Сражиева Гаухар Мухиддинқызы Бекболаева Гулнюра Әшімқызы Арысбаева Жарқынай Асетуллақызы Н32 н әтижеге бағытталған сабақ

1.Жұмабаев М.. Педагогика. - Алматы: Ана тілі, 1992.
2.Сыздықова Р., Б. Шалабаев, Кӛркем тексті лингвистикалық талдау, А., 
«Мектеп», Исабекова А.К. «Деңгейлік курстарда қолданылатын психологиялық 
тренингтер жинағы» Кӛкшетау,2014 
3.Кәрішалова К. Кітапхана жаңа ғасыр мәденитетінде (балалар әдебиеті 
проблемалары)// Саясат. - №3. - 2006. - 28-29б. 
4.Мектептегі кітапхана «Кітап-білім бұлағы» 2011ж.№5.10-11б 
5.Нұрғалиева. Г.Қ Педагогиканық логикалық-құрылымдық курсы,- Алматы, 
1996. 
САРАЛАП ОҚЫТУ АРҚЫЛЫ БІЛІМ САПАСЫН КӚТЕРУ 
Усербаева Дилноза Фахриддиновна 
№45 мектеп-гимназиясы 
қазақ тілі мен әдебиеті пәні мҧғалімі 
Шымкент қаласы 
 
«Қазақстандағы мектеп уақыт ӛте келе үздік
әлемдік деңгейіне кӛтерілуі тиіс»
 
Н.Ә.Назарбаев. 
 
Бүгінгі ӛркениетті қоғамда білім беру жүйесінің ең басты мәселесі – білім 
сапасының деңгейін халықаралық дәрежеге кӛтеру. Бұл бағытта балаларға 
жоғары деңгейде білім беретін, еңбекке баулитын, талабын оятып, қозғау 
салатын орын – мектеп. 
«Ең алдымен, білім беру жүйесінің рӛлі ӛзгеруге тиіс» - 
деген болатын мемлекет басшысы Н.Ә.Назарбаев. Бұл жүйені ӛздерту үшін 
білім бағдарламасын халықаралық стандартқа сай келетін заманауи оқу 
бағдарламалары екендігін ескере отыра, бұлардың біздің балаларымызға 
қажетті функционалдық сауаттылық пен сыни тұрғыдан ойлау қабілетін 
дарытатындығын айқын. Білім алу және тұлғалық ӛзін-ӛзі дамыту, сын 
тұрғысынан және шығармашылық ойлау, ӛзара әрекет жасау дағдыларын 
дамыту болып табылады. 
Бұл дағдылар барлық оқушылар үшін де қажетті. Бірақ оқушылардың 
барлығы бірдей аталған дағдыларға қол жеткізе бермейді. Осы тұста «неге?» 
деген сұрақ туындайды. Себебі, оқушыларды бірдей оқыту әдістемесімен оқыта 
отыра, бұл дағдыларды игерту қиынға соғады. Сондықтан да педагогтардың 
басты міндеттерінің бірі оқушыларға білімді, ақпаратты кӛп беру емес, берген 
білім мен ақпаратты ӛз бетінше тиімді игеруі үшін жеке ерекшеліктері мен 
қабілеттерін ескеріп, қажеттіліктерін қанағаттандыру. Дегенмен «Неге 
оқушылар барлығы бірдей бұл дағдыларды қабылдай алмады?» -деген сұраққа 
жауап іздеп кӛрейік. 
Себебі әр оқушы жеке тұлға. Барлықт оқушыларға бірдей әдіс тәсілдер оң 
нәтиже кӛресте берменйді. Бұл проблеманы шешуде жоспарлау мен оқыту 
үдерісінде педагогикалық тәсілдердің бірі саралап оқытуды қолдану тиімді 
жолдардың бірі болып табылады. 

