Part-147 and EU-OPS.
|
1
|
1
|
1
|
1
|
2.
|
Сертификаттайтын қызмет–техникалық қызмет көрсету
Part-66 егжей-тегжейлi түсiну.
|
2
|
2
|
2
|
2
|
3.
|
ӘК ТҚ бойынша ұйымның мақылдауы
Part-145 пен Part-M Subpart F егжей-тегжейлi түсiну.
|
2
|
2
|
2
|
2
|
4.
|
Ұшуды пайдалану
EU-OPS жалпы түсiну.
Эксплуатанттың сертификаты;
Эксплуатанттың жауапкершiлiгi, әсiресе ӘК ұшу жарамдылығы мен техникалық қызмет көрсету қатынастарына қатысты;
ӘК техникалық қызмет көрсету бағдарламасы;
MEL/CDL;
ӘК бортында болатын құжаттар;
ӘК-гi жазбалар (маркiлеу).
|
1
|
1
|
1
|
1
|
5.
|
ӘК сертификациялау, бөлiмдер мен конструкциялар
(а) Жалпы
Part 21 және EASA-ның CS-23, 25, 27, 29 сияқты сертификат ерекшелiгiн жалпы түсiну.
(b) Құжаттау
Ұшу жарамдылығының сертификаты, Ұшу жарамдылығын шектеу сертификаты және ұшуға рұқсат беру;
Тiркеу сертификаты;
Шуыл бойынша сертификаты;
ӘК салмағы мәлiметтерi;
Радиостанцияға лицензия және мақұлдау.
|
-
-
|
1
2
|
1
2
|
1
2
|
6.
|
Ұшу жарамдылығына қолдау көрсету
Ұшу жарамдылығына қатысты Part-21 ережелерiн егжей-тегжейлi түсiну.
Part-M егжей-тегжейлi түсiну.
|
2
|
2
|
2
|
2
|
7.
|
Қолданылатын ұлттық және халықаралық талаптар (егер Еуроодақтың талабымен өзгертiлмесе)
(a) ӘК ТҚ бағдарламасы, ТҚ тексеру және инспекция;
Ұшу жарамдылығының директивасы;
Сервистiк бюллетеньдер, өндiрушiге қызмет көрсету бойынша ақпарат;
Модификация және жөндеу;
ӘК ТҚ бойынша құжаттар: техникалық қызмет көрсету бойынша нұсқаулық, конструкциялық жөндеу бойынша нұсқаулық, қосалқы бөлшектер каталогы және т.б.
Тек А және B2 санатты үмiткерлер үшiн:
ӘК ұшуына рұқсат беретiн жабдықтардың ең аз шамасының үлгiлiк тiзiмi (MMEL), ӘК ұшуына рұқсат беретiн жабдықтардың ең аз шамасының тiзiмi (MEL), ӘК ұшуының алдында тыйым салулар тiзiмi (DDL);
(b) ӘК ұшу жарамдылығына қолдау көрсету;
Жабдықтардың ең аз шамасы бойынша талаптар – ұшырылулар;
В1 және В2 санатты үмiткерлер үшiн:
ETOPS, ӘК ТҚ және ӘК ұшырылуы бойынша талаптар;
ӘК кез-келген ауа райында пайдалану, Пайдаланудың 2/3 санаты.
|
1
-
|
2
1
|
2
1
|
2
1
|
№ р/н
|
Модуль 11А. Турбиндiк қозғалтқыштары бер ұшақтар – аэродинамикасы, конструкциясы және жүйесi
| -
Аталған модуль А1 и В1.1 санаттарына қолдануға арналған.
| | |
А1
|
В1.1
|
1.
|
Ұшу теориясы
|
Төмен қараңыз
|
1)
|
Ұшақтың аэродинамикасы және басқару органдары
Пайдалану және әсер ету:
- кренмен басқару: элерондар мен спойлерлер;
- тангажбен басқару: биiктiк рулi, тұрақтандырғыш, тұрақтандырғыш еңiсiнiң өзгеруi және «үйрек» сызбасындағы әуе кемесi;
- курсты басқару, бағыттау рөлiнiң шектеулерi;
Элевондар, радеваторлар арқылы басқару;
Көтергiш күштi, саңылауды, қанатасты, қанатүстi, флаперондарды ұлғайту конструкциясы;
Тежеу шақыратын конструкция: спойлерлер, тежегiш қалқаншалар, ауамен тежегiш;
Қанаттың аэродинамикалық ескектерiнiң, ара тәрiздес алдыңғы кромоктың әсерi;
Вихр генераторының, сына тәрiздес конструкцияның көмегiмен ағыстың үзiлуiнiң алдын алу немесе қанаттың алдыңғы кромкасын механизациялауды шекаралық қабатымен басқарудың әсерi;
Триммерлер жұмысы және әсерi, тепе-теңдiк және антибаланс (алдын алу) триммерлерi, серво-триммерлер, серiппелi триммерлер, салмақтың тепе-теңдiгi, еңiс қабаттарды басқару, аэродинамикалық тепе-теңдiк панельдерi.
|
1
|
2
|
2)
|
Жоғары жылдамдықта ұшу
Дыбыс жылдамдығы, дыбысқа дейiнгi ұшу, дыбыс айналасындағы ұшу, дыбыстан жылдам ұшу;
Маха саны, қиындықты Маха саны, соққының сығылуы, толқын соққысы, аэродинамикалық ысу, аудан ережелерi;
ӘК жоғары жылдамдығында бағыттайтын аппараттардың кiреберiсiндегi ауа ағысына әсер ететiн факторлар;
Жебе тәрiздес қанаттың Маха санына әсерi.
|
1
|
2
|
2.
|
Планер құрылымы – жалпы тұжырымдама
(а) Тұжырымдамалық берiктiкке қатысты ұшу жарамдылығының талабы;
Тұжырымдамалық классификация, бiрiншi, екiншi және үшiншi;
Iстен шыққан кездегi қауiпсiздiк, өмiр қауiпсiздiгi, бұзылуларға төзгiштiк тұжырымдамасы;
Аймақ және орналасу жерлерi бойынша анықтау жүйесi;
Кернеу, ақау, иiлу, сығылу, қозғалу, бұралу, созылу, сақина кернеуi, шаршаңқылық
Желдетумен және дренажбен қамтамасыз ету;
Қондырғы жүйесiмен қамтамасыз ету;
Найзағайдан қорғанысты қамтамасыз ету;
ӘК металлизациялау.
(b) Құрастыру тәсiлi: фюзеляж жабындыларын күшейту, қаңқа, стрингерлер, лонжерондар, аралық қабырғалар, рамалар, екiлендiргiштер, тiреулер, тартқыштар, белағаштар, жабындылар, армирлеу, жабу тәсiлдерi, коррозияға қарсы қорғаныс, қанат, қанат және қозғалтқыш бекiтулерi;
Конструкцияны құрастыру техникасы: тойтарма шегемен, болтпен, дәнекерлеумен;
Үстiңгi қабатты хромдау, анодирлеу, бояу тәсiлдерiмен қорғау;
Үстiңгi қабатты тазарту;
Планердiң симметриясы: реттеу тәсiлдерi және симметрияны тексеру.
|
2
1
|
2
2
|
3.
|
Планер-ұшақтың құрылымы
|
Төмен қараңыз
|
1)
|
Фюзеляж (АТА 52/53/56)
Конструкция және герметизацияны жылылау;
Қанатты қосу, тұрақтандырғыш, пилон және дөңгелектер;
Орындықтарды орнату және қолжүктi жүктеу жүйесi;
Есiктер және апатты шығу: конструкция, пайдалану және қауiпсiздiк конструкциясы;
Конструкция және терезелердi орнату.
|
1
|
2
|
2)
|
Қанат (АТА 57)
Конструкция;
Отынды құю;
Дөңгелектердi бекiту, қабаттардың көтерiлуiн/тежеуiн басқару пилондары.
|
1
|
2
|
3)
|
Тұрақтандырғыштар (АТА 55)
Конструкция;
Қабаттарды басқарушыларды бекiту.
|
1
|
2
|
4)
|
Басқару органдарының бетi (АТА 55/57)
Конструкция және бекiту;
Балансировка – масса және аэродинамикалық.
|
1
|
2
|
5)
|
Гондолдар мен пилондар (АТА 54)
Гондолдар мен пилондар:
- Конструкция;
- Өртке қарсы аралық қабырғалар;
- Қозғалтқыш iлгектерiнiң торабы.
|
1
|
2
|
4.
|
Ауаның кондиционирленуi және үрлеу (АТА 21)
|
Төмен қараңыз
|
1)
|
Ауаның қайнаркөзi
Ауаның қайнаркөзi, оның iшiнде қозғалтқыштан алу жүйесi, ӘКҚ және жердегi қайнаркөздер.
|
1
|
2
|
2)
|
Ауаның кондиционирленуi
Ауаның кондиционирленуi жүйесi;
Турбомұздатқыштар мен құрғатқыштар;
Бөлу жүйесi;
Ағыстарды, температураны және дымқылдануды басқару жүйесi.
|
1
|
3
|
3)
|
Үрлеу
Үрлеу жүйесi;
Басқару және индикация, оның iшiнде басқару клапандары және қауiпсiздiк;
Кабинадағы қысымды реттегiш.
|
1
|
3
|
4)
|
Хабарлау және қауiпсiздiк конструкциясы
Қоғаныс және хабарлау конструкциясы
|
1
|
3
|
5.
|
Радиоэлектрондық және аспаптық жабдықтар жүйесi
|
Төмен қараңыз
|
1)
|
Аспаптық жабдықтар жүйесi (АТА 31)
Статистикалық қысымды тұтынушылар: биiктiк өлшегiш, әуе жылдамдығының индикаторлары, тiктеп ұшу жылдамдығының индикаторлары.
Гироскоптар: авиакөкжиектер, жағдай командалары, жағдайды көрсеткiштер, көлденең жағдай индикаторлары, бұрылу және сырғанау индикаторлары, шұғыл бұрылуды үйлестiргiш.
Компастар: тiкелей санау, алыстан санау;
Шабуылдау бұрышының индикациясы, құлдырау туралы ескерту жүйесi;
Пилот кабинасын шынылау;
ӘК басқа жүйелерiн индикациялау.
|
1
|
2
|
2)
|
Радиоэлектрондық жабдықтар жүйесi
Жүйенiң орналасу және пайдалану негiздерi:
Автопилот (АТА 22)
Байланыс (АТА 23)
Навигациялық жүйе(АТА 34)
|
1
|
1
|
6.
|
Электрмен жабдықтау(АТА24)
Батареяларды орнату және пайдалану;
Тұрақты токты генерирлендiру;
Ауыспалы токты генерирлендiру;
Электрмен жабдықтаудың апаттық көздерi;
Кернеудi реттеу;
Қуатты бөлу;
Инверторлар, трансформаторлар, түзеткiштер;
Электр тiзбектерiнiң қорғанысы;
Сыртқы/жерүстi қайнаркөздерi.
|
1
|
3
|
7.
|
Жабдықтар және өңдеу (АТА25)
(a) Апатты-құтқару жабдықтарына қойылатын талаптар;
Орындықтар, қауiпсiздiк белбеулерi және байланатын белбеулер.
(b) Жолаушылар салонын жобалау;
Жабдықтарды жобалау;
Жолаушылар салонына өңдеу жүргiзу;
Жолаушылар салонында жолаушылардың көңiлiн көтеретiн жабдықтар;
Асхананы орналастыру;
Тиеу-түсiру жұмыстары және сақтандырғыш жабдықтар;
Траптар.
|
2
1
|
2
1
|
8.
|
Өрттен қорғану (АТА26)
(a) Өрт пен түтiндi анықтау және ескерту жүйесi;
Өрт қарсы жүйе;
Тест жүйесi;
(b) Қозғалмалы өрт сөндiргiштер.
|
1
1
|
3
1
|
9.
|
Басқару органдары (АТА27)
Бастапқы басқару: элерондар, биiктiк рөлдерi, бағыттау рөлдерi, спойлерлер;
Триммероммен басқару;
Рөл үстiндегi жүктемемен басқару,
Көтергiш күштi арттыру құрылғысы;
Көтергiш күштi төмендеткiш, ауамен тежегiш;
Жүйенi пайдалану: ұшақты басқарудың басқару, гидравликалық, пневматикалық, электрлiк, электронды ұзақтан басқару жүйесi;
Ұшу жүктемелерi; iздеу демпферi; Маха санының триммерi, бағыттау рөлiнiң шектегiшi, рөлдi бекiту жүйесi;
Балансировка мен монтаж;
Құлдыраудан қорғаныс /ескерту жүйесi.
|
1
|
3
|
10.
|
Отындық жүйе (АТА28)
Жүйенiң орналасуы;
Отын бактары;
Жабдықтау жүйесi;
Апаттық төгу, желдету және дренаж;
Отын бактарын сақиналау және отын сору;
Индикация және ескерту;
Отынды үстемелеп құю және төгу;
Отынның көлбеу балансының жүйесi.
|
1
|
3
|
11.
|
Гидравликалық қайнаркөз (АТА29)
Жүйенiң орналасуы;
Гидравликалық сұйықтықтар;
Гидравликалық сауыттар мен аккумуляторлар;
Қысым туғызу: электрлiк, механикалық, пневматикалық
Апатты қысым туғызу;
Фильтрлер;
Қысымға бақылау жасау;
Қуаттарды бөлу;
Индикация және ескерту жүйесi;
Басқа жүйелермен қатынасы.
|
1
|
3
|
12.
|
Мұз бен жауыннан қорғанысы (АТА30)
Мұзды қалыптастыру, классификация және анықтама;
Мұзданудан қорғау жүйесi: электрлiк, ыстық ауаны пайдалану арқылы және химиялық
Мұздануды жою жүйесi: электрлiк, ыстық ауаны пайдалану арқылы және химиялық
Жауынды керi тебу;
Датчиктер мен дренаждарды қыздыру;
Сыпырғыш жүйесi
|
1
|
3
|
13.
|
Шасси (АТА32)
Конструкция, амортизаторлар;
Жинау жүйесi және шығару – қалыпты және апатты;
Индикация және ескерту жүйесi;
Дөңгелектер, тежегiш, антиюздiк жүйе және автоматты тежегiш жүйесi;
Шина;
Дөңгелектердi бұруды басқару;
Жер/ауа анықтағышы
|
2
|
3
|
14.
|
Жарық беру (АТА33)
Сыртқы: соқтығысудың алдын алу үшiн навигациялық оттар, қону, рөлдi бұру, мұз құрсанған аймақ
Iшкi: жолаушылар салоны, пилоттар кабинасы, жүк бөлiгi;
Апаттық.
|
2
|
3
|
15.
|
Оттегi (АТА35)
Жүйенiң орналасуы: пилоттар кабинасы, жолаушылар салоны;
Қайнаркөздер, сақтау, қуаттандырғыш және бөлу;
Жабдықтауды реттеу;
Индикация және ескерту.
|
1
|
3
|
16.
|
Пневматика/Вакуум (АТА36)
Жүйенiң орналасуы;
Қайнаркөздер: қозғалтқыш/ӘКҚ, компрессорлар, резервуарлар, жерүстi қайнаркөздерi;
Қысымға бақылау жасау;
Бөлу;
Индикация және ескерту;
Басқа жүйелермен қатынасы.
|
1
|
3
|
17.
|
Су жүйесi және қалдықтарды жою жүйесi
(АТА38)
Жүйенiң орналасуы, жабдықтау, бөлу, қызмет көрсету және төгу;
Әжетханалар жүйесiнiң орналасуы, жуу және қызмет көрсету;
Коррозияның түрлерi.
|
2
|
3
|
18.
|
Техникалық қолдау көрсетудiң борттық жүйесi (АТА45)
ӘК техникалық қызмет көрсетудiң орталық компьютерлерi;
Мәлiметтердi жүктеу жүйесi;
Электронды кiтапхана жүйесi;
Баспа;
Конструкцияны iздестiру (бүлiнулерге берiктiктi iздеу).
|
1
|
2
|
19.
|
Радиоэлектрондық ықпалдастырылған модульдiк жабдық (АТА42)
«Радиоэлектрондық ықпалдастырылған модульдiк жабдық» (IMA) модулiне типтiк ықпалдастырылған функция, олардың арасында:
Клапандарды басқару, ауа қысымын басқару, ауа желдету және басқару, радиоэлектрондық жабдықтар бөлiгiн және пилоттар кабинасын желдетумен басқару, температурамен басқару, ауа қозғалысы кезiнде байланыс, авиациялық және радиоэлектрондық жабдықтар байланысының тросшысы, жүктеменi электрлендiрумен басқару, торап қорғанысы автоматтарын iздеу, кiрiктiрiлген бақылау жүйесi(BITE), отынмен басқару, тежегiшпен басқару, шассидiң алдыңғы тiрегiнiң бұрылыстарын басқару, шассидi жинау және шығару, дөңгелектердiң қысымын индикациялау, қатаң қысымды индикациялау, тежегiштердiң температурасын бақылау және т.б
Орталық жүйе, торап компоненттерi.
|
1
|
2
|
20.
|
Жолаушылар салонының жүйесi (АТА44)
Тораптары мен бөлшектерi, ұшақтың жолаушылардың көңiлiн көтеру мен байланысты қамтамасыз ету құралдары (Жолаушылар салонының iшкi байланыс және мәлiметтерде беру жүйесi), ӘК жолаушылар салоны мен жердегi станса арасындағы байланыс жүйесi Жолаушылар салонының сервистiк желiсi). Жүйенiң iшiнде дауысты беру, мәлiметтер, музыка бейнеқойылым бар.
Жолаушылар салонының iшкi байланыс және мәлiметтерде беру жүйесi пилоттар кабинасындағы экипаж мүшелерi мен жолаушылар салоны және ӘК жолаушылар салоны жүйесiн өзара байланыстырып тұрады. Бұл жүйе пайдалануға беру кезiнде ауыстырылатын түрлi блоктардың мәлiметтерiмен (LRU) бортсерiктер панелi арқылы алмасуға мүмкiндiк бередi.
Жолаушылар салонының сервистiк желiсi типтiк жағдайда, әдетте, бәрiнен бұрын мына жүйелермен әрекеттеседi:
- Мәлiметтердi беру/Радиобайланыс, ұшу кезiнде Жолаушылардың көңiлiн көтеру жүйесi.
Жолаушылар салонының сервистiк желiсi мына жүйелердiң арасында жетекшi болуы мүмкiн:
- Ұшар алдындағы есеп беруге/ұшу сәтiндегi есеп беруге қолжетiмдiлiк;
- Электронды поштаға/интернетке/интранетке қолжетiмдiлiк;
- Жолаушылардың мәлiметтер базасы;
Жолаушылар салонының орталық жүйесi;
Жолаушыларға арналған көңiл көтеру жүйесi;
Iшкi байланыс жүйесi;
ӘК бортында электрондық құжаттарды сақтау жүйесi;
Жолаушылар салонының iздеу жүйесi;
Жолаушылар салонының басқа жүйелерi;
|
1
|
2
|
21.
|
Ақпараттық жүйе (АТА46)
Сақтаудың құрамдас бөлiктерi болатын тораптары мен бөлшектерi, әдетте қағаз тасығыштармен қамтамасыз етiлетiн сандық ақпараттарды жаңарту және алу, микрофильмдер мен микрофиштер. Жүйеге ӘК бортындағы электрондық құжаттарды сақтайтын электронды кiтапхана мен бақылаушы сияқты ақпараттық сақтау және жаңартушы ретiнде анықталатын блок енедi. Ол басқа пайдалануға арналған блоктар мен компоненттерге енбейдi және пилоттар кабинетiндегi принтерге немесе жалпы қолданыстағы дисплей сияқты басқа жүйелерге қосыла алады.
Типтiк мысал Әуе қозғалысын басқару жүйесiн мен ақпараттық басқару және Серверлiк желiлер жүйесiн қосады.
ӘК жалпы ақпараттық жүйесi;
Пилоттар кабинасының ақпараттық жүйесi;
ӘК техникалық қызмет көрсету жағдайының ақпараттық жүйесi;
ӘК жолаушылар салонының ақпараттық жүйесi;
Басқа жүйелер.
|
1
|
2
|
Достарыңызбен бөлісу: |