Қазіргі таңда білім берудің жаңартылған мазмұны жағдайында мұғалімдердің 
тәжірибесінде кӛптеген ӛзгерістер орын алуда. Бұл ӛзгерістер мұғалім 
тәжірибесін дамытуға бағытталған. Осылайша жоспарлау және оқытуда 
саралаудың маңыздылығы артуда. Саралап оқыту (дифференциация) латын 
тіліндегі «difference» сӛзінен бастау алған және біртұтас затты түрлі бӛліктерге, 
нұсқаларға, сатыларға бӛліп жіктеуді, саралауды білдіреді, ал француз тілінде 
«differentiation» айырмашылық, ерекшелік дегенді білдіреді. 
Саралай оқыту 
әрекеті – білім алуға бағыттаған әрекет. Ол ӛз бетінше әрі мұғалімнің 
жетекшілігімен жүзеге асады. Біз басшылыққа алып отырған саралай оқытудың 
жүйелік негізін Б. Ананьев, Л. Выготский, А. Леонтьев, С. Рубинштейн т.б. 
ғылымдар жасаған. Ал бастауыш мектеп кезендегі оқу әрекеті Ш. 
Аманашвилли, В. Давыдов, Л. Занков зерттеулерінде қарастырылады. Саралай 
оқытуды ұйымдастыру арқылы баланың ойы абстрактіден нақтыға қарай 
ӛрлейді, ілімдік ойлауы қалыптасады. Оқушы дамуының негізгі болып 
табылатын әрекет, оқу әрекеті әрбір сабақтың ӛзегі деп түсіну керек. Саралай 
оқытуды ұйымдастыру арқылы бала ақыл-ой деңгейі мен белсенді әрекеті 
арқасында репродуктивті емес ӛнімді нәтижеге жетеді. 
Жоғарыдағы тақырыптаға педагогикалық кеңестің мақсаты: 
Біріншіден педагогикалық ұжымның сабақта саралап оқыту әдістері арқылы әр 
оқушының мемлекеттік стандарт деңгейде білім алуына кепілдік беріп, 
қабілетіне сәйкес жағдай жасауды бақылау. Екіншіден деңгейлік жұмыстарды 
жеке тұлғаға бағыттай отырып, пәнге деген қызығушылығын арттыруды 
сыныптан тыс сабақтар мен үйірмелерде қолдану мүмкіндіктерін байқау. 
Үшіншіден оқытуда саралау және жіктеуді қамтамасыз етіп, оқушылардың 
танымдық қабілеттерін дамыту жұмыстарын анықтау. 
Саралап деңгейлеп оқыту оқушының ой-ӛрісінің дамуына тигізер пайдасы ӛте 
зор, себебі оларды қолдану сабақ нәтижесін, сапасын, оқушылардың пәнге 
қызығушылығын арттырады. Әсіресе оқушылардың ӛздігінен танып, іздену іс-
әрекеттерін меңгертуді талап етеді. Деңгейлеп оқыту технологиясының 
мақсаты болып білім алушының жеке басының дара және дербес 
ерекшеліктерін 
ескеріп, 
олардың 
ӛз 
бетінше 
ізденуін 
арттырып, 
шығармашылығын қалыптастыру табылады. Әрбір оқушы ӛзінің даму 
деңгейінде оқу материалын меңгергенін қамтамасыз етуі керек. Деңгейлеп 
оқыту деңгейлік тапсырмалар арқылы іске асады. Себебі сабақтың ерекшелігі 
және оның тиімділігін арттырудың негізгі тәсілдерінің бірі-оқушыларға 
арналған деңгейлік тапсырмалар орындау. 
Саралап оқыту - бұл білім алуға бағытталған әрекет. Ол ӛз бетінше, әр 
мұғалімнің жетекшілігімен жүргізіледі. Мұғаклім саралау тапсырмаларын 
дұрыцс ұйымдастырыу арқылы оқушынық қабілиеттеніне қарай отыра сабақты 
түрлендіпу. 
Конфуций: «Маған айтсаң ұмытып қаламын, кӛрсетсең есімде 
қалар, ал ӛзім істесем үйреніп аламын» дегендей оқушының жаңа тақырыпты 
ӛз бетімен игеруге мүмкіндік туғызуға мен ӛзімді ұшталған қарындаш ретінде 
санаймын. Ӛйткені мен «білім беру мазмұнын жүйелі жаңарту жағдайында 
сапалы 
біліммен 
қамтамасыз 
етуде» 
қазағымыздың 
кӛшбасшысы 
Д.Қонаевтың: «Ӛмірдің екі тірегі бар: үйренуден жалықпау, үйретуден 

аянбау» деген құнды пікірі мұғалімдерге ХХІ ғасырда ұран боларлық қазына 
деп білемін. 

жүктеу/скачать 4.1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: